Đề tham khảo của Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An (Đợt 2) SVIP

Hướng dẫn giải:

Câu 1. (0,5 điểm)

Nhân vật trữ tình: Người cháu.

Câu 2. (0,5 điểm)

Những câu thơ miêu tả dáng hình, trạng thái của “cái ngõ xoan nhà bà”:

– Lối rất quanh co, đường vàng rơm rạ.

– Sáng nay rưng rức.

Câu 3. (1,0 điểm)

Phân tích ý nghĩa của biện pháp nhân hóa được sử dụng trong câu: Trên luống ngô, khoai, lạc, rau khúc ngả buồn.

– Nhân hóa: rau khúc ngả buồn.

– Ý nghĩa:

+ Thiên nhiên như mang tâm trạng u buồn của con người.

+ Cảm giác trống vắng, tiếc thương khi bà không còn nữa.

+ Câu thơ giàu hình ảnh, giàu giá trị biểu cảm,...

Câu 4. (1,0 điểm)

Nghĩa của hai chữ “chùng chình” được sử dụng trong đoạn thơ:

– Chùng chình: Nấn ná, kéo dài thời gian, dùng dằng, thiếu dứt khoát,...

– Trong đoạn thơ, tác giả lí giải, nhắc nhở về sự chùng chình của mỗi người do: Sa vào đám đông, cuộc vui, những cám dỗ của cuộc đời,... khiến ta dễ quên đi những những điều giản dị, gần gũi, chân thực; quên đi quá khứ của chính mình...

Câu 5. (1,0 điểm)

Ta cần làm gì để tuổi trẻ trôi đi không nuối tiếc? (trình bày khoảng 5 – 7 dòng)

(Gợi ý một số cách thức: Sống hết mình từng khoảnh khắc của tuổi trẻ; sống có lí tưởng, ước mơ; sống cống hiến, dấn thân;...)

Hướng dẫn giải:

Câu 1. (2,0 điểm)

a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn:

Bảo đảm yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn. Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo một trong các cách: Diễn dịch, quy nạp, phối hợp, song song,...

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận:

Tình cảm của nhân vật trữ tình đối với người bà trong đoạn thơ.

c. Viết được đoạn văn nghị luận đảm bảo các yêu cầu:

Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp, kết hợp chặt chẽ lí lẽ và dẫn chứng trên cơ sở những gợi ý sau:

– Thú nhận với bà về những nuối tiếc, hụt hẫng,... của mình.

– Xót xa, đau buồn, nhớ thương trước sự ra đi lặng lẽ của bà.

– Cảm giác mất mát, trống vắng, ân hận vì bỏ lỡ những khoảnh khắc ý nghĩa bên bà.

– Những câu thơ tự do, kết hợp các dấu chấm lửng, gợi ra cảm xúc nghẹn ngào; hình ảnh thơ giản dị, gần gũi; giọng thơ tâm tình, thân thương,...

d. Diễn đạt:

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ ngữ, ngữ pháp, liên kết câu trong đoạn văn.

đ. Sáng tạo:

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.

Câu 2. (4,0 điểm)

a. Bảo đảm bố cục và dung lượng của bài văn nghị luận:

Bảo đảm bố cục và dung lượng của bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ).

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận:

Ý nghĩa của bản sắc văn hoá dân tộc đối với tuổi trẻ trong thời đại ngày nay.

c. Viết được bài văn nghị luận đảm bảo các yêu cầu:

Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn giữa lí lẽ xác đáng, bằng chứng tiêu biểu, phù hợp; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài: Giới thiệu được vấn đề nghị luận.

* Thân bài:

– Giải thích:

+ Bản sắc văn hóa dân tộc là những sắc thái, đặc thù riêng về văn hóa, tạo thành nét đẹp đặc trưng của một dân tộc,...

+ Trong thời đại công nghệ, hội nhập,... ý nghĩa của bản sắc văn hóa dân tộc đối với tuổi trẻ càng trở nên quan trọng.

– Bàn luận:

+ Bản sắc văn hóa dân tộc là nơi lưu giữ, kết nối,... những giá trị đạo đức, thẩm mỹ,... chuẩn mực, cốt lõi cho con người.

+ Bản sắc văn hóa dân tộc là nguồn động lực, sức mạnh tinh thần để tuổi trẻ tự tin, phát triển,... trong thời đại ngày nay.

– Mở rộng vấn đề, trao đổi với quan điểm trái chiều hoặc ý kiến khác.

+ Bản sắc văn hóa chỉ có ý nghĩa với tuổi trẻ khi được giữ gìn và phát huy đúng cách, đúng giá trị,…

+ Bản sắc văn hóa cần được gạn lọc, phù hợp với sự phát triển của xã hội, giúp bạn trẻ hòa nhập mà không hòa tan,...

* Kết bài: Khẳng định tính đúng đắn của vấn đề.

Lưu ý: Thí sinh có thể bày tỏ suy nghĩ, quan điểm riêng nhưng phải phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật.

d. Diễn đạt:

Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ ngữ, ngữ pháp, liên kết câu trong đoạn văn.

đ. Sáng tạo:

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.