Hãy nhập câu hỏi của bạn vào đây, nếu là tài khoản VIP, bạn sẽ được ưu tiên trả lời.
a. Mở bài
- Giới thiệu khái quát: ma tuý là một hiểm hoạ của loài người.
b. Thân bài
- Lần lượt thuyết minh về các mặt tác hại của ma tuý đối với đời sống con người:
- Nguồn gốc phát sinh ma tuý
- Các chất được gọi là ma tuý.
- Những tác hại của ma tuý đối với cuộc sống con người:
- Ma tuý khiến người dùng nó mất khả năng làm chủ, thần kinh tê liệt...
- Ma tuý gây tổn hại về kinh tế, suy kiệt về nòi giống...
- Ma tuý là con đường chính dẫn tới lây nhiễm căn bệnh thế kỉ HIV.
- Tình hình nghiện ma tuý hiện này và những việc cần làm nhằm đẩy lùi tệ nạn này.
c. Kết bài
Nên suy nghĩa của bản thân trước tác hại của ma tuý và nhắc nhở mọi người hãy tránh xa.
Tham Khảo
I. Mở bài
- Giới thiệu vấn đề nghị luận (có thể giới thiệu trực tiếp hoặc gián tiếp)
+ Giới thiệu trực tiếp: Trực tiếp khẳng định về tác hại của ma túy đối với con người.
+ Giới thiệu gián tiếp: Đi từ thực tế cuộc sống hiện nay, sự gia tăng của nhiều tệ nạn xã hội, sử dụng ma túy là một trong những tệ nạn ấy.
- Thái độ của bản thân về vấn đề đó: Phản đối, lên án, phê phán.
II. Thân bài
a. Ma túy là gì?
- Ma túy là tên gọi chung của những chất kích thích khi dùng một lần có thể gây nghiện cho con người.
- Chất ma túy có sẵn trong tự nhiên ở một số thực vật như cây anh túc, nha phiến,...một số tỉnh miền núi phía Bắc, cây cần sa ở một số tỉnh biên giới phía Nam, cây coca ở Nam Mỹ,..Ma túy cũng có được tổng hợp thành từ những chất heroin, morphin, amphetamine,...
- Ma túy tồn tại ở nhiều dạng khác nhau như ma túy đá, viên giấy, nước, tép,.. và được sử dụng bằng nhiều hình thức hút, chích, hít,...
- Ma túy có khả năng gây nghiện lớn khiến người dính vào không thể cưỡng lại được, bị phụ thuộc vào, chịu sự chi phối bởi nó.
b. Thực trạng của việc sử dụng ma túy
- Ở Việt Nam hiện nay, hiện tượng sử dụng ma túy khá phổ biến với số lượng lên tới hành trăm nghìn người.
- Đối tượng sử dụng ma túy trải dài trên khắp cả nước có cả người lớn tuổi, người trung niên và đặc biệt rất nhiều thanh niên trẻ tuổi – thế hệ tương lai của đất nước cũng sa vào tệ nạn ma túy.
- Phạm vi: Ma túy đã len lỏi vào từng ngõ ngách cuộc sống của con người, từ người lao động, người công nhân cho đến cả người trí thức. Đáng sợ hơn cả, ma túy còn xuất hiện trong cả môi trường học đường khi không ít các bạn học sinh, sinh viên bị lôi kéo dụ dỗ sử dụng ma túy.
c. Nguyên nhân
- Nguyên nhân khách quan:
+ Sự phát triển của xã hội kéo theo những hệ quả đang tiếc, khi con người đầy đủ về vật chất họ sẽ tìm đến những thú vui tinh thần để chăm sóc khoái cảm. Mặt khác, xã hội phát triển, những áp lực về việc làm, nhà ở cũng gia tăng, vì không có việc làm ổn định nên hộ cũng dễ đi đến con đường tệ nạn xã hội mà cụ thể là ma túy.
+ Thiếu sự quan tâm, dạy dỗ của gia đình, nhà trường, xã hội
+ Sự dụ dỗ của những đối tượng xấu.
- Nguyên nhân chủ quan:
+ Sự buông thả đua đòi, ham chơi, thích hưởng thụ của của bản thân
+ Sự tò mò, thiếu hiểu biết của một số bộ phận giới trẻ
+ Không có lập trường vững vàng, dễ bị sa ngã, dụ dỗ
d. Hậu quả của việc sử dụng ma túy
- Trước hết, ma túy có ảnh hưởng lớn tới sức khỏe con người, gây ra những căn bệnh nguy hiểm như ung thư, phá hủy nội tạng, các cơ quan trên cơ thể.
- Ảnh hưởng tới tinh thần, luôn đẩy con người vào trạng thái u mê, thiếu tỉnh táo, mất tập trung. Hình ảnh của những thanh niên vật vờ trong hẻm vắng, bãi tha ma thật sự là nỗi sm ảnh kinh hoàng.
- Ảnh hưởng đến kinh tế khi con người hoàn toàn bị phụ thuộc vào ma túy. Khi ấy họ trở thành gánh nặng cho gia đình, xã hội
- Làm suy thoái về đạo đức, lối sống của con người, là nguyên nhân dẫn đến trộm cắp, cướp của, giết người, gây rối nơi công cộng. Những vụ thảm sát, vụ cướp của giết người diễn ra gần đây cũng đều ít nhiều có căn nguyên từ ma túy.
- Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến sự bùng nổ của đại dịch HIV của thế giới.
- Người bị nghiện ma túy sẽ bị bạn bè, đồng nghiệp xa lánh, tự đánh mất đi tương lai của chính bản thân mình.
e. Biện pháp
- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục rộng rãi đối với toàn dân trong việc nhìn nhận về những tác hại ghê gớm của ma túy để có thái độ dán cách với nó.
- Quan tâm đầu tư tới các cơ sở cai nghiện, những đối tượng bị nghiện ma túy để những người lầm đường có thể trở về với cuộc sống.
- Nhà nước có biện pháp trừng trị nghiêm khắc đối với những kẻ buôn bán, vận chuyển và sử dụng ma túy
- Tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân, tăng cường công tác xóa đói giảm nghèo để tranh sa vào những tệ nạn xã hội.
- Đặc biệt, cần quan tâm đối với thể hệ trẻ tương lai, có sự chung tay phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục con em.
- Lên án, dẹp bỏ những hành vi tiếp tay cho tệ nạn ma túy.
- Mỗi cá nhân cũng cần tự ý thức được hành vi của mình, thường xuyên trau dồi tri thức và đạo đức.
f. Liên hệ bản thân
- Là học sinh, khi còn ngồi trên ghế nhà trường cần tích cực trau dồi học hỏi, có sự hiểu biết về tác hại của ma túy cũng như tệ nạn xã hội để phòng ngừa và tránh xa chúng.
- Tuyên truyền tới bạn bè, người thân tác hại ghê gớm của ma túy.
III. Kết bài
- Khái quát lại vấn đề
- Đưa ra lời khuyên và lời kêu gọi
Good luck!
Hiện nay, cùng với sự phát triển của khoa học kĩ thuật là sự phát triển của các mạng xã hội, giúp con người kết nối với nhau tốt hơn, có thể chia sẻ với nhau nhiều điều hơn trong cuộc sống. Và Facebook là một trong số đó. Theo một nghiên cứu, hơn 70% người dùng Internet ở Việt Nam dùng Facebook. Đây có thể coi là một con số khổng lồ. Tuy nhiên, trong số những người sử dụng Facebook, có những người không biết cách khống chế bản thân, khiến cho mình bị “nghiện” sử dụng facebook. Đây lại là một điều không nên chút nào. Vậy, như thế nào là “nghiện” facebook? Và “nghiện” facebook sẽ ảnh hưởng như thế nào tới cuộc sống của chúng ta?
Đầu tiên chúng ta cần hiểu thế nào là nghiện facebook? Facebook là một mạng xã hội cho phép chúng ta chia sẻ trạng thái, hình ảnh và tương tác với nhau rất dễ dàng. Bạn có thể kết nối facebook mọi nơi chỉ bằng một chiếc điện thoại có kết nối mạng. Chính vì tiện lợi như vậy, có rất nhiều bạn trẻ và thậm trí là cả những người lớn tuổi bị nghiện facebook. Họ lên facebook hàng ngày, hàng giờ, cập nhật mọi thứ của mình lên facebook. Nếu như chỉ một thời gian ngắn không thể lên facebook, họ sẽ cảm thấy vô cùng khó chịu, bồn chồn. Nhiều người cố gắng từ bỏ facebook vì nhận thấy mình mất quá nhiều thời gian vào nó, nhưng không thể thành công. Khi học bài các bạn có thể thấy rất buồn ngủ, nhưng các bạn có thể lên facebook xuyên đêm mà không cảm thấy chán hay mệt mỏi. Đó chính là những dấu hiệu cho thấy bạn đã bị nghiện facebook. Nghiện facebook sẽ khiến cho bạn cảm thấy phụ thuộc vào nó, muốn đăng mọi trạng thái, hình ảnh của mình lên để “khoe” với bạn bè trên facebook.
Vậy nghiện facebook có ảnh hướng thế nào tới chúng ta? Chúng ta đều biết, cái gì quá cũng đều không tốt. Và việc sử dụng facebook cũng vậy. Nghiện facebook sẽ khiến chúng ta mất rất nhiều thời gian. Các bạn học sinh bị nghiện facebook sẽ chỉ lúc nào cũng chăm chăm dùng điện thoại và máy tính để vào facebook, mà không để ý đến học tập hay những chuyện xung quanh. Có bạn bị bố mẹ cấm đã trốn học ra quán điện tử để lên facebook tán gẫu với bạn bè, hay thậm chí tán gẫu với những người mà chúng ta không hề biết gì ngoài tên họ dùng trên facebook. Và vì tốn rất nhiều thời gian vào việc lên mạng, việc học hành của các bạn sẽ sa sút dần. Không chỉ thế, nhiều bạn lên facebook quá nhiều dẫn đến ảnh hưởng đến sức khỏe. Thời gian ngủ quá ít sẽ khiến cơ thể bạn cảm thấy mệt mỏi và sinh ra bệnh tật khác. Việc tiếp xúc quá nhiều với máy tính và điện thoại cũng sẽ ảnh hướng tới mắt của bạn. Vậy, ảnh hưởng đầu tiên và gây hậu quả nghiêm trọng nhất, đó chính là ảnh hưởng đến sức khỏe và việc học tập của các bạn, khiến cho gia đình và thầy cô, bạn bè lo lắng.
Tiếp theo, đó chính việc bạn sẽ bị ảnh hưởng bởi rất nhiều thứ có hại trên facebook. Trên facebook cũng chính là một xã hội thu nhỏ. Ở đó cũng có rất nhiều người tốt,kẻ xấu. Có rất nhiều những lời bình luận không có văn hóa, hay những hình ảnh không lành mạnh, các trang mang nội dung không tốt, kích động tinh thần và tư tưởng của lứa tuổi chúng ta – lứa tuổi chưa có suy nghĩ, lí tưởng đúng đắn, dễ bị kích động. Ngoài ra, ảnh hưởng của “cư dân mạng” thông qua facebook là rất lớn. Có rất nhiều bạn chỉ vô tình đăng ảnh lên facebook, rồi bị lấy ảnh để chế với những lời lẽ không lịch sự khiến cho các bạn bị ảnh hưởng về tinh thần, sau đó sẽ dẫn đến những hậu quả đau lòng mà chúng ta không lường trước được.
Vậy, chúng ta phải làm thế nào để không nghiện facebook? Hoặc là “cai” được facebook? Đầu tiên, chúng ta cần phải có một sự quyết tâm cao độ. Ở Mỹ, đã có những “trại cai nghiện facebook”. Những người ở đó không có một phương tiện nào cả để lên facebook. Sau một thời gian, những người ấy ra khỏi đó và họ không con nghiện facebook. Nhưng nếu không có một tinh thần vững vàng, các bạn sẽ bị tái nghiện ngay thôi. Hãy nhờ những người thân, bạn bè nhắc nhở mỗi khi mình dùng facebook quá nhiều.
Facebook đang ngày càng có rất nhiều ảnh hưởng đến cuộc sống của mỗi chúng ta. Nhưng không phải ai cũng có thể sử dụng facebook đúng cách. Hãy trở thành một người sử dụng facebook thông minh để có thể tận dụng những lợi ích của facebook mà vẫn có thời gian học tập, làm việc một cách tốt nhất.
Facebook là một mạng xã hội thu hút hàng chục triệu người dùng trên thế giới, đặc biệt ở Việt Nam, số lượng người dùng khá lớn, hầu hết giới trẻ đều có cho mình một trang Facebook cá nhân. Vậy dùng Facebook có thật sự tốt và trang mạng này hữu ích như thế nào mà thu hút nhiều bạn trẻ sử dụng đến mức trở thành căn bệnh "nghiện facebook"?
Thứ nhất, xét về những ưu điểm, chúng ta không thể phủ nhận rằng nó là một công cụ hữu hiệu để kết nối mọi người với nhau một cách nhanh chóng, dù ở đâu trên mọi miền đất nước, dù ở một quốc gia khác xa xôi, ta vẫn có thể dễ dàng liên hệ với nhau mà không mất quá nhiều chi phí hay thời gian. Mặt khác, mạng xã hội này giúp chúng ta phát triển kinh tế, nguồn thu nhập một cách khá hiệu quả khi có cơ hội để thử sức mình trong lĩnh vực kinh doanh qua mạng, nơi tập trung hàng triệu người dùng tức là nơi đó có một thị trường tiêu thụ khá lớn. Facebook cũng hỗ trợ đắc lực trong việc thực hiện kết nối các thành viên hội/ nhóm, là nơi mọi người được bày tỏ, chia sẻ những quan điểm, cảm xúc, ý kiến của mình một cách tự nhiên, lành mạnh. Đồng thời đây cũng là nơi tuyên truyền, kêu gọi cộng đồng giúp đỡ những hoàn cảnh thương tâm, những nơi gặp thiên tai, khó khăn mang lại kết quả tích cực. Đối với các bạn trẻ, đó cũng là công cụ để học tập, chia sẻ những kinh nghiệm học, những bài giảng hay, những kiến thức chuyên sâu trong nhiều môn học để có thể tiếp thu và trau dồi kỹ năng cho bản thân. Đặc biệt, nó là nơi các bạn có dịp được thể hiện năng khiếu của mình cho cộng đồng mạng như ca hát, nhảy múa, khả năng ngoại ngữ, toán học,..., nơi để cập nhật những hoạt động của bản thân, lưu giữ những kỉ niệm của tuổi học trò, tuổi thanh xuân của mình.
Dùng Facebook ở mức độ nhất định sẽ mang lại hiệu quả tốt, tuy nhiên, ta cũng không khỏi quan ngại trước căn bệnh "nghiện" Facebook của các bạn trẻ hiện nay, bất cứ nơi đầu, từ nhà ga, bệnh viện, từ quán ăn, quán cà phê hay ở nhà, đều thấy người người cắm cúi vào chiếc điện thoại. Dường như cả thế giới chỉ gói gọn nơi đó. Mọi thời gian rảnh đa số đều dành cho facebook, đi ăn với gia đình cũng chăm chú vào điện thoại, đi chơi làm gì cũng chụp ảnh đăng face, nó như một thói quen, mà thói quen thì khó bỏ, cứ ăn sâu từ ngày này qua ngày khác. Thời gian dành cho mạng xã hội nhiều hơn cho gia đình, chỉ chăm chăm vào sống ảo, những comment vô bổ, thậm chí sống ảo câu like cũng thu hút nhiều bạn trẻ. Nhiều người dùng mạng xã hội như chiêu trò để "pờ-rồ" cho bản thân mình, thích nổi tiếng bằng những phát ngôn gây "sốc", những hành động không giống ai. Một bộ phận xem đó là nơi để trút bỏ tức giận rồi tranh cãi, gây gổ nhau qua mạng dẫn đến những hậu quả nặng nề, nhiều bạn chỉ vì một xích mích nhỏ mà đánh nhau gây thương tích, truyền bá những thông tin không được kiểm chứng gây hỗn loạn trong tiếp nhận với nhiều ý kiến trái chiều,.... Tác hại của việc dùng Facebook là rất lớn. Tốn thời gian, suy giảm sức khỏe, gây ảnh hưởng đến thị giác và não bộ. Những "anh hùng bàn phím" ngày một tăng lên trong khi khả năng giao tiếp ngày một kém đi. Thế giới ảo khiến con người đảo điên, lâu dần trở nên lạnh lùng, vô cảm với thế giới thực tại, thật đáng buồn!
Ai cũng biết tác hại nhưng không phải ai cũng thừa nhận và tìm cách để triệt tiêu căn bệnh "nghiện Facebook" của mình. Cần có sự phối hợp, quan tâm giữa gia đình, xã hội và nhà trường để góp phần nâng cao nhận thức của học sinh, mọi người cần dành thời gian cho nhau nhiều hơn, cùng nhau tổ chức các hoạt động trong đời sống để giao tiếp với nhau mỗi ngày, tránh thói vô cảm ở một bộ phận giới trẻ hiện nay. Đặc biệt mỗi cá nhân phải tự nhận thức được bản thân, xác định lí tưởng sống của mình là gì, cần phải phấn đấu như thế nào chứ không phải ngày ngày chỉ ôm khư khư chiếc điện thoại. Đó là phương tiện để phục vụ cuộc sống chứ không phải để nó điều khiển đời sống của bạn.
Facebook không đáng sợ, điều đáng sợ là chúng ta đang dần biến mình thành "mọt Facebook", thay vào đó, hãy dành nhiều thời gian hơn cho mọi người xung quanh ta, cho những cuốn sách lý thú, những chuyến đi tươi đẹp. Bạn sẽ thấy thế giới ngoài kia có bao điều lớn lao, đẹp đẽ mà mãi mãi bạn chẳng bao giờ có được từ mạng xã hội kia đâu.
Mở bài
- Dẫn dắt, giới thiệu hoàn cảnh câu chuyện.
Gợi ý: Đó là vào một buổi chiều mùa hè, thời tiết rất nóng nực. Khi đi học về, em được mẹ cho tiền ra phố ăn kem. Bỗng nhiên em nhìn thấy một cụ già ăn xin già yếu đang ngồi bên vệ đường, ông lão chìa bàn tay gầy gò, run rẩy về phía em để cầu xin sự giúp đỡ…
Thân bài
- Đó là một ông lão đã già và yếu, quần áo của ông lấm lem, nhìn ông còn rất mệt mỏi. Hành lí của ông là một cái bao nhỏ nhìn cũng đã cũ rách. Ông lão run rẩy chìa bàn tay yếu ớt và run rẩy của mình về phía trước để câu xin sự giúp đỡ của mọi người.
- Ban đầu em nghĩ tới món kem trái cây nhiều màu sắc, hương vị thơm ngon và cảm giác mát lạnh khi miếng kem tan chảy trong miệng thật sung sướng, em ngần ngừ bước qua ông lão.
- Nhưng rồi em chợt nghĩ tới ông nội mình ở nhà, ông em cũng đã già yếu nhưng luôn được mọi người trong gia đình em yêu thương và chăm sóc hết mực. Còn ông lão ăn xin ở đây chỉ có một mình, chắc hẳn ông đang mệt và đói lắm.
- Vừa nghĩ đến đây em quyết định sẽ không ăn kem nữa mà biếu ông lão ăn xin số tiền đó.
- Ông lão nhận số tiền và cảm ơn em bằng một giọng nói cũng run run.
c) Kết bài
Bày tỏ cảm xúc của mình về câu chuyện.
1. Mở Bài
Giới thiệu về người bạn).
2. Thân Bài
- Giới thiệu chung về người bạn ấy.
- Kể về việc tốt mà bạn ấy đã làm:
+ Giúp đỡ bạn bè
+ Phát động các phong trào giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn.
- Kể về một sự việc em đã tận mắt chứng kiến và thấy rằng bạn ấy là một người tốt:
+ Hoàn cảnh: Trên xe buýt
+ Hành động: Tố giác kẻ móc túi
+ Miêu tả hành động, thái độ của tên trộm và của mọi người.
- Nêu cảm nhận của em về việc làm đó của bạn.
3. Kết Bài
- Bày tỏ thái độ ngưỡng mộ, quý mến bạn.
- Cố gắng hoàn thiện bản thân để trở thành một người tốt, được mọi người yêu quý.
"...Không nên có thái độ cư xử xa lánh kì thị với người bị nhiễm bệnh. Nếu như sợ có thể bị nhiễm bệnh thì ta nên tránh tiếp xúc với họ nhưng vẫn phải tôn trọng người bệnh. Ngoài những biện pháp trên ta cũng có thể giúp những người lớn tuổi, trẻ em, những người ít tiếp xúc với công nghệ thông tin hoặc những người hiểu sai về bệnh dịch này hiểu rõ hơn và giúp họ tìm cách phòng chống.
Mặt khác, nên phê phán tố cáo những người có hành vi lợi dụng dịch bệnh để trục lợi hay những người có hành vi tung tin nói sai sự thật khiến người dân hoang mang lo lắng.
Có thể nói đây là một trong những đại nạn của nhân loại, là khoảng thời gian con người lo sợ bất an nhất. Nhưng cũng là khoảng thời gian ta đồng lòng đoàn kết cùng nắm tay nhau để đẩy lùi đại dịch bệnh này...Hãy luôn vững tin vào một ngày mai tươi sáng cho những nạn nhân của bệnh dịch virus corona".
Cô Lưu Phương Hạnh, tổ trưởng Tổ Văn, Trung tâm giáo dục thường xuyên Chu Văn An - người ra đề bài trên, cho biết: "Một trong những nhiệm vụ của môn văn là tuyên truyền, phản ánh đời sống xã hội. Tôi ra đề như trên vừa nhằm mục đích cho học sinh tự tìm hiểu về dịch bệnh nguy hiểm do corona gây ra, vừa tạo điều kiện cho các em rèn luyện văn phong và cách làm một bài văn nghị luận xã hội.
Rất may đề bài này đã được các giáo viên chủ nhiệm đồng tình, học sinh hứng thú. Mặc dù hạn chót nộp bài là ngày 9-2 nhưng em Quân là học sinh nộp bài sớm nhất cho tôi. Tôi khá bất ngờ khi thấy em không những hiểu biết rõ về dịch bệnh do corona gây ra mà còn có thái độ ứng xử rất đúng đắn, lạc quan trước dịch bệnh".
- Đoạn văn 1: Phương pháp nêu ví dụ, dùng số liệu. Ví dụ có kèm với bình luận, phân loại, làm nổi bật ý Trần Quốc Tuấn tiến cử người giỏi cho đất nước.
- Đoạn 2: Phương pháp thuyết minh, nêu định nghĩa kết hợp phân tích
- Đoạn 3: Phương pháp số liệu kết hợp với phương pháp so sánh. Số liệu mới mẻ, cấu tạo tế bào của con người được thuyết minh kết hợp với những so sánh hấp dẫn tạo ra sự thuyết phục với người nghe
- Đoạn 4: Phương pháp phân tích. Miêu tả lại các vật dụng, cách thức chơi trò hát trống quân
1. Mở bài
Giới thiệu khái quát: ma tuý là một hiểm hoạ của loài người.
2. Thân bài
Lần lượt thuyết minh về các mặt tác hại của ma tuý đối với đời sống con người:
- Nguồn gốc phát sinh ma tuý.
- Các chất được gọi là ma tuý.
- Những tác hại của ma tuý đối với cuộc sống con người:
+ Ma tuý khiến người dùng nó mất khả năng làm chủ, thần kinh tê liệt, ....
+ Ma tuý gây tổn hại về kinh tế, suy kiệt về nòi giống, ....
+ Ma tuý là con đường chính dẫn tới lây nhiễm căn bệnh thế kỉ HIV.
- Tình hình nghiện ma tuý hiện nay và những việc cần làm nhằm đẩy lùi tệ nạn này.
3. Kết bài
Nêu suy nghĩ của bản thân trước tác hại của ma tuý và nhắc nhở mọi người hãy tránh xa.
Trong dòng văn học ca ngợi truyền thống yêu nước xuyên suốt lịch sử văn học Việt Nam, chúng ta không thể không nhắc tới các tác phẩm của Nguyễn Trãi , một anh hùng dân tộc, một con người có nhân cách lớn, nhà tư tưởng vĩ đại được suy tôn là danh nhân văn hóa của nhân loại. Trong đó, "Bình Ngô đại cáo" của Nguyễn Trãi được đánh giá là áng "thiên cổ hùng văn", luôn được nhiều thế hệ người Việt luôn yêu thích, tự hào.
"Bình Ngô đại cáo" được Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi viết vào khoảng đầu năm 1428 nhằm tổng kết cuộc kháng chiến chống giặc Minh xâm lược, kể về quá trình kháng chiến gian khổ, hi sinh nhưng thắng lợi vẻ vang, ngợi ca lòng yêu nước, tinh thần nhân nghĩa và tài trí thao lược của quân ta. Đây là tác phẩm tiêu biểu cho thể loại "cáo"- một thể loại văn chính luận tiêu biểu của văn học Trung đại Việt Nam. Nhan đề tác phẩm có ý nghĩa là bài cáo trọng đại tuyên bố về việc dẹp yên giặc Ngô(chỉ giặc Minh xâm lược).Bài cáo gồm bốn phần.
Phần đầu tiên, tác giả nêu cao luận đề chính nghĩa của cuộc kháng chiến .Tác giả đã khẳng định nghĩa quân Lam Sơn chiến đấu chống giặc Minh là để nhân dân có cuộc sống yên bình, ấm no, là để diệt trừ thế lực tham tàn,bạo ngược và đó là việc làm nhân nghĩa…
"Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân,
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo"
Sau đó, NT còn khẳng định,nước ta còn là 1 nước độc lập,có chủ quyền,lãnh thổ,phong tục và triều đại riêng:
"Như nước Đại Việt ta từ trước,
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu".
Bằng những lý lẽ chặt chẽ,cho thấy tác giả đã khẳng định nghĩa quân Lam Sơn chống lại giặc Minh là việc làm nhân nghĩa,hợp với lòng dân,hợp với quy luật, đó là chính nghĩa,việc làm đó xuất phát từ tư tưởng yêu nước, thương dân .
Phần thứ hai của bài cáo, tác giả đã vạch trần, tố cáo tội ác dã man của giặc Minh xâm lược. Nhắc đến giặc.Minh chúng ta không thể quên được 1 số câu chất chứa lòng căm phẫn:
"Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn,
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ"
…
"Dối trời, lừa dân, đủ muôn nghìn kế
Gây binh kết oán, trải hai mươi năm".
Tác giảđã liệt kê ra 1 loạt tội ác của giặc Minh,chúng không chỉ có âm mưu xâm lược nước ta, mà còn thực hiện nhiều chính sách thuế má phu phen nặng nề,vơ vét sản vật quý hiếm,diệt sản xuất,sự sống,tàn sát dã man…. Dân ta phải lâm vào cảnh khốn cùng.Từ đó,tác giảđã kết tội giặc Minh :
"Độc ác thay,trúc Nam Sơn không ghi hết tội,
Dơ bẩn thay,nước Đông hải không rửa sạch mùi"
Hơn thế nữa,tác giảcòn bày tỏ thái độ phẫn uất trước những tội ác đó :
"Lẽ nào trời đất dung tha,
Ai bảo thần nhân chịu được?"
Bằng cách lập luận chặt chẽ,lời văn đanh thép và những hình ảnh rất thực có tính khái quát cao,giọng văn linh hoạt.Có thể nói, đoạn 2 này là 1 bảng cáo trạng đanh thép tố cáo tội ác của g.Minh. Đó chính là thế lực bạo tàn cần phải diệt trừ.
Tiếp đó,ta không thể không tự hào trước quá trình chiến đấu gian khổ và tất thắng của cuộc khởi nghĩa qua đoạn 3. Đầu tiên,tác giảđã kể về buổi đầu khởi nghĩa,quân ta đã gặp rất nhiều khó khăn:
"Vừa khi cờ nghĩa dấy lên,
Chính lúc quân thù đương mạnh."
Hay trong lúc thế giặc mạnh thì quân ta binh lực yếu kém,có khi lương thực cạn kiệt,quân ta hiếm hoi nhân tài:
"Tuấn kiệt như sao buổi sớm,
Nhân tài như lá mùa thu."
Thế nhưng,nhờ tài lãnh đạo của Lê Lợi,nghĩa quân Lam Sơn đã đoàn kết một lòng,vượt qua khó khăn,tạo được sức mạnh. Đó là người lãnh đạo có quyết tâm cao độ,có chiến lược,chiến thuật phù hợp, đề cao sức mạnh của sự đoàn kết, chú trọng mưu cơ hơn binh lược.
"Thế trận xuất kì,lấy yếu chống mạnh;
Dùng quân mai phục,lấy ít địch nhiều…"
Như vậy,người đọc đã cảm nhận được hình tượng Lê Lợiđó là mộtngười có xuất thân dân dã,nhưng có lòng yêu nước sâu sắc,hết lòng lo lắng tận tâm,suy tính đại sự và đã tìm ra cách chiến thắng giặcMinh,tập hợp được sức mạnh của nhân dânđể làm nên chiến thắng.Có thể nói, đoạn này đã khắc họa được hình tượng người anh húng áo vải mộtcách sinh động,toàn diện.
Sau đó,tác giảđã kể về những chiến thắng oanh liệt của dân ta qua 3 trận đánh:
Thứ nhất,là trận Bồ Đằng-Trà Lân:
"Trận Bồ Đằng sấm vang chớp giật,
Miền Trà Lân,trúc chẻ tro bay."
Thứ hai, là trận Ninh Kiều-Tốt Động:
"Ninh Kiều máu chảy thành sông,tanh trôi vạn dặm;
Tốt Động thây chất đầy nội,nhơ để ngàn năm."
Cuối cùng là trận Chi Lăng-Mã An cho đến Xương Giang:
"Ngày 20,trận Mã An,Liễu Thăng cụt đầu,"
Trong 1 loạt câu văn biền ngãu đó, đã thể hiện khí thế khí thế quân ta rõ nhất qua câu:
"Gươm mài đá, đá núi cũng mòn,
Voi uống nước,nước sông phải cạn."
Tuy nhiên,ta vẫn thể hiện tinh thần nhân đạo với kẻ thù. Đó là tư tưởng nhân nghĩa đã mang 1 tầm cao mới:
"Tướng giặc bị cầm tù,như hổ đói vẫy đuôi xin cứu mạng;
Thần Vũ chẳng giết hại,thể lòng trời ta mở đường hiếu sinh."
Thông qua lối viết liệt kê,hình tượng phong phú đa dạng,dùng nhiều động từ mạnh,các tính từ chỉ mức độ tối đa,lối viết thậm xưng,nhạc điệu dồn dập mạnh mẽ,mang đậm chất anh hùng ca.Trong phần kể về quá trình kháng chiến của nghĩa quân Lam Sơn , tác giả đã dùng lối viết tương phản về lực lượng của ta và địch.Quá đó, tác giảđã bày tỏ được niềm tự hào của hãnh diện về những chiến thắng của quân ta và nêu bật sự thất bại thảm hại của quân thù.
Cuối cùng,tác giả đã tuyên bố chiến thắng và khẳng định sự nghiệp chính nghĩa của quân ta đã hoàn toàn thắng lợi.Đến đây,giọng văn của NguyễnTrãi đã nhẹ nhàng hơn,khoan thai .Tg đã tuyên bố nền hoà bình của dân tộcta đã được lập lại, đồng thời cũng rút ra được bài học lịch sủ vàthể hiện niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước.
"Xã tắc từ đây vững bền,
Giang sơn từ đây đổi mới."
…
"Xa gần bá cáo
Ai nấy đều hay"
Với nghệ thuật chính luận tài tình,cảm hứng trữ tình sâu sắc Bình Ngô đại cáo có sự kết hợp hài hoà giữa yếu tố chính luận và yếu tố văn chương được xem là áng "thiên cổ hùng văn" của dân tộcta.Hơn thế nữa, "Bình Ngô đại cáo"-Nguyễn Trãilà bản anh hùng ca,ca ngợi sức mạnh của truyền thống yêu nước,tinh thần độc lập nhân nghĩa tự cường,nêu bật sức mạnh của dân ta trong cuộc khởi nghĩa, đập tan cuộc xâm lăng phi lăng phi nghĩa của giặc Minh,mở ra một kỷ nguyên mới của độc lập tự do,hoà bình cho lịch sử.
Sau khi đọc xong bài cáo,ta thấy rõ "Bình Ngô đại cáo" không chỉ là tác phẩm tiêu biểu cho thể loại văn chính luận của Nguyễn Trãimà ta còn hiểu nhận thực rõ chính lòng yêu nước và tinh thần nhân nghĩa là hai yếu tố quyết định đưa cuộc kháng chiến đến thành công, mở ra kỉ nguyên mới cho dân tộc. Chính ví thế bài cáo được coi là bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của dân tộc ta, thể hiện được khát vọng độc lập tự chủ và yêu chuộng hoà bình của toàn dân ta.
Nguyễn Trãi là một nhà quân sự lỗi lạc, một nhà quân sự tài ba, không những thế ông còn là một nhà thơ, nhà văn kiệt xuất của cả dân tộc. Nguyễn Trãi đã để lại cho nền văn học nước nhà một khối lượng tác phẩm đồ sộ, trong số đó phải kể đến "Bình Ngô đại cáo". Đây là bài cáo mà Nguyễn Trãi viết thay vua Lê Thái Tổ để tuyên cáo rộng rãi trong nhân dân về qua trình kháng chiến và thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
Về mặt cấu trúc, tác phẩm có thể chia thành bốn phần. Phần 1 là nêu luận đề chính nghĩa (Từ đầu đến "chứng cớ còn ghi"), phần 2 là phần tố cáo tội ác, vạch trần âm mưu xâm lược Đại Việt với cớ phù Trần diệt Hồ của giặc (Tiếp theo phần 1 đến "Ai bảo thần dân chịu được"), phần 3 là quá trình kháng chiến và sự thắng lợi của khởi nghĩa Lam Sơn (Tiếp theo phần 2 đến "cũng là chưa thấy xưa nay"), phần 4 là phần nêu ra bài học lịch sử và sự khẳng định chính nghĩa sẽ thắng phi nghĩa (phần còn lại).
Ở phần mở đầu tác giả nêu lên triết lí về nhân nghĩa, một triết lí có giá trị lịch sử và tầm vóc của thời đại. Trong thơ Nguyễn Trãi, vấn đề "nhân nghĩa" không đơn giản chỉ là sự yêu thương giúp đỡ lẫn nhau mà nó đã được nâng lên và thể hiện trong hành động cụ thể:
"Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo"
Đối với Nguyễn Trãi, việc trước hết là "trừ bạo" để nhân dân có được một cuộc sống yên ổn, ấm no, hạnh phúc. Ông cho rằng nếu muốn trị vì thiên hạ thì việc phải nghĩ đến đầu tiên chính là "nhân nghĩa". Những câu thơ tiếp theo tác giả muốn nói về nước Đại Việt của chúng ta:
"Như nước Đại Việt ta từ trước
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu
…
Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau
Song hào kiệt đời nào cũng có"
Trong những câu thơ trên Nguyễn Trãi cho rằng "nhân nghĩa" đã có từ lâu đời ở nước ta, đồng thời khẳng định chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của dân tộc được thể hiện ở việc núi sông bờ cõi đã được phân chia rõ ràng. Vì đã được phân chia nên việc hình thành những phong tục tập quán cũng có nhiều khác biệt tuy nhiên vẫn có điểm chung là sự tồn tại song song của các triều đại lịch sử. Lời thơ như một lần khẳng định lại nội dung của "Nam quốc sơn hà" – được coi như bản tuyên ngôn đầu tiên của dân tộc:
"Sông núi nước Nam vua Nam ở
Rành rành định phận tại sách trời
Cớ sao lũ giặc sang xâm phạm
Chúng bay sẽ bị đánh tơi bời"
Chính vì đã có những hành động xâm chiếm nước ta nên họ phải chuốc lấy hậu quả:
"Lưu Công tham công nên thất bại
Triệu Tiết thích lớn phải tiêu vong
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã"
Những kết cục như thế này đều tự do chính họ chuốc lấy vì thông qua bài tuyên ngôn đầu tiên đã như một lời cảnh cáo nhưng họ vẫn cố tình thực hiện.
Ở phần thứ hai, tác giả đã nêu ra những tội ác của giặc và vạch rõ bộ mặt thật của giặc đằng sau lớp vỏ ngụy tạo "phù Trần diệt Hồ":
Từ việc:
"Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn
Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ"
Cho đến việc chúng bắt nhân dân phải xuống biển mò ngọc trai lên rừng sâu đãi cát tìm vàng, phải đối mặt với "rừng thiêng nước độc" và muôn vàn khó khăn nguy hiểm , rồi đến sưu thuế chồng chất, phu phen lao dịch nặng nề. Chúng hành hạ nhân dân ta đủ mọi đường "thằng há miệng, đứa nhe răng, máu mỡ bấy no nê chưa chán", sự độc ác và tàn nhẫn khiến tác giả phải thốt lên:
"Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội
Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi"
Giữa lúc ấy, nghĩa quân Lam Sơn đã dấy lên tinh thần yêu nước và tiến hành cuộc khởi nghĩa:
"Núi Lam Sơn dấy nghĩa
Chốn hoang dã nương mình
Ngẫm thù lớn há đội trời chung
Căm giặc nước thề không cùng sống"
Căm phẫn trước tội ác của giặc, bóc lột nhân dân đủ đường khiến nhân dân lầm than cực khổ khiến người lãnh đạo là Lê Lợi và nghĩa quân mất ăn, mất ngủ, quyết tâm chiến đấu với tất cả tinh thần vì độc lập nước nhà:
"Căm giặc nước thề không chung sống
Đau lòng nhức óc chốc đà mười mấy năm trời
Nếm mật nằm gai há phải một hai sớm tối
Quên ăn vì giận, sách lược thao suy xét đã tinh"
Tinh thần và lòng quyết tâm đã dâng cao như núi nhưng chỉ còn lo một nỗi về việc tìm kiếm "nhân tài" và "hào kiệt", đây là một việc khó vì theo tác giả:
"Hào kiệt như sao buổi sớm
Nhân tài như lá mùa thu"
Trong khi đó, nghĩa quân vừa dấy quân khởi nghĩa vẫn còn non nớt, thiếu thốn về mọi mặt như lương thực "Khi Linh Sơn lương hết mấy tuần", quân sĩ "Lúc Khôi Huyện quân không một đội", còn quân thù thì đang rất mạnh, đây chính là khó khăn của chúng ta và cách khắc phục duy nhất chính là sự đồng lòng của toàn bộ nghĩa quân "Tướng sĩ một lòng phụ tử/ Hòa nước sông chén rượu ngọt ngào". Dưới sự lãnh đạo tài tình của Lê Lợi "lấy yếu chống mạnh, lấy ít địch nhiều" và triết lí "Lấy đại nghĩa để thắng hung tàn/ Lấy chí nhân để thay cường bạo" cùng với sự dũng cảm, gan dạ của binh sĩ, nghĩa quân Lam Sơn ngày một trưởng thành và lớn mạnh "sĩ khí đã hăng, quân thanh càng mạnh", kết quả là nghĩa quân giành được nhiều chiến thắng vang dội "Đánh một trận sạch không kinh ngạc/ Đánh hai trận tan tác chim muông", còn giặc Minh thì phải chấp nhận những thất bại liên tiếp và những tên tướng đều có kết thúc thật bi thảm:
"Ngày mười tháng tám, trận Chi Lăng
Liễu Thăng thất thế
Ngày hai mươi, trận Mã Yên
Liễu Thăng cụt đầu
Ngày hăm lăm, bá tước Lương Minh đại bại tử vong
Ngày hăm tám, thượng thư Lý Khánh cùng kế tự vẫn"
Tác giả đã ghi lại chi tiết từng mốc thời gian như những mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc nhưng lại là vết nhơ, nỗi nhục nhã đối với giặc Minh.
Mặc dù tội ác của giặc mãi mãi không thể rửa sạch nhưng quân ta vẫn trợ cấp cho giặc để về nước khi đã bại trận:
"Mã Kỳ, Phương Chính, cấp cho năm trăm chiếc thuyền
Ra đến biển mà vẫn hồn bay phách lạc
Vương Thông, Mã Anh phát cho vài nghìn cỗ ngựa
Về đến nước mà vẫn tim đập chân run".
Hành động này thể hiện truyền thống nhân nghĩa từ lâu đời của dân tộc ta, một lần nữa khẳng định lời của Nguyễn Trãi:
"Lấy đại nghĩa để thắng hung tàn
Lấy chí nhân để thay cường bạo"
Phần cuối của tác phẩm đã nêu ra bài học lịch sử quý báu về ý thức độc lập chủ quyền và vấn đề nhân nghĩa, đồng thời khẳng định sự thắng lợi của cuộc chiến tranh chính nghĩa:
"Xã tắc từ đây vững bền
Giang sơn từ đây đổi mới
…
Âu cũng nhờ trời đất tổ tong
Linh thiêng đã lặng thầm phù trợ"
"Bình Ngô đại cáo" có ý nghĩa như một bản Tuyên ngôn độc lập của dân tộc, vừa tố cáo tội ác của giặc Minh vừa khẳng định được độc lập chủ quyền dân tộc, là minh chứng hùng hồn cho cuộc chiến thắng của nhân dân ta. Đã một thời gian dài trôi qua, nhưng giá trị của bài cáo vẫn tồn tại vĩnh hằng và Nguyễn Trãi – nhà quân sự tài ba, nhà chính trị lỗi thời, nhà thơ, nhà văn xuất sắc sẽ sống mãi trong lòng dân tộc Việt Nam.
a. Mở bài:
- Lí do của chuyến đi chơi xa và nơi sẽ đến.
- Chuẩn bị cho chuyến đi và lên đường.
b. Thân bài
1. Cảnh dọc đường đi.
– Phong cảnh, những nét đặc biệt.
– Tâm trạng của em và thái độ mọi người trên xe.
2. Đến nơi.
– Hoạt động thứ nhất.
– Kể những hoạt động nổi bật, thú vị tiếp theo (chú ý: chọn kể nhiều dạng hoạt động khác nhau cho phong phú; nên sắp xếp thứ tự kể theo thời gian. Mỗi hoạt động kể trong một đoạn văn có kết hợp kể với miêu tả cảnh vật, hoạt động,…).
3. Kết thúc chuyến đi
– Chuẩn bị trở về.
– Cảnh vật, tâm trạng, hoạt động trên đường về.
Kết bài:
- Suy nghĩ về chuyến đi.
- Mong ước.