Lý thuyết Bài 17. Vùng Tây Nguyên (phần 2) SVIP

IV. CÁC NGÀNH KINH TẾ THẾ MẠNH Ở TÂY NGUYÊN

* Khái quát chung:

- Tổng sản phẩm vùng Tây Nguyên tăng nhanh, chiếm 3,7% GDP cả nước (2021).

- Chuyển dịch cơ cấu kinh tế:

Cơ cấu GRDP của vùng Tây Nguyên năm 2010 và 2021

+ Giảm tỉ trọng: Nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản.

+ Tăng tỉ trọng: Công nghiệp, xây dựng.

- Kinh tế phát triển đa dạng, nổi bật 4 ngành thế mạnh: Cây công nghiệp lâu năm & cây ăn quả, lâm nghiệp, sản xuất điện, du lịch.

1. Cây công nghiệp lâu năm và cây ăn quả

- Tây Nguyên là vùng chuyên canh lớn nhất nước về cây công nghiệp lâu năm.

- Năm 2021: Chiếm hơn 40% diện tích cây công nghiệp lâu năm cả nước.

- Các cây trồng chủ lực:

+ Cà phê: Chiếm >90% diện tích & sản lượng cả nước → trồng nhiều ở Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai.

+ Cao su: Trồng nhiều ở Gia Lai.

+ Điều: Trồng nhiều ở Đắk Lắk.

- Cây ăn quả tiêu biểu: Sầu riêng, bơ, chôm chôm, mít,… → phục vụ tiêu dùng & xuất khẩu.

Phân loại, đóng gói sầu riêng chuẩn bị xuất khẩu

- Xu hướng phát triển mới:

+ Ứng dụng công nghệ cao (sinh học, tự động hoá).

+ Đẩy mạnh chế biến để nâng cao giá trị và khả năng cạnh tranh trên thị trường trong và ngoài nước.

2. Lâm nghiệp

- Tây Nguyên có điều kiện thuận lợi phát triển lâm nghiệp.

- Chủ yếu: Khai thác gỗ, ngoài ra trồng rừng cũng được đẩy mạnh.

- Lâm sản ngoài gỗ (măng, dược liệu...) góp phần tạo sinh kế cho người dân.

- Thành tựu:

+ Đắk Lắk: Chiếm 50,3% sản lượng gỗ toàn vùng (2021).

+ Gia Lai: Dẫn đầu về diện tích rừng trồng mới – chiếm 42,1% toàn vùng.

- Công tác bảo vệ rừng gắn với đa dạng sinh học:

+ Kết hợp trồng mới, khoanh nuôi, giao khoán, bảo vệ.

+ Các vườn quốc gia & khu sinh quyển: Kon Ka Kinh, Tà Đùng, Yok Đôn, Lang Biang,…

Khu dự trữ sinh quyển Lang Biang (Lâm Đồng)

3. Công nghiệp sản xuất điện

- Có tiềm năng lớn, đặc biệt là:

+ Thuỷ điện.

+ Điện gió.

+ Điện mặt trời.

- Năm 2021: Sản lượng điện chiếm 10,3% cả nước.

* Các công trình nổi bật:

- Thuỷ điện:

+ Sê San: Ialy (720 MW), Sê San 3 (260 MW), Sê San 4 (360 MW).

Nhà máy thủy điện Ialy trên sông Sê San

+ Srêpốk: Srêpốk 3 (220 MW), Buôn Kuốp (280 MW).

+ Đồng Nai: Đồng Nai 3 (180 MW), Đồng Nai 4 (340 MW).

- Điện gió: Ea Nam (400 MW), Ia Pết – Đắk Đoa 1, 2 (200 MW).

- Điện mặt trời: Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai.

4. Du lịch

- Là ngành thế mạnh, ngày càng phát triển nhờ:

+ Cảnh quan thiên nhiên thu hút.

+ Văn hoá đặc sắc.

- Phát triển các loại hình: Du lịch sinh thái, du lịch văn hoá, du lịch cộng đồng, du lịch nghỉ dưỡng.

- Các điểm đến nổi bật: Buôn Đôn, hồ Lắk, Lang Biang, Măng Đen, Tà Đùng,...

- Thành tựu: 9% lượt khách lữ hành cả nước đến Tây Nguyên (2022).

- Trung tâm du lịch: Đà Lạt, Buôn Ma Thuột.

- Định hướng phát triển:

+ Liên kết nội vùng – liên vùng.

+ Nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch.

+ Khai thác bản sắc văn hoá và thiên nhiên để tăng tính hấp dẫn.

Thành phố Đà Lạt đẩy mạnh phát triển du lịch

V. CÁC VẤN ĐỀ MÔI TRƯỜNG TRONG PHÁT TRIỂN

Tây Nguyên phát triển kinh tế – xã hội nhưng đang gặp nhiều vấn đề môi trường nghiêm trọng:

* Ô nhiễm và suy giảm nguồn nước:

- Do hoạt động khai thác khoáng sản, dùng hoá chất nông nghiệp, chăn nuôi gia súc,...

→ Nguồn nước cạn kiệt vào mùa khô, khai thác nước ngầm quá mức.

* Mất rừng và suy thoái rừng:

- Nghiêm trọng nhất là rừng tự nhiên bị chặt phá, khai thác trái phép để lấy đất trồng cây công nghiệp.

Nạn cháy rừng ở Tây Nguyên

→ Giải pháp: Bảo vệ môi trường và tài nguyên là nhiệm vụ quan trọng:

+ Góp phần phát triển bền vững.

+ Tạo sinh kế lâu dài cho cư dân vùng Tây Nguyên.