Câu 1:

Trong truyện ngắn Nhà nghèo của Tô Hoài, nhân vật bé Gái hiện lên như một hình ảnh tiêu biểu cho những đứa trẻ nghèo khổ, chịu nhiều bất hạnh trong xã hội. Ngay từ nhỏ, bé Gái đã phải sống trong cảnh đói kém, chứng kiến cảnh cha mẹ cãi vã vì miếng ăn, và sớm phải gánh vác trách nhiệm giúp đỡ gia đình. Dù còn nhỏ tuổi, em đã biết đi xin lửa, chăm sóc các em và cùng cha đi bắt nhái kiếm cái ăn. Sự lam lũ của bé Gái thể hiện rõ qua hình ảnh em rón rén tìm nhái, tay bẻ gãy chân nhái bỏ vào giỏ, cho thấy sự tảo tần, quen với cực nhọc. Thế nhưng, bi kịch xảy ra khi em bị rắn cắn và chết thảm thương bên bờ ao, tay vẫn ôm khư khư cái giỏ nhái. Cái chết của bé Gái là đỉnh điểm của sự xót xa, phản ánh cuộc sống khắc nghiệt, nơi ngay cả một đứa trẻ cũng không thể thoát khỏi vòng luẩn quẩn của đói nghèo. Nhân vật này không chỉ khiến người đọc thương cảm mà còn gợi lên sự phẫn nộ trước số phận éo le của những đứa trẻ trong xã hội cũ, đồng thời thức tỉnh lòng trắc ẩn và trách nhiệm với những mảnh đời bất hạnh.

Câu 2:

Gia đình là môi trường đầu tiên và quan trọng nhất đối với sự phát triển của trẻ em. Tuy nhiên, không phải gia đình nào cũng là tổ ấm hạnh phúc. Trong xã hội hiện nay, bạo lực gia đình vẫn là một vấn đề nhức nhối, để lại những hậu quả nghiêm trọng đối với trẻ em. Những đứa trẻ lớn lên trong bạo lực không chỉ chịu tổn thương về thể chất mà còn gặp khủng hoảng tâm lý, ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển nhân cách và tương lai của chúng.

Bạo lực gia đình có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức như bạo hành thể chất (đánh đập, hành hạ), bạo hành tinh thần (chửi mắng, sỉ nhục), bạo hành kinh tế (không cho trẻ được hưởng các điều kiện cơ bản) và bạo hành tình cảm (bỏ rơi, thờ ơ với cảm xúc của trẻ). Theo nhiều nghiên cứu, có một tỷ lệ đáng kể trẻ em phải sống trong những gia đình mà cha mẹ thường xuyên xung đột, sử dụng bạo lực để giải quyết vấn đề. Trẻ không chỉ bị đánh đập mà còn phải chứng kiến cảnh bố mẹ cãi vã, gây gổ, khiến tâm lý bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Trẻ em bị bạo hành có thể gặp những thương tích nghiêm trọng như gãy xương, chấn thương đầu, thậm chí là tàn tật suốt đời. Một số trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến cái chết hoặc di chứng sức khỏe kéo dài. Những đòn roi và sự ngược đãi không chỉ gây đau đớn nhất thời mà còn làm suy giảm thể chất, ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của trẻ. Những đứa trẻ sống trong môi trường bạo lực thường mang theo nỗi sợ hãi, lo âu và cảm giác bất an. Chúng dễ bị trầm cảm, rối loạn lo âu, mất ngủ, giảm sút sự tự tin và lòng tự trọng. Lâu dần, trẻ có thể thu mình, mất niềm tin vào tình yêu thương và con người. Nhiều trẻ em khi trưởng thành có xu hướng tái diễn bạo lực, trở nên hung hăng hoặc có tư tưởng cam chịu, dễ bị tổn thương trong các mối quan hệ xã hội. Trẻ sống trong gia đình có bạo lực thường khó tập trung vào việc học, dẫn đến kết quả học tập sa sút. Không ít em nhỏ bỏ học giữa chừng vì quá sợ hãi hoặc không nhận được sự quan tâm từ cha mẹ. Một số em thậm chí lang thang, bỏ nhà đi và dễ sa vào các tệ nạn xã hội. Bạo lực gia đình không chỉ làm tổn thương một thế hệ mà còn có thể kéo theo những hệ lụy dài lâu cho xã hội.

Để giảm thiểu tác động của bạo lực gia đình đối với trẻ em, cần có sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội. Trước hết, cha mẹ cần nâng cao nhận thức về việc nuôi dạy con bằng yêu thương thay vì đòn roi. Việc giáo dục trẻ nên dựa trên sự thấu hiểu, tôn trọng và khích lệ thay vì sử dụng bạo lực. Nhà trường và các tổ chức xã hội cũng cần có các chương trình tuyên truyền, hỗ trợ tâm lý cho trẻ em bị bạo hành. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần có biện pháp mạnh mẽ hơn trong việc xử lý các hành vi bạo hành gia đình, đảm bảo mọi trẻ em đều được sống trong môi trường an toàn, lành mạnh.

Bạo lực gia đình không chỉ là nỗi đau của những người trong cuộc mà còn là vấn đề chung của toàn xã hội. Trẻ em – những mầm non của tương lai – xứng đáng được lớn lên trong tình yêu thương, sự tôn trọng và an toàn. Để ngăn chặn bạo lực gia đình, mỗi người cần thay đổi nhận thức, hành vi và cùng chung tay xây dựng một môi trường sống lành mạnh cho thế hệ mai sau.

Câu 1: Xác định thể loại của văn bản

Văn bản thuộc thể loại truyện ngắn hiện thực.

Câu 2: Phương thức biểu đạt chính

Phương thức biểu đạt chính của văn bản là tự sự, kết hợp với miêu tả và biểu cảm.

Câu 3: Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ trong câu văn

Câu văn: “Khi anh gặp chị, thì đôi bên đã là cảnh xế muộn chợ chiều cả rồi, cũng dư dãi mà lấy nhau tự nhiên."

Trong câu này, tác giả sử dụng biện pháp ẩn dụ với hình ảnh “cảnh xế muộn chợ chiều” để chỉ sự muộn màng, tàn tạ của cuộc đời hai nhân vật. Chợ chiều thường vắng vẻ, thưa thớt, hàng hóa ít ỏi, tượng trưng cho những con người đã qua thời thanh xuân, không còn nhiều lựa chọn trong hôn nhân. Cụm từ “cũng dư dãi mà lấy nhau tự nhiên” thể hiện sự chấp nhận số phận, lấy nhau không vì tình yêu sâu đậm mà chỉ vì hoàn cảnh đưa đẩy.

→ Tác dụng:

Khắc họa số phận bất hạnh, nghèo khó của hai nhân vật.

Nhấn mạnh sự cam chịu, chấp nhận số phận của những người nghèo trong xã hội.

Tạo giọng văn chua xót, pha chút mỉa mai nhưng cũng đầy thương cảm.

Câu 4: Nội dung của văn bản

Văn bản kể về cuộc sống khổ cực của gia đình Duyện – một gia đình nghèo khổ, đông con, sống trong cảnh bạo lực gia đình, đói kém. Cao trào của câu chuyện là cảnh bé Gái – đứa con gái đầu lòng – chết thảm thương sau một buổi đi bắt nhái. Cái chết của con bé là hệ quả tất yếu của cuộc sống cơ cực, thiếu thốn, bế tắc của gia đình. Tác phẩm phản ánh hiện thực xã hội thời bấy giờ, nơi những con người nghèo khổ bị dồn đến đường cùng bởi đói nghèo, xung đột gia đình, và cuộc sống vất vả.

Câu 5: Em ấn tượng với chi tiết nào nhất? Vì sao?

Chi tiết khiến em ấn tượng nhất là cảnh bé Gái chết thảm thương bên bờ ao, tay vẫn ôm khư khư cái giỏ nhái.Lý do:

Hình ảnh này đầy ám ảnh và xúc động. Một đứa trẻ nghèo khó, lam lũ, đi bắt nhái để giúp gia đình, nhưng cuối cùng lại chết một cách đau đớn và cô độc.

Cái chết của bé Gái không chỉ là bi kịch cá nhân mà còn tượng trưng cho số phận những đứa trẻ nghèo khổ, sinh ra trong cảnh bần hàn, bị đẩy đến bước đường cùng.

Hình ảnh bàn tay còn ôm chặt cái giỏ nhái cho thấy sự khát khao sống, khát khao được giúp đỡ gia đình, nhưng cuối cùng cũng không thoát khỏi số phận nghiệt ngã.

Cảnh người cha bàng hoàng, đau đớn khi thấy con chết càng làm tăng thêm tính bi kịch, gợi lên nỗi xót xa, thương cảm cho những con người cùng cực trong xã hội.

Chi tiết này để lại dư âm nặng nề và khiến người đọc phải suy ngẫm về sự khắc nghiệt của cuộc đời, về nỗi khổ của người nghèo và những đứa trẻ vô tội.