Question

[Hoàng Quang Kỳ]

Nêu quy tắc thơ 7 chữ 

Answer 1

[Despacito]

Luật thơ:

"Nhất Tam Ngũ bất luận, Nhị Tứ Lục phân minh":

Trong thơ bảy chữ,  những tiếng 1, 3 và 5 không phải tuân thủ theo luật bằng trắc. Các tiếng 2, 4, 6 phải tuân thủ nghiêm ngặt theo luật bằng trắc.

        Luật  thơ 7 chữ, ta chia làm 2 loại; luật vần bằng và luật vần trắc
Căn cứ vào chữ thứ 2 của câu thứ nhất trong bài thơ ta có thể phân biệt được bài thơ đó làm theo luật bằng hay trắc.  Nếu chữ thứ 2 của câu 1 trong bài bắt đầu bằng 1 vần bằng (B) thì bài thơ sẽ tuân thủ theo luật bằng. Nếu chữ thứ 2 của câu 1 trong bài bắt đầu bằng 1 vần trắc (T) bài thơ sẽ phải tuân thủ theo luật vần trắc.
Các chữ 2, 4, 6 phải phân định rạch ròi. Nếu chứ thứ 2 là vần bằng (B) thì chữ thứ 4 là vần trắc (T) và thứ 6 là vần bằng (B) và ngược lại. Nếu chữ thứ 2 là vần trắc (T) chữ thứ 4 sẽ là bằng(B) và 6 là (T). (chữ thứ 2 và 6 giống nhau cùng 1 vần chữ thứ 4 ngược lại với 2 và 6 ).
Trong thơ 7 chữ, các câu 1 và 4 niêm với nhau, câu 2 và 3 niêm với nhau, nghĩa là các câu 1 và 4 áp dụng luật bằng, trắc giống nhau, các câu 2 và 3 áp dụng cùng 1 luật bằng, trắc.

Cách ngắt nhịp: 4/3 hoặc 3/4

Luật bằng:

(Chữ thứ 2 của câu 1 trong bài là vần bằng)
Các câu 1 và 4 
Câu 1:  B (Bằng), T (Trắc) , B (Bằng)
Câu 2:  T               B              T
Câu 3:  T               B               T
Câu 4   B               T               B

Ví dụ:

Vô tình để gió hôn lên má
Bẽn lẽn làm sao, lúc nửa đêm
Em sợ lang quân em biết được
Nghi ngờ tới cái tiết trinh em

(Bẽn Lẽn – Hàn Mặc Tử)

Luật Trắc:
(Chữ thứ 2 của câu 1 trong bài là vần trắc)

Câu 1:    T        B         T
Câu 2:    B        T         B
Câu 3:    B        T         B
Câu 4:    T         B        T

Ví dụ:

Bên khóm thùy dương em thướt tha 
Bên này bờ liễu anh trông qua 
Say mơ vướng phải mùa hương ướp 
Yêu cái môi hường chẳng nói ra

(Âm Thầm – Hàn Mặc Tử)

Trong 1 bài thơ 7 chữ ta có thể vận dụng xen kẽ giữa hai loại luật bằng và luật trắc trong cùng 1 bài thơ. 

Mùa Xuân Chín

Trong làn nắng ửng khói mơ tan
Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng
Sột soạt gió trêu tà áo biếc
Trên giàn thiên lý - Bóng xuân sang.

Sóng cỏ xanh tươi gợn tới trời
Bao cô thôn nữ hát trên đồi:
-Ngày mai trong đám xuân xanh ấy
Có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi

Tiếng ca vắt vẻo lưng chừng núi
Hổn hển như lời của nước mây
Thầm thì với ai ngồi dưới trúc
Nghe ra ý vị và thơ ngây

Khách xa, gặp lúc mùa xuân chín
Lòng trí bâng khuâng sực nhớ làng:
-"Chị ấy năm nay còn gánh thóc
Dọc bờ sông trắng nắng chang chang?"

Hàn Mặc Tử



Gieo vần 

1. Vần tréo (thường dùng)
Nhiều khi trong thi đoạn bốn câu, chỉ cần hai tiếng bình ở cuối câu hai và bốn vần với nhau, hai tiếng trắc cuối câu một và ba không cần:

Vậy đó bỗng nhiên mà họ lớn,
Tuổi hai mươi đến, có ai ngờ!
Một hôm trận gió tình yêu lại:
Đứng ngẩn trông vời áo tiểu thơ.

Huy Cận

Ta về cúi mái đầu sương điểm
Nghe nặng từ tâm lượng đất trời
Cảm ơn hoa đã vì ta nở
Thế giới vui từ mỗi lẻ loi

Tô Thùy Yên


Mười ngón tay buồn chưa ráo lệ 
Một cung bạch ngọc náo trường CANH
Tay run điệu múa hương rừng thắm 
Biển vọng hồi âm ngẩn mắt XANH. 

(Đàn Thu Tay Ngọc - Đinh Hùng) 

2. 3 tiếng bằng bằng (Thường dùng)
Các chữ cuối trong câu 1, 2, 4 gieo vần với nhau.

Ta trút linh hồn giữa lúc đây 
Gió sầu vô hạn nuối trong cây 
- Còn em sao chẳng hay gì cả ? 
Xin để tang anh đến vạn ngày.
          
(Trút Lnh Hồn – Hàn Mặc Tử)

Áo trắng đơn sơ, mộng trắng trong,
Hôm xưa em đến, mắt như lòng,
Nở bừng ánh sáng. Em đi đến,
Gót ngọc dồn hương, bước tỏa hồng.

Huy Cận