Việt Nam là một quốc gia có đường biển dài, thuận lợi để giao lưu buôn bán với bên ngoài, đồng thời cũng đóng vai trò là trung tâm để giao lưu văn hóa. Đặc biệt là dấu của 2 nền văn minh lớn là Ấn Độ và Trung Quốc có ảnh hưởng sâu đậm đến Việt Nam. 

Việc tiếp thu các thành tựu của 2 nền văn minh lớn là Ấn Độ và Trung Quốc đã góp phần làm phong phú, đa dạng hơn nền văn hóa Việt Nam.

Cụ thể văn minh Ấn Độ có tác động mạnh mẽ đến miền Trung và miền Nam Việt Nam. Từ tôn giáo (Phật giáo tiểu thừa, Hin-đu giáo), phong tục(lễ hội Ka-te, lễ tát nước,...) , chữ viết (chữ Phạn), kiến trúc (đền tháp, trụ đá), mô hình nhà nước... đều bị ảnh hưởng mạnh bởi Ấn Độ. 

Trong khi đó, văn minh Trung Quốc lại có tác động mạnh mẽ đến miền Bắc Việt Nam. Tôn giáo, tư tưởng (Phật giáo Đại thừa, Nho giáo, Đạo giáo….), lễ Tết (tết Hàn thực, trùng cửu…), chữ viết (chữ Hán), mô hình nhà nước, v.v….

Quá trình hình thành và phát triển của của các nền văn minh phương Đông thời kì cổ - trung đại được biểu hiện như sau:

Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ và Trung Hoa là bốn trung tâm văn minh lớn được hình thành ở thời kì cổ đại và ở phương Đông. Điểm chung của các nền văn minh này đều là hình thành trên lưu vực các dòng sông. Nơi có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho hoạt động sản xuất nông nghiệp. Nhu cầu chống lại thiên tai, trị thủy,... cũng là điều kiện để các nền văn minh ở phương Đông xuất hiện sớm.

- Đoạn tư liệu số 4 cho biết: dù phải đối mặt với nhiều thách thức, song nhiều giá trị của văn minh Trung Hoa vẫn tồn tại nguyên vẹn đến đầu thế kỉ XX – điều này đã góp phần khẳng định giá trị to lớn và sức sống bền bỉ của nền văn minh Trung Hoa thời cổ - trung đại.

- Ví dụ:

+ Sau khi xâm chiếm, lật đổ sự thống trị của nhà Tống, nhà Nguyên (vương triều ngoại tộc do người Mông Cổ lập nên) đã hoàn toàn duy trò bộ máy nhà nước, chế độ phân phong ruộng đất, chế độ thuế khóa… của các triều đại phong kiến trước đó ở Trung Quốc

+ Từ thời Hán, Nho giáo trở thành hệ tư tưởng chính thống của lực lượng phong kiến ở Trung Quốc; nhiều quan điểm, nội dung của Nho giáo vấn được duy trì cho đến hiện nay

Điểm tương đồng về cơ sở hình thành của văn minh Trung Hoa so với các nền văn minh khác ở phương Đông:

- Điều kiện tự nhiên: các nền văn minh ở phương Đông đều được hình thành ở lưu vực các dòng sông lớn – nơi có nhiều điều kiện thuận lợi cho đời sống sinh hoạt và sản xuất.

- Cơ sở kinh tế:

+ Nền tảng kinh tế căn bản là sản xuất nông nghiệp

+ Thủ công nghiệp và thương nghiệp được coi trọng, giữ vai trò là ngành kinh tế bổ trợ cho nông nghiệp.

- Cơ sở xã hội: dân cư trong xã hội phân chia thành nhiều giai cấp, tầng lớp khác nhau.

- Cơ sở chính trị: nhà nước được tổ chức theo thể chế trung ương tập quyền, đứng đầu là vua có quyền lực tối cao và tuyệt đối.

Những có sở hình thành của văn minh Trung Hoa:

- Điều kiện tự nhiên:

+ Lưu vực Hoàng Hà và Trường Giang thuận lợi cho điều kiện sinh sống. Ở đó có đồng bằng rộng lớn, đất đai màu mỡ, phì nhiêu, khí hậu thuận lợi…

+ Điều kiện tự nhiên và tài nguyên dồi dào là những cơ sở quan trọng cho sự hình thành và phát triển của nền văn minh Trung Hoa. 

- Dân cư và xã hội:

+ Xây dựng nền văn minh Trung Hoa đa dạng, phong phú và phát triển rực rỡ là dân tộc Hán, Choang, Mãn, Hồi, Mông...

+ Quý tộc, nông dân, thợ thủ công, thương nhân…là các tầng lớp cơ bản trong xã hội Trung Hoa là; sang thời trung đại có thêm giai cấp địa chủ. 

- Kinh tế: Nghề trồng lúa trở thành ngành kinh tế chính, thủ công nghiệp và thương nghiệp cũng phát triển mạnh.

+ Nền tảng căn bản là nông nghiệp. Họ đã trồng nhiều loại cây lương thực, cây nguyên liệu, chăn nuôi gia suc, gia cầm.

+ Thủ công nghiệp và thương nghiệp cũng giữ vai trò quan trọng. 

- Về chính trị: Trung Hoa cổ- trung đại theo chế độ quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền, Hoàng đế có quyền lực tối cao, dưới vua là hệ thống quan lại từ trung ương đến địa phương.

 Ý nghĩa các thành tựu của văn minh Ấn Độ thời kì cổ - trung đại:

+ Là sản phẩm của trí tuệ, sự lao động sáng tạo của cư dân Ấn Độ.

+ Đóng góp nhiều thành tựu quan trọng vào kho tàng văn minh nhân loại và đặt nền móng cho sự phát triển nhiều lĩnh vực.

+ Nhiều thành tựu văn minh Ấn Độ cổ - trung đại vẫn có giá trị và được sử dụng cho đến ngày nay.

Một số thành tựu cơ bản của văn minh Ấn Độ thời kì cổ-trung đại là:

- Về tôn giáo: Hin đu giáo và Phật giáo là hai tôn giáo có ảnh hưởng sâu rộng hàng đầu của Ấn Độ là 

- Về chữ viết: Trong thời kì văn minh sông Ấn, chữ viết Ấn Độ đã được tìm thấy. Về sau xuất hiện nhiều loại chữ viết khác nhau. 

- Về văn học: Văn học Ấn Độ đạt nhiều thành tựu rực rỡ, tiêu biểu có Kinh Vê-đa, sử thi Ma-ha-ba-ra-ta và Ra-ma-y-a-na, 

đồ sộ như: cột đá, chùa và tháp Phật giáo; đền thờ, lăng mộ Hin-đu giáo; các thánh đường, cung điện do Ấn Độ chịu ảnh hưởng của tôn giáo.

- Về khoa học, kĩ thuật: 

+ Toán học: Ngoài ra còn tính được số Pi (π) là 3.1416… 10 chữ số mà ngày nay chúng ta đang sử dụng cũng do người Ấn Độ sáng tạo ra.

+ Thiên văn học: Họ đã biết đặt ra lịch và có hiểu biết về vũ trụ, Mặt Trời và các hành tinh.

+ Vật lí, Hóa học: Người Ấn phát triển kĩ thuật luyện kim ở trình độ cao và tìm ra cách bảo vệ kim loại không bị ăn mòn. Ngoài ra, họ cũng tìm ra lý thuyết nguyên tử và khẳng định được về lực hấp dẫn của Trái Đất

+ Y- Dược học: người Ấn Độ có nhiều ghi chép về bệnh lí học, giải phẫu học, độc dược học, phẫu thuật….

Ý nghĩa của các thành tựu của văn minh Ai Cập cổ đại:

+ Góp phần vào sự phát triển rực rỡ của nền văn minh Ai Cập.

+ Đặt nền móng cho sự phát triển nhiều lĩnh vực của văn minh nhân loại.