Bài 17. Vùng Tây Nguyên (phần 2) SVIP

4. Các ngành kinh tế thế mạnh

- Tổng sản phẩm trên địa bàn vùng tăng nhanh (3,7% GDP cả nước).

- Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng giảm tỉ trọng ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản, tăng tỉ trọng ngành công nghiệp và xây dựng.

- Kinh tế phát triển khá đa dạng, có thế mạnh phát triển cây công nghiệp lâu năm và cây ăn quả, lâm nghiệp, công nghiệp sản xuất điện, du lịch.

a. Phát triển cây công nghiệp lâu năm và cây ăn quả

- Vùng chuyên canh cây công nghiệp lâu năm lớn của cả nước. Diện tích cây công nghiệp lâu năm chiếm hơn 40% diện tích của cả nước.

- Các cây công nghiệp lâu năm chính: cà phê (cây chủ lực), hồ tiêu, điều, cao su,... 

+ Cà phê: đứng đầu cả nước về diện tích và sản lượng, trồng nhiều ở Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai.

+ Cao su và điều: diện tích và sản lượng đứng thứ 2 cả nước (sau vùng Đông Nam Bộ), cao su trồng nhiều nhất ở Gia Lai, điều trồng nhiều nhất ở Đắk Lắk.

- Vùng trồng cây ăn quả lớn và đa dạng (sầu riêng, bơ, chôm chôm, mít,...) phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu.

- Các địa phương ứng dụng các công nghệ cao vào phát triển cây công nghiệp lâu năm và cây ăn quả; đẩy mạnh công nghiệp chế biến ⇒ nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường.

b. Lâm nghiệp

-  Vùng có điều kiện thuận lợi để phát triển lâm nghiệp, chủ yếu là khai thác gỗ và đẩy mạnh trồng rừng.

- Các lâm sản ngoài gỗ: măng, dược liệu,... được khai thác góp phần tạo thêm sinh kế.

- Sản lượng khai thác gỗ tăng lên hằng năm, chủ yếu phục vụ xuất khẩu.

- Tỉnh khai thác gỗ nhiều nhất: Đắk Lắk (50,3% sản lượng).

- Diện tích rừng trồng mới nhiều nhất ở Gia Lai (42,1% toàn vùng).

- Vùng chú trọng phục hồi, bảo vệ và phát triển rừng gắn với bảo tồn đa dạng sinh học kết hợp khai thác trồng mới, khoanh nuôi, giao khoán và bảo vệ rừng.

- Các vườn quốc gia, khu dự trữ sinh quyển được quy hoạch: Kon Ka Kinh, Tà Đùng, Yok Đôn, Lang Biang,...

c. Công nghiệp sản xuất điện

- Vùng có nhiều tiềm năng để phát triển công nghiệp sản xuất điện và là ngành có vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế của vùng.

- Sản lượng điện sản xuất chiếm 10,3% tổng sản lượng điện cả nước. 

- Cơ cấu ngành sản xuất điện đa dạng: thủy điện, điện gió, điện mặt trời.

+ Các nhà máy thủy điện hình thành trên hệ thống sông Sê San như Ialy (720MW), Sê San 3 (206MW), Sê San 4 (360MMW), hệ thống sông Srêpôk: Srêpôk 3 (220MW), Buôn Kuốp (280MW), hệ thống sông Đồng Nai: Đồng Nai 3 (180MW), Đồng Nai 4 (340MW).

+ Các nhà máy điện gió: Ea Nam, Ia Pết-Đắk Đoa 1,2,...

+ Các nhà máy điện mặt trời có ở các tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông, Gia Lai.

d. Du lịch

- Du lịch là thế mạnh của vùng với nhiều lợi thế về cảnh quan thiên nhiên, văn hóa đặc sắc.

- Vùng tập trung phát triển các loại hình du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, du lịch cộng đồng, du lịch nghỉ dưỡng,...

- Các điểm đến nổi tiếng bao gồm: Buôn Đôn, hồ Lắk, Lang Biang, Măng Đen,...

- Số khách du lịch đến Tây Nguyên chiếm khoảng 9% lượn khách du lịch của cả nước.

- Các trung tâm du lịch được hình thành: Đà Lạt, Buôn Ma Thuột,...

- Định hướng phát triển: 

+ Tăng cường liên kết nội vùng và liên vùng để nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch.

+ Hình thành các tuyến du lịch hấp dẫn du khách.

+ Khai thác lợi thế cảnh quan thiên nhiên và bản sắc văn hóa các dân tộc.

5. Các vấn đề môi trường trong phát triển

- Trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, vùng Tây Nguyên đang phải đối mặt với một số vấn đề về môi trường và suy giảm tài nguyên:

+ Môi trường nước bị ô nhiễm bởi hoạt động khai thác khoáng sản, sử dụng hóa chất và phân bón trong trồng trọt, chăn nuôi gia súc,...

+ Nguồn nước có tình trạng cạn kiệt vào mùa khô do hạn hán và khai thác quá mức nước ngầm.

+ Hiện tượng mất rừng và suy thoái rừng, đặc biệt  là rừng tự nhiên vẫn đang diễn ra do khai thác gỗ trái phép, chặt phá rừng để phát triển cây công nghiệp.

- Bảo vệ môi trường và tài nguyên có ý nghĩa to lớn đối với phát triển kinh tế - xã hội bền vững ở Tây Nguyên, tạo sinh kế lâu dài cho dân cư trong vùng.