Đời sống vật chất
1. Cư trú:  
   - Người Việt cổ thường sinh sống ở vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng, sông Mã, và sông Cả.  
   - Nhà cửa chủ yếu được làm từ tre, gỗ, lá cọ, dựng trên cọc cao để tránh thú dữ và lũ lụt. Mô hình nhà sàn là nét đặc trưng, phổ biến ở các vùng đất trũng, ngập nước.  

2. Canh tác và nông nghiệp:  
   - Nền kinh tế nông nghiệp lúa nước phát triển mạnh mẽ, nhờ điều kiện tự nhiên thuận lợi. Họ sử dụng các công cụ bằng đá, đồng, và sau này là sắt để canh tác.  
   - Ngoài lúa gạo, người Việt cổ còn trồng các loại cây hoa màu như khoai, sắn, đậu, và các cây ăn quả như chuối, dừa.  

3. Chăn nuôi và khai thác:  
   - Họ nuôi gia súc (trâu, bò, lợn) và gia cầm (gà, vịt) để cung cấp thực phẩm.  
   - Việc đánh bắt cá và khai thác sản vật từ sông, suối, rừng núi cũng đóng vai trò quan trọng trong đời sống.  

4. Thủ công nghiệp:  
   - Nghề thủ công đã phát triển với các sản phẩm như đồ gốm, dệt vải, chế tác công cụ lao động và đồ trang sức.  
   - Nghề đúc đồng đạt đến trình độ cao, với các sản phẩm nổi tiếng như trống đồng Đông Sơn – biểu tượng văn hóa đặc trưng của người Việt cổ.  

5. Giao thương:  
   -  có quan hệ trao đổi hàng hóa với các vùng lân cận, đặc biệt là các sản phẩm nông nghiệp, thủ công.  

---

Đời sống tinh thần
1. Tín ngưỡng và tôn giáo:  
   - Người Việt cổ có tín ngưỡng đa thần, thờ cúng các vị thần tự nhiên như thần Mặt Trời, thần Sông, thần Núi.  
   - Thờ cúng tổ tiên là nét đặc trưng quan trọng, phản ánh truyền thống "uống nước nhớ nguồn".  

2. Phong tục và lễ hội:  
   - Lễ hội nông nghiệp được tổ chức để cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu.  
   - Các nghi lễ gắn liền với cuộc sống hàng ngày, như lễ mừng cơm mới, lễ cưới, tang ma, thường mang tính cộng đồng cao.  

3. Nghệ thuật và giải trí:  
   - Người Việt cổ sáng tạo các loại hình nghệ thuật dân gian như ca hát, múa, đánh trống, nhảy múa quanh các lễ hội. Trống đồng không chỉ là nhạc cụ mà còn là vật linh thiêng được sử dụng trong các nghi lễ quan trọng.  
   - Các trò chơi dân gian như đánh đu, vật, bơi chải cũng xuất hiện và gắn bó mật thiết với đời sống tinh thần.  

4. Tri thức dân gian:  
   - Người Việt cổ tích lũy nhiều kinh nghiệm trong việc quan sát thiên nhiên, vận dụng vào trồng trọt, chăn nuôi và sinh hoạt hàng ngày.  
   - Họ biết làm lịch nông nghiệp dựa trên chu kỳ của mặt trăng và mặt trời để dự đoán thời tiết, phục vụ sản xuất.  

5. Quan hệ xã hội:  
   - Người Việt cổ sống trong các làng bản với quan hệ cộng đồng bền chặt. Làng xã không chỉ là nơi cư trú mà còn là không gian văn hóa, nơi gắn bó giữa các gia đình và các thế hệ.  

---

### **Kết luận**  
Đời sống vật chất của người Việt cổ thể hiện sự sáng tạo trong việc thích nghi với tự nhiên, đồng thời nền tảng văn hóa tinh thần phong phú đã góp phần định hình bản sắc dân tộc. Chính sự kết hợp hài hòa giữa hai khía cạnh này đã giúp người Việt cổ tồn tại, phát triển và đặt nền móng cho nền văn minh lúa nước Việt Nam.

- Hà Nội là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá, giáo dục của đất nước, vì: + Thủ đô Hà Nội là nơi làm việc của các cơ quan Trung ương. + Hà Nội cũng là trung tâm kinh tế quan trọng của đất nước với nhiều nhà máy, khu công nghệ cao, trung tâm thương mại, hệ thống ngân hàng,...

- Hà Nội là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá, giáo dục của đất nước, vì: + Thủ đô Hà Nội là nơi làm việc của các cơ quan Trung ương. + Hà Nội cũng là trung tâm kinh tế quan trọng của đất nước với nhiều nhà máy, khu công nghệ cao, trung tâm thương mại, hệ thống ngân hàng,...

Hà Nội là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá, giáo dục của đất nước vì:

  - Thủ đô Hà Nội là nơi đặt trụ sở làm việc của các cơ quan Trung ương.

  - Hà Nội là trung tâm kinh tế quan trọng của đất nước với nhiều nhà máy, khu công nghệ cao, trung tâm thương mại, hệ thống ngân hàng,…

  - Nơi đây tập trung nhiều trường đại học, viên nghiên cứu, bảo tàng, thư viện,… hàng đầu cả nước.

  - Hà Nội là nơi có nhiều di tích lịch sử - văn hoá và là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc.

- Đời sống vật chất: Nguồn lương thực chính của cư dân Việt cổ là gạo, chủ yếu là gạo nếp. Người Việt cổ ở nhà sàn, đi lại chủ yếu bằng thuyền. Nam thường đóng khố, cởi trần; nữ mặc váy và áo yếm. Họ biết trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải, làm thuỷ lợi.

  - Đời sống tinh thần: Cư dân Việt cổ có tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, thờ các vị thần như: thần Sông, thần Núi,... Họ có tục nhuộm răng đen, ăn trầu,... Vào những ngày hội, mọi người thường hoá trang, vui chơi, nhảy múa,...

Đời sống và vật vật chất tinh thần là gì giúp mình với.

Mai thi rồi Huhu

các điều kiện tự nhiên ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có ảnh hưởng lớn đến đời sống và sản xuất của người dân:

khí hậu:mát mẻ thuận lợi cho trồng cây công nghiệp và chăn nuôi,nhưng mùa đông laanhj có thể gây khó khăn cho sản xuất

địa hình: đồi núi cheo leo gây khó khăn trong canh tác và giao thông,nhưng thung lũng và sông suối hỗ trợ phát triển nông nghiệp

đất đai:đất màu mỡ thích hợp cho nhiều loại cây trồng,nhưng dễ bị xói mòn niếu không bảo vệ tốt

tài nguyên thiên nhiên:khoáng sản và rừng giúp phát triển khinh tế,....

tổng thể,vùng này có nhiều lợi thế nhưng cững gặp nhiều thách thức

Ảnh hưởng của các điều kiện tự nhiên đối với đời sống và sản xuất của người dân ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ:

  - Thuận lợi: Phát triển nhiều ngành kinh tế: công nghiệp khai thác và chế biến khoáng sản, thuỷ điện; trồng và chế biến cây công nghiệp, ăn quả, dược liệu;... và du lịch.

  - Khó khăn: Địa hình bị chia cắt, nhiều thiên tai (lũ quét, sạt lở đất, sương muối, rét đậm, rét hại,...) gây khó khăn trong sinh hoạt và sản xuất

Triều Lý:

1.Định đô ở Thăng Long

3.Kháng chiến chống Tống

6.Lập Văn Miếu - Quốc Tử Giám

7.Lý Thường Kiệt

9.Nguyên phi Ỷ Lan

10.Lý Công Uẩn

Triều Trần:

2. Kháng chiến chống quân Mông - Nguyên

4.Chiến thắng Bạch Đằng

5.Trần Quốc Tuấn

8.Trần Nhân Tông

11.Nguyễn Hiền

12.Chu Văn An