Hãy nhập câu hỏi của bạn vào đây, nếu là tài khoản VIP, bạn sẽ được ưu tiên trả lời.
Từ cuộc Duy Tân Minh Trị rút ra bài học là:
Giải quyết mọi bất đồng, xung đột giữa các quốc gia, dân tộc bằng phương pháp đối thoại, hòa bình, chống chiến tranh... ành chính sách không can thiệp vào các sự kiện bên ngoài châu Âu, càng tạo điều kiện cho khối phát xít mạnh tay hành động.
NỘI DUNG CƠ BẢN
Cuối năm 867 đầu năm 1868, chế độ Mạc phủ bị sụp đổ. Thiên hoàng Minh Trị sau khi lên ngôi đã tiến hành một loạt cải cách tiến bộ toàn diện – Cuộc Duy tân Minh Trị với nội dung cơ bản:
- Chính trị: xác lập quyền thống trị của quý tộc, tư sản ; ban hành Hiến pháp năm 1889, thiết lập chế độ Quân chủ lập hiến.
- Về kinh tế : thống nhất thị trường, tiền tệ, phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn, xây dựng cơ sở hạ tầng, đường sá, cầu cống.
- Về quân sự : tổ chức và huấn luyện quân đội theo phương Tây, thực hiện chế độ nghĩa vụ quân sự, phát triển công nghiệp quốc phòng.
Cuộc Duy tân Minh trị của Nhật Bản (1868) được thực hiện trên tất cả các mặt: chính trị, kinh tế, quân sự, giáo dục. Thông qua cuộc cải cách này đã đưa Nhật Bản chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc. Để có được sự thành công này nhân tố quan trọng nhất là có sự đoàn kết của toàn dân tộc và tinh thần tự cường của quốc gia. Nhân dân đoàn kết vì mục tiêu chung là sức mạnh để cuộc cải cách thực hiện thành công và thúc đẩy đất nước phát triển.
Việt Nam hiện nay trong công cuộc xây dựng đất nước cần học tập Nhật Bản, đoàn kết toàn dân thực hiện vì một mục tiêu chung, phát huy tinh thần tự lực tự cường của dân tộc.
- Về chính trị: Nhật hoàng tuyên bố thủ tiêu chế độ Mạc phủ, lập chính phủ mới, thực hiện bình đẳng ban bố quyền tự do.
- Về kinh tế: xóa bỏ độc quyền ruộng đất của phong kiến, thực hiện cải cách theo hướng tư bản chủ nghĩa.
- Về quân sự: tổ chức huấn luyện theo kiểu phương Tây, chú trọng đóng tàu chiến, sản xuất vũ khí đạn dược.
- Giáo dục: chú trọng nội dung khoa học - kĩ thuật. Cử học sinh giỏi đi du học phương Tây.
Minh Trị Thiên Hoàng
&
Yếu tố thành công trong cuộc canh tân Nhật
Lưu An Vũ ngọc Ruẩn
Không một ai có thể phủ nhận được sự phát triển thần kỳ của Nhật bản về mọi lãnh vực với thời gian khoảng 30 năm, bắt đầu từ cuối thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20. Sự thay đổi này đã biến một nước Nhật nghèo đói, loạn lạc kéo dài hàng nhiều thế kỷ thành một Nhật bản phú cường làm rúng động thế giới. Nhật bản đã làm cho các quốc gia thực dân Âu Mỹ phải lo sợ và cảm phục. Với các quốc gia nhược tiểu, đói nghèo và khổ sở với xiềng xích nô lệ của ngoại bang đã có niềm tin vào tương lai nếu biết thay đổi. Đặc biệt với các quốc gia Á châu, Nhật bản là một tấm gương sáng để học hỏi, noi theo.
Minh Trị Thiên Hoàng - 明治天皇 Meiji-tennō
Nguồn Wikipedia
Sự phát triển thần thánh đó được đem đến từ những chính sách canh tân tuyệt vời của Minh Trị Thiên Hoàng, vị vua thứ 122 của Nhật bản. Nhìn vào lịch sử của những quốc gia Á châu trong thời đại đó, nhiều quốc gia khác, cũng có những vị vua đầy lòng yêu nước, với những chính sách điều hành quốc gia rất khôn ngoan, nhưng tại sao họ cũng không đạt được những thành quả thần kỳ như Nhật bản. Chẳng hạn như Thái Lan, quốc gia rất khôn ngoan trong ngoại giao, quốc gia duy nhất trong Á châu không bị ngoại bang chiếm đóng từ khi lập quốc. Nhưng Thái lan cũng không có được sự phát triển thần kỳ như Nhật bản bởi vì họ không có được những yếu tố đặc biệt như Nhật bản. Sau đây là những yếu tố quan trọng đem đến sự thành công từ những chương trình canh tân của Minh trị Thiên Hoàng.
1.- Phẩm chất con người của Minh Trị Thiên Hoàng:
Qua sách báo cũng như tài liệu viết về vị thiên hoàng tài ba, nỗi lạc được người dân Nhật bản coi như thần thánh này. Thuở ấu thơ của ông không có gì là đặc sắt hay vượt trội so với người khác. Ông cũng như nhiều hoàng tử hay thiên hoàng khác trước ông, chỉ rong chơi nơi hậu cung với đoàn thị nữ trong một triều đình bù nhìn kéo dài hơn 600 năm dưới sự kiềm chế của các thời đại Mạc Phủ ( tương tự như phủ chúa Trịnh với nhà Lê trong lịch sử VN ). Nhưng ông đã may mắn nhờ thời thế đưa đẩy, được những thành phần yêu nước giúp cho ông thoát ra khỏi sự áp bức của Mạc phủ ( Tokugawa ), nắm lấy quyền hành thực sự của một vị Thiên hoàng, chủ vị quốc gia. Từ vị trí đó ông đã có dịp phát triển tài năng của mình, mang đến cho Nhật bản những bước tiến nhẩy vọt trong tất cả lãnh vực.
-Một ý chí kiên cường : lúc còn bé, ông là đứa trẻ nhút nhát, thể lực yếu đuối, sức học rất tầm thường. Chính sau này khi nhìn lại cá nhân mình ông đã ân hận vì tính lười học, không chăm chỉ của mình. Ông đã té xỉu và trốn vào lòng cung nữ khi nghe tiếng súng đánh nhau giữa các phiên bang trước hoàng cung … Nhưng khi lên ngôi ( lúc ông 14 tuổi ) với sự giúp đỡ và dậy bảo của triều thần ông đã thay đổi hoàn toàn. Từ một đứa trẻ nhút nhát, thiếu tự tin và lười học… Ông đã là người thanh niên khỏe mạnh, yêu võ nghệ. Ham trau dồi kiến thức về tất cả lãnh vực, từ văn hoá, chính trị, lịch sử, khoa học và cả ngoại ngữ nữa.
Năm 1878 Khi ông 25 tuổi, thực sự chấp chính, sau hơn 10 năm học hỏi từ các thầy học do hoàng gia đề cử cũng như do chính ông kiên trì tìm tòi học hỏi. Ông đã có một niềm tự tin rất cứng chắc vào kiến thức và tài năng của mình trong việc lãnh đạo đất nước. Ông biết phân biệt kẻ gian, người ngay để phục chức hay trả ơn cho những công thần đã vì xã tắc và hoàng gia mà bị hãm hại. Khi có lộn xộn xảy ra giữ các thành viên của ban cố vấn trong vấn đề phát triển đất nước, ông tự đứng ra điều hành, giải quyết và ổn định tình hình.
Ông nhìn rất rõ tài năng, đức độ của tất cả những quan lại, nhân sĩ chung quanh ông và cất nhắc cũng như xử dụng họ rất chính xác.
- Một vị vua bao dung: Với đức tính bao dung vị Thiên hoàng này đã được kính phục, trung thành và cả lòng hy sinh của quan tướng cũng như thần dân Nhật bản. Chẳng hạn trong cuộc nổi loạn Saga 1874 tại phiên bang Satsuma 薩摩藩 ( thuộc tỉnh Kagoshima ) do sự bất đồng giữa Samurai Saigo Takamori - 西郷 隆盛 và các tướng lãnh khác về vấn đề Triều Tiên. Cuộc nổi loạn chấm dứt khi Saigo Takamori thất bại và tự sát, bị coi là kẻ phản nghịch. Nhưng 12 năm sau ông biết Takamori là kẻ trung thành với ông, là vị samurai đáng kính, yêu nước. Ông đã cho chuộc lại danh dự cho Saigo Takamori, được thờ phương như một vị anh hùng, được đúc tượng đặt ở công viên Ueno, trung tâm của Tokyo. Con của Saigo Takamori được ông phong tước hầu.
Tượng Saigo Takamori ở công viên Ueno, Tokyo.(TTV)
Năm 1903 vị tướng quân Tokugawa Keiki của Mạc Phủ Tokugawa, dòng họ đã tiếm quyền nhiều đời thiên hoàng của tổ tiên ông, nhưng khi khi ông dành lại được quyền lực, Tokugawa Keiki đã yết kiến, xin đầu hàng và sẵn sàng phục vụ cho tổ quốc đã được ông tha thứ và phong cho tước công.
Cũng vậy biết bao nhiêu các vị danh tướng khác, như Togo Heihachiro - 東郷 平八郎 ( tổng tư lệnh Hải quân ); Oyama Iwao - 大山 巌 ( Tổng tư lệnh Lục Quân ) ; Nogi Maresuke - 乃木 希典 ( Đại tướng lục quân ) chỉ vì lòng bao dung, tin tưởng của ông mà họ đã mang đến cho ông những chiến thắng lẫy lừng trong các cuộc chiến tranh với Triều Tiên, với Mãn Thanh và với Nga sô.
- Một vị vua biết dùng người : Có lẽ đây là một đức tính tuyệt hảo, khó tìm thấy ở một vị hoàng đế quyền lực như ông, ngay từ thời mới lên ngôi ( 14 tuổi ) cho đến hết cuộc đời ông ( 60 tuổi). Lúc còn trẻ ông sẵn sàng đón nhận những sự chỉ dẫn dậy bảo về tư cách, về văn hoá, đạo đức, lòng thương dân, yêu nước từ các vị quan của triều đình đến các vị tướng quân trong triều. Khi trực tiếp điều hành quốc gia, ông có những nhận xét hết sức chính xác về tài năng, đức độ của những người dưới quyền và đem cho họ tất cả lòng tin tưởng của ông.
Môt thí dụ điển hình, khi còn là cậu bé, ông đã nhìn thấy tài năng, đức độ của người bạn học của mình là Nogi Maresuke và hứa sẽ xử dụng tài năng đó khi có dịp. Sau này khi ông nắm quyền ông đã làm đúng như lời hứa. Nhưng không may Maresuke đã có lỗi lầm trong chiến tranh, bị nhiều người dèm pha, yêu cầu ông loại bỏ. Nhưng ông vẫn tin tưởng người bạn mà ông biết rất rõ. Cuối cùng người bạn đó đã là một vị anh hùng trong chiến tranh Nga Nhật (1905). Khi ông chết vì bệnh ung thư, Nogi Maresuke đã mổ bụng tự sát để thể hiện sự danh dự của tinh thần samurai, đem cái chết oai hùng để chuộc lại lỗi lầm mà mình đã phạm phải và cũng để trả ân tình vì lòng tin tưởng và bao dung của vị thiên hoàng, người bạn tấm bé của mình.
- Một vị vua chăm chỉ và lý tưởng : Ông thay đổi lối sống, từ hình ảnh một vị vua uỷ mị, yếu đuối nhát sợ thành vị vua năng nổ, chịu học hỏi biết lo lắng cho dân và phát triển đất nước với khẩu hiệu :” Phú quốc, Cường binh “. Ông làm gương tiết kiệm và dâng hiến tài sản của hoàng gia cho việc xây dựng cơ sở đóng tàu chiến, cơ sở sản xuất võ khí cũng như khai thác hầm mỏ … Chính vì vậy chỉ sau hơn 30 năm số lượng tàu chiến cũng như độ tân tiến của hải quân Nhật bản đã bỏ xa và dễ dàng chiến thắng Nga sô trong cuộc chiến tranh 1904.
Ông coi nhẹ việc đến hậu cung hưởng lạc, giảm hơn 2/3 số lượng cung nữ để làm gương và tránh tổn phí. Ông bắt hoàng hậu cũng như cung nữ phải tham gia việc học để mở mang kiến thức về văn học, nghệ thuật cũng như khoa học văn minh Âu Mỹ.
Trong cuộc hội họp với quần thần về bản hiến pháp đầu tiên của Nhật bản, ông đã không bỏ ngang cuộc họp quan trọng này dù biết tin người con gái của ông mất vì bệnh tật. Với khoảng 43 năm cầm quyền của ông, ông luôn luôn là vị vua gương mẫu trong mọi lãnh vực cho quần thần và dân chúng. Hình ảnh một vị thiên hoàng tài năng, đức độ, yêu nước đã được dân chúng cũng như quan lại, binh sĩ lấy làm gương và coi ông như một vị thần để thờ kính và trung thành.
- Vị Thiên hoàng luôn luôn bên cạnh binh sĩ: Ông luôn luôn nhắc nhở binh sĩ 5 điều căn bản của một người samurai chân chính đó là : Tận trung ; Lễ nghĩa ; Có lòng Tín nghĩa ; Trọng võ dũng (can đảm) và Tiết kiệm, giản dị. Trong đó Tận Trung được coi là quan trọng nhất. Những điều này không những được phổ biến trong quân đội mà còn được giảng dậy ở tất cả các cấp giáo dục từ mẫu giáo đến đại học.
Trong trận chiến tranh Nhật –Thanh (1894) ông đã dời bản doanh đến Hiroshima, một tỉnh Tây Nam Nhật, gần với chiến tuyến để động viên tinh thần chiến đấu của binh sĩ, Chính ông đã phổ một bản nhạc mừng chiến thắng của binh sĩ và cũng chính ông chỉ huy cuộc đàm phán đem đến kết quả khốn khổ cho nhà Thanh, Trung quốc với một bản hoà ước đầy đau thương và thiệt thòi vì phải bồi thường chiến tranh cho Nhật.
Cũng vậy trong cuộc chiến tranh Nga Nhật (1904) ông cũng dời bản doanh đến Hiroshima, ngay cạnh chiến tuyến để hô hào tinh thần chiến đấu của binh sĩ. Cuối cùng quân Nhật đã đè bẹp quân Nga hoàng với một chiến thắng làm cho thế giới ngỡ ngàng. Với chiến thắng này các quốc gia thực dân Tây phương phải giật mình vì lần đầu tiên trong lịch sử nhân loại một quốc gia Á châu nhỏ bé đánh bại nhục nhã một quốc gia hùng mạnh da trắng phương Tây. Từ chiến thắng vang dội đó Triều tiên là thuộc địa của Nhật và sau đó được sát nhập vào lãnh thổ Nhật.
Dĩ nhiên trong lịch sử Nhật bản còn ghi chép rất nhiều điều khác nữa liên quan đến phẩm chất của vị thiên hoàng kiệt suất của Nhật bản này. Vị Thiên hoàng đã làm thay đổi nước Nhật bản trong ngỡ ngàng của thế giới và của chính dân chúng Nhật bản. Tuy nhiên người ta cũng không thể phủ nhận được môt điều rất quan trọng, sự thành công ngoạn mục của những cải cách đó còn cần đến những yếu tố khác nữa, ngoài phẩm chất vô song của Minh Trị Thiên Hoàng.
2.-Tinh thầ...
* Nội dung:
- Về kinh tế:
+ Thống nhất tiền tệ
+ Xóa bỏ sự độc quyền ruộng đất của giai cấp phong kiến
+ Tăng cường phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn
+ Xây dựng cơ sở hạ tầng, đường sá, cầu cống,… phục vụ giao thông liên lạc.
- Về chính trị - xã hội: Bãi bỏ chế độ nông nô, đưa quý tộc tư sản hóa và đại tư sản lên nắm chính quyền.
- Về giáo dục:
+ Thi hành chính sách giáo dục bắt buộc, chú trọng nội dung khoa học - kĩ thuật trong chương trình giảng dạy.
+ Cử những học sinh ưu tú đi du học ở phương Tây.
- Về quân sự:
+ Tổ chức quân đội theo kiểu phương Tây, chế độ nghĩa vụ thay cho chế độ trưng binh.
+ Công nghiệp đóng tàu, sản xuất vũ khí được chú trọng.
* Kết quả: - Đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng, ổn định tình hình kinh tế - xã hội trong nước.
- Giúp đất nước thoát khỏi nguy cơ trở thành thuộc địa, phát triển thành một nước tư bản công nghiệp.
Cách mạng tư sản có đặc điểm:
- Mục đích: lật đổ sự thống trị của giai cấp phong kiến, thiết lập nền chuyên chính tư sản, tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát triển. - Lực lượng lãnh đạo: giai cấp tư sản. - Động lực cách mạng: đông đảo quần chúng nhân dân. - Kết quả, ý nghĩa: nền thống trị của giai cấp tư sản được thiết lập, chủ nghĩa tư bản phát triển mạnh mẽ. Cuộc Duy Tân Minh Trị tuy không lật đổ hoàn toàn sự thống trị của giai cấp phong kiến, nhưng đã xóa bỏ những tàn dư của giai cấp phong kiến, tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát triển. Sau cuộc Duy tân Minh Trị, Nhật Bản từ một nước phong kiến đi lên phát triển theo con đường tư bản chủ nghĩa.
Xuất phát từ thực tế số dân bị giảm và thiếu lao động, Nhật sẽ buộc phải chuyển đổi từ một quốc gia không tiếp nhận dân di cư trở thành quốc gia tiếp nhận dân di cư. Đây là một cuộc cải cách lớn chưa từng có, động chạm tới tập quán cả nghìn năm của dân tộc.
Bản kiến nghị của 80 nghị sĩ nói trên vạch rõ lý do của cuộc cải cách đó: lần đầu tiên trên thế giới, Nhật Bản bắt đầu trở thành xã hội già hóa và tiến sang thời đại số dân giảm dần. Theo ước tính của Chính phủ, 50 năm sau, số dân Nhật sẽ chỉ còn bằng 2/3 hiện nay; nếu như vậy thì đất nước sẽ biến đổi, sức sống của xã hội bị khô kiệt.
Sự thay đổi dân số một nước quyết định bởi ba yếu tố chính là tình hình sinh đẻ, tử vong của dân trong nước và sự di chuyển dân cư quốc tế.
Để đối phó với nạn số dân giảm dần, chính phủ cần ra sức nâng cao tỷ lệ sinh con và cung cấp đầy đủ dịch vụ nuôi dạy trẻ; nhưng theo các chuyên gia thì dù chính sách này có hiệu quả đi nữa cũng cần thời gian thực hiện rất lâu.
Bởi vậy, ngoài việc tiếp nhận dân nhập cư từ nước khác ra, Nhật Bản không còn biện pháp hữu hiệu nào khác để giải quyết cuộc khủng hoảng dân số.
Muốn tiếp tục sinh tồn, nước Nhật phải trở thành một “quốc gia quốc tế” được thế giới công nhận, mở cửa đón nhận dân nhập cư từ nước ngoài, tức thực thi chính sách “Di dân lập quốc”, biến Nhật thành quốc gia có sức sống bừng bừng.
Bản kiến nghị vạch rõ: - trong vòng 3 năm Quốc hội Nhật cần thông qua “Luật Nhập cư”, thành lập “Vụ Nhập cư” do Bộ trưởng Nội vụ chuyên trách; - trong vòng một năm cần tuyên bố trước thế giới là Nhật đã chuyển thành “Quốc gia dân nhập cư”.
Vụ Nhập cư gồm các bộ phận: - dự thảo chính sách chủ trương nhập cư; - quản lý việc xuất nhập cảnh; - xúc tiến việc làm cho người nhập cư thích nghi với cuộc sống ở Nhật.
Ngoài ra Nhật sẽ xóa bỏ giới hạn giữa “lao động phổ thông” với “lao động kỹ thuật”. Từ thập kỷ 80 tới nay, Nhật thực thi chính sách không nhận lao động phổ thông, chỉ nhận lao động có kỹ thuật.
Cách phân biệt như vậy là bất hợp lý, là không tôn trọng người lao động; có xóa bỏ ranh giới ấy thì mới dễ dàng nhận được người nhập cư. Từ nay trở đi Nhật sẽ nhận tất cả các loại lao động.
Trước đây Nhật không tiếp nhận người nước ngoài đến Nhật với mục đích kiếm việc làm và định cư; từ nay trở đi Nhật sẽ xây dựng chính sách tiếp nhận người nước ngoài, lập quy chế mới về đào tạo họ.
Sẽ sử dụng hệ thống trường phổ thông trung học và trường dạy nghề nhằm đào tạo nghề nghiệp cho người nhập cư; như vậy sẽ đồng thời giải quyết nạn thiếu nhân công và nạn thiếu học sinh của các trường học.
Sẽ mở các trung tâm văn hóa Nhật và trung tâm dạy tiếng Nhật trên khắp thế giới; trước năm 2025 thực hiện kế hoạch một triệu lưu học sinh (LHS) nước ngoài tại Nhật. Thực ra, từ năm 1980, Nhật đã đề “Chính sách 100 nghìn LHS” và cuối năm 2007 nước này đã có 120 nghìn LHS nước ngoài tốt nghiệp đại học ở Nhật.
Ngày 1-5-2008, Chính phủ Fukuda tuyên bố bắt đầu “Chính sách 300 nghìn LHS”, tăng tiếp nhận LHS, hoan nghênh người nước ngoài biết tiếng Nhật tới Nhật sống lâu dài. Hiện Nhật đang đơn giản hóa thủ tục xin học ở Nhật.
Ngoài ra, người nước ngoài định cư vĩnh viễn tại Nhật khi sinh con thì đứa trẻ lập tức được cấp quốc tịch Nhật cho tới khi đủ 22 tuổi thì cho phép có hai quốc tịch; rút ngắn niên hạn cần thiết tham gia chế độ dưỡng lão đối với người nước ngoài để khi họ về già có thể kịp thời nhận được lương hưu.