nền văn minh inca là gì
Hãy nhập câu hỏi của bạn vào đây, nếu là tài khoản VIP, bạn sẽ được ưu tiên trả lời.
Vào thời kỳ trước khi Christopher Columbus đến châu Mỹ, ở Nam Mỹ từng tồn tại nền văn minh cổ đại lâu đời của người thổ dân châu Mỹ, gọi là nền văn minh Andes. Nền văn minh này có phạm vi phát triển trên một phạm vi rộng lớn, nằm giữa bờ biển Thái Bình Dương và dãy núi Andes ở Nam Mỹ, trải dài từ vĩ độ Nam 2 đến vĩ độ Nam 34, thuộc lãnh thổ các nước Peru, Bolivia, Colombia, Ecuador và Chile ngày nay.
Đó là khu vực, nhìn chung, có điều kiện khắc nghiệt. Ngoài vùng duyên hải và một vài đồng bằng nhỏ có điều kiện trồng trọt thuận lợi, còn lại phần lớn là các núi non hiểm trở, rừng nhiệt đới. Dãy núi Andes có nhiều ngọn núi cao quanh năm phủ kín tuyết, chạy xuyên suốt từ Bắc xuống Nam. Rải rác giữa các núi đồi trùng điệp là những hồ lớn như Poopó (Bolivia), Uyuni (Bolivia) và rộng nhất là hồ Titicaca (nằm trên đường biên giới của Peru và Bolivia) có độ cao 3809 mét.
Khí hậu vùng Andes thay đổi tùy theo độ cao và khá thất thường: buổi sáng có thể ấm áp nhưng trưa lại có thể nóng bức như mùa hè và tối đến lại giá buốt như mùa đông. Vùng Andes thường xảy ra động đất, cũng như thời tiết rất khác nhau trong ngày. Vùng Andes cũng có nhiều núi lửa đã tắt như Chimborazo, Cayambe, El Altar... và các núi lửa đang hoạt động như Cotopaxi, Antisana... (tất cả nằm tại Ecuador).
Tuy vậy ở vùng Andes lại có rất nhiều mỏ kim loại như đồng, chì, thiếc, kẽm, bạc, vàng... và rất nhiều loại đá quý cũng như các loại đá xây dựng khác.
Những yếu tố trên tạo nên một điều kiện thuận lợi cho những cư dân đầu tiên hình thành và phát triển. Những cư dân đầu tiên, xuất hiện rất sớm và biết khai thác những điều kiện thuận lợi của vùng Andes, đồng thời biết đấu tranh bền bỉ với các yếu tố khắc nghiệt để tồn tại và tạo ra một sắc thái riêng biệt. Các nhà khảo cổ cũng khám phá ra nền văn minh này khá muộn, và hiện nay việc khám phá đang hé lộ dần những thành tựu kinh ngạc mà nền văn minh này có được. Nền văn minh Andes được khẳng định là nền văn minh sớm nhất khu vực Nam Mỹ
Vào thời kỳ trước khi Christopher Columbus đến châu Mỹ, ở Nam Mỹ từng tồn tại nền văn minh cổ đại lâu đời của người thổ dân châu Mỹ, gọi là nền văn minh Andes. Nền văn minh này có phạm vi phát triển trên một phạm vi rộng lớn, nằm giữa bờ biển Thái Bình Dương và dãy núi Andes ở Nam Mỹ, trải dài từ vĩ độ Nam 2 đến vĩ độ Nam 34, thuộc lãnh thổ các nước Peru, Bolivia, Colombia, Ecuador và Chile ngày nay.
Đó là khu vực, nhìn chung, có điều kiện khắc nghiệt. Ngoài vùng duyên hải và một vài đồng bằng nhỏ có điều kiện trồng trọt thuận lợi, còn lại phần lớn là các núi non hiểm trở, rừng nhiệt đới. Dãy núi Andes có nhiều ngọn núi cao quanh năm phủ kín tuyết, chạy xuyên suốt từ Bắc xuống Nam. Rải rác giữa các núi đồi trùng điệp là những hồ lớn như Poopó (Bolivia), Uyuni (Bolivia) và rộng nhất là hồ Titicaca (nằm trên đường biên giới của Peru và Bolivia) có độ cao 3809 mét.
Khí hậu vùng Andes thay đổi tùy theo độ cao và khá thất thường: buổi sáng có thể ấm áp nhưng trưa lại có thể nóng bức như mùa hè và tối đến lại giá buốt như mùa đông. Vùng Andes thường xảy ra động đất, cũng như thời tiết rất khác nhau trong ngày. Vùng Andes cũng có nhiều núi lửa đã tắt như Chimborazo, Cayambe, El Altar... và các núi lửa đang hoạt động như Cotopaxi, Antisana... (tất cả nằm tại Ecuador).
Tuy vậy ở vùng Andes lại có rất nhiều mỏ kim loại như đồng, chì, thiếc, kẽm, bạc, vàng... và rất nhiều loại đá quý cũng như các loại đá xây dựng khác.
Những yếu tố trên tạo nên một điều kiện thuận lợi cho những cư dân đầu tiên hình thành và phát triển. Những cư dân đầu tiên, xuất hiện rất sớm và biết khai thác những điều kiện thuận lợi của vùng Andes, đồng thời biết đấu tranh bền bỉ với các yếu tố khắc nghiệt để tồn tại và tạo ra một sắc thái riêng biệt. Các nhà khảo cổ cũng khám phá ra nền văn minh này khá muộn, và hiện nay việc khám phá đang hé lộ dần những thành tựu kinh ngạc mà nền văn minh này có được. Nền văn minh Andes được khẳng định là nền văn minh sớm nhất khu vực Nam Mỹ
tham khảo
.
Tham Khảo:
Aztec là một nền văn hóa Trung Bộ châu Mỹ phát triển mạnh ở miền trung Mexico trong thời kỳ hậu cổ điển từ năm 1300 đến năm 1521. Dân Aztec bao gồm nhiều nhóm sắc tộc ở miền trung Mexico, đặc biệt là những nhóm nói tiếng Nahuatl và thống trị đại bộ phận Trung Bộ Mỹ từ thế kỷ XIV đến thế kỷ XVI.
Những thư viện cổ nói lên nền văn minh của loài người đã xuất hiện từ rất lâu.
- Văn minh Chăm-pa và Phù Nam được hình thành dựa trên những cơ sở về: điều kiện tự nhiên, điều kiện xã hội cụ thể, riêng biệt
- Ở thời kì cổ - trung đại, cư dân Chăm-pa, Phù Nam đã đạy được nhiều thành tựu rực rỡ trên các phương diện về: đời sống vật chất; đời sống tinh thần; tổ chức nhà nước và xã hội.
Spengler tuyên bố nền văn minh là sự khởi đầu của sự suy tàn của một nền văn hóa là "những trạng thái nhân tạo và bên ngoài nhất mà một loài người phát triển có khả năng tạo ra"
Từ 1438 đến 1533, người Inca đã hợp nhất một phần lớn phía tây Nam Mỹ, tập trung vào dãy núi Andean, sử dụng sự đồng hóa chinh phục và hòa bình, trong số các phương pháp khác. Với quy mô lớn nhất, đế chế này đã gia nhập Peru, một phần lớn của Ecuador hiện đại, tây và nam trung bộ Bolivia, tây bắc Argentina, bắc và trung Chile và một phần nhỏ của tây nam Colombia thành một quốc gia có thể so sánh với các đế chế lịch sử của Á-Âu. Ngôn ngữ chính thức của nó là Quechua. Nhiều hình thức thờ phượng địa phương vẫn tồn tại trong đế chế, hầu hết trong số đó liên quan đến Huacaslinh thiêng địa phương, nhưng giới lãnh đạo Inca khuyến khích tôn thờ mặt trời của Inti - thần mặt trời của họ - và áp đặt chủ quyền của nó lên trên các giáo phái khác như Pachamama. Người Inca coi vua của họ, Sapa Inca, là "con trai của mặt trời".
Đế chế Inca độc đáo ở chỗ nó thiếu nhiều đặc điểm gắn liền với nền văn minh ở Thế giới cũ. Theo lời của một học giả, "Người Inca thiếu sử dụng phương tiện có bánh xe. Họ thiếu động vật để cưỡi và phác thảo những con vật có thể kéo xe và cày ... [Họ] thiếu kiến thức về sắt và thép ... Trên hết, họ thiếu một hệ thống chữ viết ... Mặc dù có những khuyết tật được cho là, người Inca vẫn có thể xây dựng một trong những quốc gia đế quốc vĩ đại nhất trong lịch sử loài người ". Các đặc điểm đáng chú ý của Đế chế Inca bao gồm kiến trúc hoành tráng, đặc biệt là bia đá, mạng lưới đường rộng lớn đến tất cả các góc của đế chế, hàng dệt may tinh xảo, sử dụng dây thắt nút (quipu) để lưu giữ và liên lạc, đổi mới nông nghiệp trong môi trường khó khăn, và tổ chức và quản lý thúc đẩy hoặc áp đặt cho người dân và lao động của họ.
Nền kinh tế Incan đã được các học giả mô tả theo những cách mâu thuẫn: như "phong kiến, nô lệ, xã hội chủ nghĩa (ở đây người ta có thể chọn giữa thiên đường xã hội chủ nghĩa hay chuyên chế xã hội chủ nghĩa)". Đế chế Inca hoạt động chủ yếu mà không có tiền và không có thị trường. Thay vào đó, trao đổi hàng hóa và dịch vụ dựa trên sự có đi có lại giữa các cá nhân và giữa các cá nhân, nhóm và người cai trị Inca. "Thuế" bao gồm nghĩa vụ lao động của một người đối với Đế chế. Những người cai trị Inca (về mặt lý thuyết sở hữu tất cả các phương tiện sản xuất) đã đáp lại bằng cách cấp quyền truy cập vào đất đai và hàng hóa và cung cấp thực phẩm và đồ uống trong các bữa tiệc kỷ niệm cho các đối tượng của họ.