Lý thuyết Bài 14. Bắc Trung Bộ (phần 1) SVIP

I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ

- Diện tích: Hơn 51 nghìn km², chiếm 15,5% diện tích cả nước (năm 2021).

- Bao gồm 6 tỉnh: Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế.

Bản đồ hành chính Bắc Trung Bộ

- Tiếp giáp:

+ Phía Bắc: Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ, Đồng bằng sông Hồng.

+ Phía Nam: Duyên hải Nam Trung Bộ.

+ Phía Tây: Nước Lào.

+ Phía Đông: Biển Đông, có vùng biển rộng lớn.

- Đảo ven bờ tiêu biểu:

+ Hòn Mê (Thanh Hoá).

+ Hòn Ngư (Nghệ An).

+ Đảo Yến (Quảng Bình).

+ Cồn Cỏ (Quảng Trị).

⇒ Ý nghĩa vị trí địa lí:

- Là cầu nối giữa hai miền đất nước.

- Kết nối các vùng kinh tế lớn.

- Có tiềm năng phát triển tổng hợp kinh tế biển.

II. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN

- Có sự phân hóa theo chiều tây - đông, ảnh hưởng tới sự hình thành cơ cấu kinh tế.

1. Địa hình và đất

- Phân hoá tây – đông rõ rệt:

+ Đồi núi (phía tây) → đất feralit đỏ vàng.

+ Đồng bằng chuyển tiếp → đất phù sa, cồn cát.

+ Biển – đảo – thềm lục địa (phía đông).

→ Tạo điều kiện phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, đặc biệt du lịch biển.

2. Khí hậu

- Nhiệt đới ẩm gió mùa, có một mùa đông lạnh.

- Phân hóa theo địa hình và hướng đông – tây, tạo điều kiện phát triển nông nghiệp nhiệt đới đa dạng.

- Sự phân hoá khí hậu còn ảnh hưởng đến nhiều ngành kinh tế khác.

3. Nguồn nước

- Sông ngòi dày đặc, ngắn và dốc → có giá trị thuỷ điện, thuỷ lợi.

- Một số sông lớn: Sông Mã, sông Cả, sông Gianh.

Một khúc sông Mã ở địa phận tỉnh Thanh Hóa

- Nhiều hồ, đầm: Kẻ Gỗ, Cầu Hai,... → thuận lợi phát triển nuôi trồng thủy sản, du lịch.

- Một số nguồn nước khoáng quan trọng phục vụ công nghiệp – du lịch: Sơn Kim (Hà Tĩnh), Suối Bang (Quảng Bình), Thanh Tân (Thừa Thiên Huế).

4. Sinh vật

- Rừng phong phú: Gồm rừng nhiệt đới ẩm và rừng cận nhiệt đới.

- Có nhiều loài gỗ quý như lim, táu.

- Rừng phòng hộ ven sông, ven biển giúp chống thiên tai.

- Có nhiều khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia (Pù Mát, Phong Nha – Kẻ Bàng, Bạch Mã) → phát triển du lịch sinh thái.

5. Khoáng sản

- Tài nguyên khoáng sản phong phú:

+ Sắt (Hà Tĩnh).

+ Đá vôi (Thanh Hoá, Nghệ An, Quảng Bình).

+ Crôm (Thanh Hoá).

+ Thiếc (Nghệ An).

+ Ti-tan (Thừa Thiên Huế).

→ Điều kiện thuận lợi cho phát triển các ngành công nghiệp khai thác và chế biến.

6. Biển và đảo

- Đường bờ biển dài, có nhiều đảo, đầm phá, vịnh, bãi tắm đẹp:

+ Đảo: Hòn Mê, Cồn Cỏ,...

+ Đầm phá: Tam Giang – Cầu Hai,...

+ Vũng vịnh: Vũng Áng, Chân Mây,...

+ Bãi biển du lịch: Sầm Sơn, Lăng Cô,...

Vịnh Lăng Cô (Thừa Thiên Huế)

→ Thuận lợi phát triển cảng biển, du lịch biển, nuôi trồng và đánh bắt thủy sản, công nghiệp và dịch vụ biển.

III. PHÒNG, CHỐNG THIÊN TAI VÀ ỨNG PHÓ VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

1. Phòng, chống thiên tai

a. Thực trạng

- Bắc Trung Bộ thường xuyên chịu ảnh hưởng của nhiều loại thiên tai nghiêm trọng: Bão, áp thấp nhiệt đới, lũ, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất, nắng nóng,...

⇒ Phòng, chống thiên tai cần được ưu tiên hàng đầu trong phát triển vùng.

Lũ lụt nghiêm trọng ở Bắc Trung Bộ

b. Các biện pháp phòng, chống

* Phòng ngừa:

- Cảnh báo sớm qua các phương tiện thông tin đại chúng.

- Diễn tập phòng chống thiên tai.

- Trồng rừng, đặc biệt là rừng đầu nguồn và ven biển.

- Di dời dân cư khỏi vùng nguy cơ cao.

* Ứng phó:

- Sơ tán dân, cứu hộ khẩn cấp khi thiên tai xảy ra.

- Ổn định đời sống và sản xuất sau khi thiên tai tạm lắng.

* Khắc phục hậu quả:

- Hỗ trợ ổn định đời sống người dân, tăng cường cứu trợ.

- Khôi phục hạ tầng, phòng dịch, tổ chức lại sản xuất.

- Xây dựng cộng đồng thích ứng lâu dài.

Xử lý sạt lở trên tuyến quốc lộ 9C (Lệ Thủy, Quảng Bình)

2. Ứng phó với biến đổi khí hậu

a. Tác động của biến đổi khí hậu ở Bắc Trung Bộ

- Nhiệt độ và lượng mưa tăng.

- Bão và áp thấp nhiệt đới nhiều và mạnh hơn.

- Mùa đông ngắn lại.

- Gió Tây khô nóng gia tăng, kéo dài hơn.

b. Biện pháp giảm nhẹ biến đổi khí hậu

- Tiết kiệm năng lượng, sử dụng hiệu quả tại doanh nghiệp, công sở, hộ gia đình.

- Hạn chế sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

- Phát triển năng lượng tái tạo: Năng lượng mặt trời, gió.

Nhà máy điện mặt trời LIG Quảng Trị

- Áp dụng công nghệ sản xuất xanh, giảm phát thải khí nhà kính.

c. Biện pháp thích ứng

- Xây dựng hệ thống cảnh báo, dự báo khí hậu.

- Củng cố đê biển, đê chắn sóng.

- Trồng rừng, bảo vệ rừng đầu nguồn và ven biển.

- Sử dụng giống cây trồng thích ứng: Lúa ngắn ngày, lúa chịu hạn.

- Tuyên truyền nâng cao nhận thức, năng lực thích ứng cho người dân.

Rừng phòng hộ ven biển ở Bắc Trung Bộ