Lý thuyết Bài 5. Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á (P2) SVIP

2. Công cuộc cải cách ở Xiêm

a. Bối cảnh lịch sử

- Giữa thế kỉ XIX, Xiêm (Thái Lan) đứng trước nguy cơ bị các nước thực dân phương Tây xâm lược.

- Để bảo vệ chủ quyền, vua Ra-ma IV bắt đầu thực hiện các chính sách cải cách, mở cửa giao thương với nước ngoài (từ năm 1851).

- Dưới thời vua Ra-ma V, Xiêm đẩy mạnh cải cách trên nhiều lĩnh vực: kinh tế, hành chính, giáo dục, ngoại giao,...

Hình 1. Vua Ra-ma IV (1804 - 1863)

b. Nội dung cải cách

* Kinh tế:

- Công nghiệp: Chính phủ khuyến khích đầu tư, xây dựng đường sắt, phát triển sản xuất.

- Nông nghiệp: Năm 1874, áp dụng chính sách giảm thuế nông nghiệp, hỗ trợ khai hoang. Ban hành luật quản lý ruộng đất (đầu thế kỷ XX).

Hình 2. Băng Cốc trở thành trung tâm buôn bán khu vực vào thế kỉ XIX

* Hành chính: Từ năm 1892, vua Ra-ma V tiến hành cải cách hành chính theo mô hình phương Tây: tổ chức lại bộ máy nhà nước, nâng cao hiệu quả quản lý.

* Giáo dục: Năm 1898, sau khi khảo sát nền giáo dục châu Âu, vua Ra-ma V ban hành Chương trình giáo dục đầu tiên của Xiêm, nhấn mạnh vai trò của giáo dục quốc dân.

Hình 3. Vua Ra-ma V cùng một số hoàng tử du học tại Anh

* Ngoại giao:

- Năm 1897, vua Ra-ma V công du châu Âu, gặp gỡ lãnh đạo các cường quốc (Anh, Pháp, Đức, Nga,...) để tìm cách xóa bỏ các hiệp ước bất bình đẳng.

- Xiêm chấp nhận nhượng một số vùng ảnh hưởng (Lào, Campuchia cho Pháp năm 1907; Mã Lai cho Anh năm 1909) để đổi lấy sự công nhận chủ quyền.

Hình 4. Vua Ra-ma V tại Anh trong chuyến công du sang các nước châu Âu

c. Ý nghĩa

- Thúc đẩy sản xuất, phát triển kinh tế, mở rộng giao thương, từng bước đưa Xiêm tiến lên con đường tư bản chủ nghĩa.

- Trên nền tảng cải cách, Xiêm thực hiện đường lối ngoại giao linh hoạt, giữ được nền độc lập.

- Đây là một trong những con đường ứng phó hiệu quả với làn sóng xâm lược thực dân ở Đông Nam Á vào cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX.