Sau trận mưa rào vòm trời như được rửa sạch, trở nên xanh và cao hơn. Đã chớm hè nhưng trời
vẫn lành lạnh, cái lạnh làm người ta hưng phấn và chóng đói. Thường Mạnh đi học về là đi thả trâu.
Tối mịt cậu rong trâu về, đầu tưởng tượng đến một nồi cơm bốc khói nghi ngút.
Nhưng từ giờ đến tối còn lâu và cậu cần phải tìm được một việc gì đó trong khi con trâu đang
mải miết gặm cỏ. Cậu bèn ngồi đếm từng con sáo mỏ vàng đang nhảy kiếm ăn trên cánh đồng màu đã
thu hoạch. Thỉnh thoảng chúng lại nghiêng ngó nhìn cậu, ý chừng muốn dò la xem "anh bạn khổng
lồ" kia có thể chơi được không. Chợt Mạnh phát hiện ra một đám mầm khoai đỏ au, mập mạp, tua tủa
hướng lên trời. Kinh nghiệm đủ cho cậu biết bên dưới những chiếc mầm là củ khoai lang sót. Với bất
cứ đứa trẻ trâu nào thì điều đó cũng tương đương với một kho báu. Nó bị sót lại từ trước Tết và bây
giờ nó sẽ rất ngọt. Để xem, anh bạn to cỡ nào? Không ít trường hợp bên dưới chỉ là một mẩu khoai.
Nước miếng đã kịp tứa khắp chân răng khi cậu tưởng tượng đến món khoai nướng. Ruột nó trong như
thạch. Những giọt mật trào ra, gặp lửa tạo một thứ hương thơm chết người, nhất là khi trời lại lành
lạnh thế này. Thật may là mình đem theo lửa - cậu lẩm bẩm. Sợ niềm hy vọng đi veo mất nên cậu rón
rén bới lớp đất mềm lên. Khi cậu hoàn toàn tin nó là một củ khoai thì cậu thọc sâu tay vào đất, sâu
nữa cho đến khi những ngón tay cậu ôm gọn củ khoai khá bự, cậu mới từ từ lôi nó lên. Chà, thật tuyệt
vời. Nó không chỉ đơn thuần là củ khoai sót. Nó y như quà tặng, một thứ kho báu trời đất ban riêng
cho cậu.
Mạnh đã có việc để làm, mà lại là một việc làm người ta háo hức. Trong chốc lát đống cành khô
bén lửa và đợi đến khi nó chỉ còn lớp than hồng rực Mạnh mới vùi củ khoai vào. Cậu ngồi im lắng
nghe một sự dịch chuyển vô cùng tinh tế dưới lớp than, cùi trắng muốt đang bị sức nóng ủ cho thành
mật. Từng khoảnh khắc với Mạnh lúc này trở nên vô cùng huyền diệu. Rồi có một mùi thơm cứ đậm
dần, cứ quánh lại, lan tỏa, xoắn xuýt. Cậu nhớ lại có lần bà kể, nhờ đúng một củ khoai nướng mà ông
cậu thoát chết đói và sau đó làm nên sự nghiệp. Chuyện như cổ tích nhưng lại có thật. Nào, để xem
sau đây cậu sẽ làm nên công trạng gì.
Chợt cậu thấy có hai người, một lớn, một bé đang đi tới. Ông già ôm theo bọc tay nải còn cậu
bé thì cứ ngoái cổ lại phía làng. Cậu nhận ra hai ông cháu lão ăn mày ở xóm bên. Hôm nay, chẳng
có phiên chợ sao ông cháu lão cũng ra khỏi nhà nhỉ. Vài lần giáp mặt cậu bé và thấy mặt mũi nó khá
sáng sủa. Bố mẹ nó chết trong một trận lũ quét nên nó chỉ trông cậy vào người ông mù lòa. Mạnh lén
trút ra tiếng thở dài khi ông cháu lão ăn mày đã đến rất gần. Có thể thấy rõ cánh mũi lão phập phồng
như hà hít tìm thứ mùi vị gì đó. Cậu bé vẫn câm lặng, thỉnh thoảng lén nhìn Mạnh.
- Mùi gì mà thơm thế - ông cậu bé lên tiếng - Hẳn ai đang nướng khoai. Ngồi nghỉ một lát để
ông xin lửa hút điếu thuốc đã cháu.
Ông lão lần túi lấy gói thuốc lào. Thằng bé giúp ông tháo khỏi lưng chiếc điếu nhỏ xíu. Mùi
khoai nướng vẫn ngào ngạt và Mạnh đành ngồi chết gí, không dám động cựa. Chỉ khi ông lão nhờ,
cậu mới cúi xuống thổi lửa. Chà, ông cháu lão mà ngồi dai là củ khoai cháy mất. Đã có mùi vỏ cháy.
Lửa sẽ lấn dần vào cho đến khi biến củ khoai thành đen thui mới thôi. Dường như đoán được nỗi khó
xử của Mạnh, ông lão bảo:
- Tôi chỉ xin lửa thôi...
Mạnh như bị bắt quả tang đang làm chuyện vụng trộm, mặt đỏ lên. Nhưng ông lão mắt lòa
không thể nhìn thấy còn cậu bé ý tứ nhìn đi chỗ khác.
- Thôi, chào cậu nhé. Ta đi tiếp đi cháu!
Ông lật đật đứng dậy, bám vào vai cậu bé, vội vã bước. Cậu bé lặng lẽ nhìn Mạnh như muốn
xin lỗi vì đã làm khó cho cậu. Cái nhìn đĩnh đạc của một người tự trọng, không muốn bị thương hại
khiến Mạnh vội cúi gằm xuống. Ôi, giá như có ba củ khoai, chí ít cũng là hai củ. Đằng này chỉ có
một... Mạnh thấy rõ tiếng chân hai ông cháu xa dần. Nhưng chính khi ấy, khi củ khoai nóng hổi, lớp
vỏ răn lại như từng gợn sóng nằm phơi ra trước mắt Mạnh, thì nỗi chờ đón háo hức lúc trước cũng
tiêu tan mất. Giờ đây củ khoai như là nhân chứng cho một việc làm đáng hổ thẹn nào đó. Dù Mạnh
có dối lòng rằng mình chẳng có lỗi gì sất nhưng cậu vẫn không dám chạm vào củ khoai... Hình như
đã có người phải quay mặt đi vì không dám ước có được nó. Có thể ông nội cậu đã từng nhìn củ khoai
nướng cho ông làm nên sự nghiệp bằng cái cách đau đớn như vậy.
Mặc dù rong trâu về từ chiều nhưng mãi tối mịt Mạnh mới vào nhà. Giờ đây mới là lúc cậu sống
trọn vẹn với cảm giác ngây ngất của người vừa được ban tặng một món quà vô giá. Cậu nhắm mắt lại
mường tượng giây phút cậu bé kia mở gói giấy báo ra. Nửa củ khoai khi đó sẽ khiến cậu ta liên tưởng
đến phép lạ, có thể lắm chứ! Và rồi cậu thấy lâng lâng đến mức chính mình tự hỏi liệu đây có phải là
giấc mơ?
Câu 9:
a. Xác định số từ, phó từ trong câu văn sau:
Mạnh thấy rõ tiếng chân hai ông cháu xa dần. Nhưng chính khi ấy, khi củ khoai nóng hổi, lớp
vỏ răn lại như từng gợn sóng nằm phơi ra trước mắt Mạnh, thì nỗi chờ đón háo hức lúc trước
cũng tiêu tan mất.
b. Phân tích ngữ pháp của câu văn sau và viết lại câu mở rộng thành phần chủ ngữ:
Giờ đây củ khoai như là nhân chứng cho một việc làm đáng hổ thẹn nào đó.
Câu 10: Vì sao cậu bé ăn xin lại “lặng lẽ nhìn Mạnh như muốn xin lỗi vì đã làm khó cho cậu”?
Câu 11: Tại sao ở cuối truyện, Mạnh lại có cảm giác “lâng lâng đến mức chính mình tự hỏi liệu đây
có phải là giấc mơ”? Qua đó, em thấy Mạnh là người như thế nào?
Câu 12: Viết đoạn văn khoảng 5 đến 7 câu nêu thông điệp mà tác giả gửi gắm trong câu chuyện trên.
Câu 9:
a. Xác định số từ, phó từ trong câu văn sau:
Câu văn: "Mạnh thấy rõ tiếng chân hai ông cháu xa dần. Nhưng chính khi ấy, khi củ khoai nóng hổi, lớp vỏ răn lại như từng gợn sóng nằm phơi ra trước mắt Mạnh, thì nỗi chờ đón háo hức lúc trước cũng tiêu tan mất."
b. Phân tích ngữ pháp của câu văn sau và viết lại câu mở rộng thành phần chủ ngữ:
Câu văn: "Giờ đây củ khoai như là nhân chứng cho một việc làm đáng hổ thẹn nào đó."
Thành phần chính:
Câu mở rộng:
Câu mở rộng thành phần chủ ngữ: "Giờ đây, củ khoai đã trở thành nhân chứng cho một việc làm đáng hổ thẹn nào đó."
Câu 10:
Cậu bé ăn xin “lặng lẽ nhìn Mạnh như muốn xin lỗi vì đã làm khó cho cậu” vì cậu bé cảm nhận được sự khó xử của Mạnh khi củ khoai là một món quà quý giá mà cậu bé không thể tham gia vào việc phân chia. Cậu bé biết rằng Mạnh đang phải đối mặt với tình thế khó xử và không muốn làm Mạnh cảm thấy tội lỗi. Đó là một biểu hiện của lòng tự trọng và sự đồng cảm của cậu bé, mặc dù hoàn cảnh của cậu không thuận lợi.
Câu 11:
Ở cuối truyện, Mạnh có cảm giác “lâng lâng đến mức chính mình tự hỏi liệu đây có phải là giấc mơ” vì cậu đã từ bỏ một món quà quý giá để giúp đỡ người khác, mặc dù bản thân cậu rất muốn có nó. Cảm giác lâng lâng này phản ánh sự thỏa mãn và hạnh phúc nội tâm khi làm điều đúng đắn, vượt qua ham muốn cá nhân để giúp đỡ người khác. Mạnh là người có lòng nhân ái, biết đặt lợi ích của người khác lên trên lợi ích cá nhân. Cảm giác “lâng lâng” cho thấy sự mãn nguyện và hạnh phúc khi hành động của mình đã mang lại niềm vui cho người khác, dù cậu không được hưởng lợi ích trực tiếp.
Câu 12:
Thông điệp mà tác giả gửi gắm trong câu chuyện này là sự cao cả của lòng nhân ái và tầm quan trọng của việc biết hy sinh lợi ích cá nhân để giúp đỡ người khác. Mặc dù Mạnh rất háo hức với củ khoai ngon lành, nhưng cậu đã chọn cách chia sẻ nó với ông cháu lão ăn mày, thể hiện sự cảm thông và lòng vị tha. Điều này cho thấy rằng đôi khi, sự hào phóng và lòng nhân ái không chỉ là hành động giúp đỡ, mà còn là cách chúng ta cảm nhận và đối xử với những người xung quanh, dù trong hoàn cảnh khó khăn nhất.
OMG