Lý thuyết Bài 5. Một số nền văn minh phương Tây thời cổ - trung đại (P2) SVIP

II. THÀNH TỰU TIÊU BIỂU CỦA VĂN MINH THỜI PHỤC HƯNG

1. Hoàn cảnh hình thành

- Từ thế kỉ XV - XVII, giai cấp tư sản Tây Âu đang vươn lên, mong muốn khẳng định vai trò mới và chống lại sự kìm hãm của chế độ phong kiến cũng như Giáo hội Thiên Chúa giáo.

- Họ tìm cách khôi phục và sáng tạo lại những giá trị rực rỡ của Hy Lạp - La Mã cổ đại, mở ra một phong trào văn hóa mới - văn minh Phục hưng.

2. Thành tựu trên các lĩnh vực

a. Tư tưởng:

- Đề cao triết học duy vật, coi trọng khoa học và tiến bộ.

- Lên án mạnh mẽ Giáo hội Thiên Chúa giáo, châm biếm và phê phán tầng lớp quý tộc phong kiến thối nát.

- Khẳng định con người là trung tâm của vũ trụ, đề cao tự do cá nhân, tình cảm chân thực và tình yêu đôi lứa.

- Đại diện tiêu biểu: Mi-chen đơ Mông-ten-nhơ (Pháp), Ê-ra-xmốt (Hà Lan), La Ra-mét (Pháp),…

Hình 1. Chân dung nhà tư tưởng Mi-chen đơ Mông-ten-nhơ

b. Văn học:

- Văn học phản ánh đời sống hiện thực, ca ngợi khát vọng tự do và bình đẳng.

- Các tác phẩm nổi tiếng: Thần khúc (A. Đan-tê), Đôn Ki-hô-tê (M. Xéc-van-téc), Rô-mê-ô và Giu-li-ét (Sếch-xpia),…

Hình 2. Tranh minh họa tiểu thuyết Đôn-ki-hô-tê

c. Nghệ thuật:

- Nghệ thuật phát triển rực rỡ, đặc biệt là hội họa và điêu khắc.

- Các kiệt tác: Nàng Mô-na Li-sa, Bữa ăn tối cuối cùng (Lê-ô-na đơ Vanh-xi); Tượng Đa-vít, Sự sáng tạo A-đam (Mi-ken-lăng-giơ); lâu đài Sam-bô (Pháp), nhà thờ Xanh Pi-tơ (Va-ti-căng),…

Hình 3. Bức tranh Nàng Mô-na Li-sa

d. Khoa học kĩ thuật và Thiên văn học:

- Đạt nhiều tiến bộ vượt bậc:

+ Thiên văn học: Cô-péc-ních nêu thuyết Nhật tâm; Ga-li-lê chứng minh bằng quan sát và phát minh kính thiên văn; Bru-nô đấu tranh bảo vệ quan điểm khoa học.

+ Toán học, vật lí, y học cũng có nhiều thành tựu quan trọng, đặt nền móng cho khoa học hiện đại

Hình 4. Chân dung Cô-péch-ních

3. Đặc điểm tư tưởng và ý nghĩa của văn minh thời Phục hưng

a. Đặc điểm tư tưởng:

- Phê phán xã hội phong kiến và Giáo hội:

+ Các nhà văn hóa Phục hưng đã lên án, châm biếm Giáo hội Thiên Chúa giáo đương thời.

+ Qua việc phê phán, họ đả kích tầng lớp quý tộc phong kiến và chỉ ra sự thối nát, lạc hậu của chế độ phong kiến.

- Đề cao giá trị con người và tự do cá nhân:

+ Văn hóa Phục hưng coi trọng giá trị của con người và quyền tự do cá nhân.

+ Họ khẳng định con người cần được tự do hành động, sống thật với tình cảm, ca ngợi tình yêu tự do, kể cả tình yêu nam nữ.

- Đề cao tư tưởng khoa học và tiến bộ:

+ Các nhà văn hóa thời kì này ủng hộ chủ nghĩa duy vật, tinh thần khoa học và tiến bộ.

+ Họ coi trọng các ngành khoa học tự nhiên, phương pháp thực nghiệm, gắn tri thức với đời sống thực tiễn.

Hình 5. Tranh minh họa đặc điểm tư tưởng văn minh Phục hưng

b. Ý nghĩa lịch sử:

- Văn minh Phục hưng là một bước ngoặt lớn của lịch sử Tây Âu.

- Thể hiện tinh thần nhân văn và tiến bộ trong tư tưởng, văn học, nghệ thuật.

- Đánh dấu sự sáng tạo và phát minh khoa học với nhiều ý tưởng vượt trước thời đại.

- Là cầu nối từ văn hóa phong kiến sang văn hóa tư sản, vừa là cơ sở, vừa là giai đoạn khởi đầu của văn minh Tây Âu cận đại.