Lý thuyết Bài 11. Vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ (phần 2) SVIP

III. DÂN CƯ, XÃ HỘI

1. Thành phần dân tộc

- Dân số: Khoảng 12,9 triệu người, chiếm 13,1% dân số cả nước, tỉ lệ tăng dân số tự nhiên là 1,05% (2021).

- Thành phần dân tộc đa dạng: Gồm các dân tộc như Kinh, Thái, Mường, Dao, H’Mông, Tày, Nùng,…, trong đó dân tộc thiểu số chiếm hơn 50% dân số toàn vùng.

- Phân bố dân tộc theo hướng đan xen nhưng có tính đặc trưng vùng:

+ Người Thái, Mường tập trung nhiều ở Tây Bắc.

+ Người Tày, Nùng phân bố chủ yếu ở Đông Bắc.

- Bản sắc văn hóa phong phú: Người dân có nhiều kinh nghiệm canh tác trên đất dốc, kết hợp sản xuất nông – lâm nghiệp, trồng cây dược liệu, rau ôn đới và chăn nuôi đại gia súc.

Nghề trồng dược liệu phát triển ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ

2. Phân bố dân cư

- Mật độ dân số toàn vùng: Thấp hơn mức trung bình cả nước (136 người/km², năm 2021).

- Sự khác biệt giữa các khu vực:

+ Đông Bắc có mật độ dân số cao hơn Tây Bắc (167 người/km², gấp 1,9 lần Tây Bắc).

+ Các tỉnh trung du có mật độ dân số cao hơn miền núi (Bắc Giang: 481 người/km²; Lai Châu: 53 người/km²)

- Chủ yếu ở nông thôn, chiếm 79,5% dân số vùng (năm 2021).

- Các đô thị có mật độ dân cư tương đối cao.

3. Chất lượng cuộc sống

- Nhờ tác động tích cực của Đổi mới và chương trình phát triển kinh tế – xã hội,

→ Đời sống người dân được cải thiện.

→ Trình độ dân trí ngày càng nâng cao.

IV. SỰ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ KINH TẾ

1. Khái quát chung

- Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) của vùng tăng liên tục, chiếm 8,7% GDP cả nước (năm 2021).

- Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng:

+ Tăng tỉ trọng công nghiệp và xây dựng.

+ Dịch vụ chiếm tỉ trọng cao.

2. Nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản

a. Nông nghiệp

* Trồng trọt:

- Cây lương thực chính: Lúa, ngô.

+ Lúa: Trồng nhiều tại các thung lũng (Mường Thanh – Điện Biên, Mường Lò – Yên Bái); ruộng bậc thang giúp khai thác đất dốc hiệu quả.

+ Ngô: Diện tích trồng lớn nhất cả nước, tập trung ở Sơn La, Hà Giang, Cao Bằng.

Ruộng bậc thang Mù Cang Chải (Yên Bái)

- Cây công nghiệp, cây ăn quả, cây dược liệu: có điều kiện phát triển mạnh.

+ Chè: Thái Nguyên, Phú Thọ, Hà Giang, Tuyên Quang.

+ Hồi: Lạng Sơn.

+ Quế: Yên Bái.

+ Thảo quả: Hà Giang, Lào Cai.

+ Cây ăn quả: Bắc Giang, Sơn La, Hòa Bình, Lạng Sơn.

* Chăn nuôi:

- Thế mạnh: Gia súc (trâu, bò, lợn).

+ Đàn trâu: Lớn nhất cả nước (55% tổng đàn trâu).

+ Đàn lợn: Chiếm 24% cả nước.

+ Đàn bò: Chiếm gần 19% (đứng thứ hai cả nước).

+ Bò sữa: Phát triển mạnh ở Sơn La, Bắc Giang.

- Xu hướng: Phát triển chăn nuôi trang trại, ứng dụng công nghệ cao.

b. Lâm nghiệp

- Tổng diện tích rừng: 5,4 triệu ha (chiếm hơn 36% diện tích rừng cả nước).

* Khai thác, chế biến lâm sản:

- Sản lượng gỗ khai thác từ rừng trồng ngày càng tăng.

- Các lâm sản khác như măng, mộc nhĩ, dược liệu,… cũng góp phần tăng thu nhập.

* Trồng rừng, khoanh nuôi và bảo vệ rừng:

- Chính sách giao đất, giao rừng tạo việc làm và nâng cao đời sống.

- Diện tích rừng trồng: Đạt 1,5 triệu ha (năm 2021).

- Khu vực bảo vệ rừng tiêu biểu: Hoàng Liên, Du Già, Xuân Sơn, Phia Oắc – Phia Đén,…

Khung cảnh Vườn quốc gia Hoàng Liên (Lào Cai)

c. Thủy sản

- Khai thác: Chủ yếu ở hệ thống sông, hồ như sông Đà, sông Hồng, hồ Thác Bà, hồ Hòa Bình.

- Nuôi trồng: Phát triển ở sông, hồ; hướng tới tạo ra sản phẩm đặc sản (cá hồi, cá tầm, cá lăng,…).

- Một số địa phương có quy mô nuôi lớn: Lào Cai, Hòa Bình, Cao Bằng.

Bể nuôi cá tầm tại Sapa (Lào Cai)