Đọc bài thơ sau:

Bầy chim sẻ có nhìn thấy tôi không?

Nguyễn Phong Việt

Bầy chim sẻ bị nhốt trong chiếc lồng và chở đi trên phố

cứ ríu rít kêu mãi không thôi

Tôi đi trong dòng người

liếc ngang liếc dọc

nhìn những con chim sẻ thất thần, rụng lông, ngơ ngác

rồi nhìn ra chung quanh…

Những con chim sẻ không được bay trong bầu trời xanh

một điều nghịch lý

bạn bè tôi nhiều khi phải sống không theo cách mình nghĩ

một điều bình thường?

Rồi những con chim sẻ sẽ được phóng sinh

một người đi bên cạnh tôi bảo thế

cuộc đời mà lẽ ra nó được hưởng với mây, mưa và gió…

chẳng cần đợi một bàn tay cứu rỗi nào

Bầy chim sẻ bị nhốt trong chiếc lồng

có nhìn thấy được tôi đâu?

(Theo Văn học và Tuổi trẻ, số 2 năm 2013, tr.51)

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1 (0,5 điểm): Xác định nhân vật trữ tình trong bài thơ trên.

Câu 2 (0,5 điểm): Điều nghịch lý nào được đề cập đến trong bài thơ?

Câu 3 (1,0 điểm): Chỉ ra ý nghĩa của hình tượng chiếc lồng trong bài thơ.

Câu 4 (1,0 điểm): Trình bày tác dụng của nghệ thuật đối trong những câu thơ sau:

Những con chim sẻ không được bay trong bầu trời xanh

một điều nghịch lý

bạn bè tôi nhiều khi phải sống không theo cách mình nghĩ

một điều bình thường?

Câu 5 (1,0 điểm): Thông điệp nào trong bài thơ có ý nghĩa sâu sắc nhất với anh/chị? Vì sao?

Câu 1 (2,0 điểm). Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích nhân vật người con trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu.

Câu 2 (4,0 điểm). Hiện nay, việc ứng dụng các thiết bị thông minh vào quá trình học tập đang trở nên phổ biến nhưng không ít người lại phụ thuộc quá nhiều vào các thiết bị đó.

      Từ góc nhìn của người trẻ, anh/chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ về vấn đề trên.

Đọc đoạn trích sau: 

Thưa mẹ!

Con về với mẹ đây

Những ngọn gió thổi qua vườn cuối hạ

Lá xôn xao những cánh thư thầm

Chiến tranh đã tắt cuối con đường

Cau vẫn rụng vào những chiều thương nhớ

Bầy sẻ nâu đã bao mùa sinh nở

Con đã về, mẹ có thấy con không

Cỏ đã lên mầm trên những hố bom

Ôi Tổ quốc lại một lần đứng dậy

Gió thổi suốt bốn nghìn năm và mẹ

Nước mắt đầy trên những vết nhăn

Con đã về với mẹ, chiều nay

Mà mẹ không nhìn thấy

Con mèo thay con thức cùng với mẹ

Lặng im theo bóng mẹ lưng còng

Chiến tranh qua rồi và mãi mãi con tin

Con ngủ quên dưới cánh rừng lá bạc

Khi gió thổi là con tỉnh giấc

Theo đường gió con về ngắm mẹ sau lưng.

(Trích Thư gửi mẹ – Nguyễn Quang Thiều, in trong Những mảnh ghép của huyền thoại, Nguyễn Thanh Tâm tuyển chọn, NXB Văn học, 2024, tr.367)

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1. Chỉ ra dấu hiệu để xác định thể thơ của đoạn trích.

Câu 2. Trong cảm nhận của người con, người mẹ hiện lên qua những từ ngữ, hình ảnh nào?

Câu 3. Anh/ Chị hiểu như thế nào về nội dung của khổ thơ sau?

Chiến tranh đã tắt cuối con đường

Cau vẫn rụng vào những chiều thương nhớ

Bầy sẻ nâu đã bao mùa sinh nở

Con đã về, mẹ có thấy con không.

Câu 4. Trình bày hiệu quả của yếu tố tượng trưng trong hai câu thơ sau:

Cỏ đã lên mầm trên những hố bom

Ôi Tổ quốc lại một lần đứng dậy

Câu 5. Từ nội dung của đoạn trích trên, anh/chị hãy bày tỏ suy nghĩ về ý nghĩa của hòa bình trong cuộc sống hôm nay (trình bày khoảng 5 – 7 dòng).

Câu 1 (2,0 điểm). Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của việc tự lập trong cuộc sống.

Câu 2 (4,0 điểm).

Viết bài văn (khoảng 600 chữ) phân tích tình cảm của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ sau:

“Khi tôi vun trồng xanh những ước mơ

Mẹ gánh mùa dông xuống đồng chiêm mặn

Lội dòng sông tát ánh trăng chống hạn

Cây lúa gầy nhễ nhại giọt phù sa.

[…] Cơn gió Lào cho mắt mẹ âu lo

Cỏ dại mọc tràn bờ xôi, ruộng mật

Đám lá lúa cứa nóng bừng da mặt

Ngọn cỏ gừng đâm nhói những bước chân.

[…] Và tôi như hạt thóc vàng bé nhỏ

Mẹ đã gieo hi vọng ở trên đồng

Chợt lo sợ ngày cuối mùa, hết vụ

Hạnh phúc mẹ chờ chẳng kịp trổ bông.”

(Trích “Mẹ và cánh đồng” – Trần Văn Lợi, “Miền gió cát”, NXB Thanh niên, 2000)

Chú thích: Nhà giáo, nhà thơ Trần Văn Lợi sinh năm 1976 tại Nam Định, hiện là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, uỷ viên Ban chấp hành Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Nam Định. Với niềm đam mê sáng tạo văn chương, ông không chỉ nổi vật trong lĩnh vực thơ ca mà còn sáng tác nhiều truyện ngắn, tản văn và nghiên cứu phê bình sâu sắc. Thơ Trần Văn Lợi giống tư chất của ông ngoài đời: chân thành, giản dị, trầm lắng mà đằm sâu, tha thiết, thể hiện một tâm hồn phong phú, luôn gắn bó sâu sắc với làng quê, với những con người thân thuộc trong cuộc sống. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông: “Miền gió cát” (2000); “Lật mùa” (2005); “Bàn tay châu thổ” (2010); “Đã như là hoá thạch những mồ hôi” (2019); “Qua những mùa trăng” (2015) và “Mùa hoa xoan tím” (2016).

Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:

“… Có lẽ các bạn trẻ ai cũng mang trong mình ước mơ và hi vọng sẽ làm được điều gì đó vĩ đại trong cuộc đời. Nhưng, trước hết, các bạn nên biết rằng điều vĩ đại chỉ sinh ra từ những nỗ lực âm thầm từng bước. Nếu chỉ vẽ lên ước mơ to lớn mà không âm thầm nỗ lực thực hiện thì suốt cả đời ước mơ cũng chỉ là mơ ước mà thôi.

Không có chiếc thang máy tiện lợi nào dành riêng cho cuộc đời mình cả. Chỉ có thể đi lên bằng đôi chân và sức lực của chính mình. Đừng ảo tưởng sẽ có con đường đi tắt, đừng ảo tưởng sẽ có thủ đoạn chớp cơ hội để biến ước mơ thành hiện thực. Phương pháp tốt nhất thực hiện giấc mơ là tiến từng bước, từng bước chắc chắn như con ốc sên trên con đường thực hiện giấc mơ.

Có lẽ các bạn trẻ sẽ kêu lên rằng: “Bước từng bước như lời ông khuyên thì có mất cả đời cũng chưa chắc đã đi hết một con đường.”. […] Trên thực tế, quá trình tích tụ từng bước, từng bước sẽ tạo ra hiệu quả cấp số nhân như thể có phép thần vậy. Chính những nỗ lực mới, rồi đến một ngày bạn chợt nhận thấy nó chất cao như ngọn núi sừng sững không thể ngờ tới. Đó là phương pháp để biến giấc mơ trong học tập, trong thể thao hay trong công việc thành hiện thực.”

(Trích “Ước mơ của bạn nhất định thành hiện thực”, Inamori Kazuo, dịch giả Phạm Hữu Lợi, NXB Trẻ 2023, tr.94,95)

Câu 1 (0,5 điểm). Xác định một lời dẫn trực tiếp trong đoạn trích.

Câu 2 (0,5 điểm). Theo tác giả, những nỗ lực âm thầm sẽ mang lại điều gì trong cuộc đời con người?

Câu 3 (1,0 điểm). Em hiểu như thế nào về ý kiến sau: “Không có chiếc thang máy tiện lợi nào dành riêng cho cuộc đời mình cả.”?

Câu 4 (1,0 điểm). Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn sau: “Chính những thành quả nhỏ nhoi sinh ra nhờ nỗ lực âm thầm mỗi ngày sẽ kéo theo những thành quả và nỗ lực mới, rồi đến một ngày bạn chợt nhận thất nó chất cao như ngọn núi sừng sững không thể ngờ tới.”.

Câu 5 (1,0 điểm). Thông điệp nào trong đoạn trích trên có ý nghĩa nhất đối với em? Vì sao?

Câu 1 (2,0 điểm). Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích đoạn (3) của văn bản Ý nghĩ về thành phố lúc vào xuân đã dẫn trong phần Đọc hiểu.

Câu 2 (4,0 điểm).

Ngoài khung cửa là vẻ đẹp của thiên nhiên, của đất trời, của cuộc sống...

Mỗi người trẻ cần phải biết sống chậm lại để không bỏ lỡ những vẻ đẹp ngoài khung cửa hay cần phải tập trung cao độ, tận dụng thời gian để bắt kịp với tốc độ phát triển của xã hội hiện đại?

Em hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 500 chữ) trả lời câu hỏi trên.

Đọc văn bản sau:

Ý NGHĨ VỀ THÀNH PHỐ LÚC VÀO XUÂN

(Trích)

(1) “Hàng trăm năm đã nên bãi sa bồi

Hàng ngàn năm đã nên làng nên xóm

Hàng vạn năm đã nên thành phố lớn

Qua bao đời thành phố có nhà tôi”

(2) Căn phòng tôi ở giữa thành phố lớn

Nhỏ nhoi và ẩn khuất mãi bên trong

Nhưng mùa xuân độ lượng công bằng

Xuân đã đến, tôi nhận vào tất cả

Tôi nghe tiếng rì rào trong kẽ lá

Tiếng mùa xuân đang chuyển nhựa lên cành

Tôi nhìn ra bất chợt một màu xanh

Làm trẻ lại những con đường phố xá

Ngạt ngào hương, ngạt ngào hương trong gió

Xuân đi qua vầng trán những ngôi nhà

Sớm xuân này mặt đất đầy hoa

Những gương mặt rạng ngời sau cửa kính

[...]

(3) Sẽ có ngày tóc tôi trắng như bông

Đi giữa dòng người, đi giữa tháng năm

Mà thành phố vẫn xanh như thế đó

Lòng tôi lại yếu mềm như trẻ nhỏ

Khát khao đi, hồi hộp mỗi khi về.

(Xuân Quỳnh, Không bao giờ là cuối, NXB Hội Nhà văn, 2021, tr. 170)

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1 (0,5 điểm). Nêu điểm chung về nhịp thơ trong đoạn (1) của văn bản.

Câu 2 (0,5 điểm). Chỉ ra những giác quan được huy động để cảm nhận mùa xuân trong đoạn (2).

Câu 3 (1,0 điểm). Nhận xét về tình cảm, cảm xúc của nhân vật “tôi” với mùa xuân, với thành phố thể hiện trong văn bản.

Câu 4 (1,0 điểm). Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nhân hóa được sử dụng ở hai dòng thơ:

“Tôi nhìn ra bất chợt một màu xanh

Làm trẻ lại những con đường phố xá”

Câu 5 (1,0 điểm). Mùa xuân này em bước sang tuổi mới. Hãy chia sẻ ý nghĩ về mùa xuân tuổi 15 của em trong khoảng 5 – 7 dòng.