I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
2. Tác phẩm
− Xuất xứ: Văn bản được trích từ "Tiếp xúc với nghệ thuật" của tác giả Thái Bá Vân, do Viện Mỹ thuật Việt Nam ấn hành.
− Văn bản trích ba phần đầu của bài viết "Tiếp xúc với nghệ thuật".
− Phương thức biểu đạt chính:
− Bố cục:
+ Phần 1: Đời sống vật thể và đời sống hình tượng của tác phẩm.
+ Phần 2: Giá trị chủ quan của tác phẩm.
+ Phần 3: Nội dung của tác phẩm được người xem mở rộng.
II. TÌM HIỂU CHI TIẾT
1. Luận đề, hệ thống luận điểm
* Luận đề
− Luận đề được đặt ra trong văn bản: Vấn đề tiếp xúc với một tác phẩm nghệ thuật.
* Luận điểm 1: Đời sống vật thể và đời sống hình tượng của tác phẩm
− Đời sống vật thể: Sự tồn tại như một đời sống đồ vật.
− Đời sống hình tượng: Sự tồn tại tinh thần như một hình tượng nghệ thuật, của giá trị thẩm mĩ.
* Luận điểm 2: Giá trị chủ quan của tác phẩm
− Giá trị của tác phẩm cố định ở chính nó: Thế giới nội tâm của tác giả.
+ Tác giả không nhất thiết phải đáp ứng tiêu chuẩn "phản ánh đúng hiện thực".
+ Người xem không nhất thiết phải hiểu thấu đề tài và khách thể mới hiểu được bức tranh.
+ Chủ đề, tên gọi, hình thù, màu sắc,... không thay đổi được giá trị thẩm mĩ của bức tranh.
* Luận điểm 3: Vai trò của người xem với giá trị nội dung của tác phẩm
+ Đời sống tinh thần, thẩm mĩ của một tác phẩm không bao giờ đứng yên. Tuỳ thuộc vào tư chất, trình độ của mỗi cá nhân, nó di chuyển, thay đổi rất sinh động và phong phú.
+ Kết cấu vật chất của tác phẩm thì hữu hạn, hàm súc nhưng giá trị của tác phẩm sinh nở vô hạn trong trí tưởng tượng của người xem.
+ Một bức tranh khi không có người xem là một chiếc bật lửa có đủ ga và đá nhưng nguội lạnh. Người xem là ngón tay bật vào bánh xe để ngọn lửa bùng lên.
=> Người xem giúp hình tượng nghệ thuật thức tỉnh, sống một mặt đời hoàn toàn mới và khác nhau. Hình tượng nghệ thuật không tồn tại trong một nghĩa duy nhất, mà sống dậy trong mỗi tâm hồn người đọc với một cách hiểu riêng. Mỗi sự tiếp nhận đều là một lần tác phẩm được tái sinh, một đời sống mới được mở ra – khác biệt và phong phú theo từng cá nhân.
2. Cách triển khai các luận điểm trong văn bản
− Mỗi luận điểm trong văn bản đều được tác giả đánh số, thể hiện bằng những từ ngữ hàm súc, cô đọng.
− Mỗi luận điểm đều có các lí lẽ, bằng chứng xác đáng, thuyết phục.
− Các luận điểm được triển khai theo trình tự logic, có liên hệ mật thiết với nhau.
=> Các luận điểm mang tính định hướng, giúp người được hiểu và nắm rõ được vấn đề đã được đặt ra trong văn bản.
III. TỔNG KẾT
1. Nội dung
Văn bản đã trình bày các vấn đề khi tiếp xúc với một tác phẩm nghệ thuật:
− Đời sống vật chất và đời sống hình tượng của tác phẩm.
− Giá chị chủ quan của tác phẩm.
− Vai trò của người xem, người đọc trong việc mở rộng nội dung của tác phẩm.
2. Nghệ thuật
− Hệ thống luận điểm, lí lẽ, bằng chứng được trình bày logic, liên kết chặt chẽ với nhau.
− Ngôn ngữ gần gũi, cô đọng, hàm súc.
