"Nhật kí trong tù" được biết đến như một kiệt tác của Hồ Chí Minh, trong đó bài thơ 97 - "Lai Tân" nổi bật như một tác phẩm đặc sắc, châm biếm về bộ mặt của những người cầm quyền trong nhà tù và xã hội thời kỳ đó. Bài thơ không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật, mà còn là một biểu tượng của sự phê phán, mỉa mai và bóc trần sự thối nát của giai cấp thống trị.

Ngay từ đầu bài thơ, Hồ Chí Minh đã khéo léo mô tả sự thối nát, xấu xí của những người đứng đầu cai quản nhà tù và cả xã hội. Tác giả thông qua từ ngữ và hình ảnh mô tả đã tài tình phản ánh những bức tranh đau thương về những người cầm quyền, những kẻ thực thi luật pháp. Bằng cách này, Người đã mở đầu cho một hành trình châm biếm và phê phán sâu sắc, đưa người đọc bước vào thế giới đen tối của quyền lực và độc tài.

"Ban trưởng nhà giam ngày ngày đánh bạc
Cảnh trưởng tham lam ăn tiền phạm nhân bị giải
Huyện trưởng chong đèn làm việc công"

Ba dòng thơ đầu tiên của bài thơ đã phản ánh một phần hiện trạng của xã hội và những người thực thi pháp luật tại Trung Quốc thời điểm đó. Trong đó, "ban trưởng đánh bạc" được nêu ra như một ví dụ điển hình. Họ không ngần ngại mở sòng trước mặt các tù nhân, và điều đáng chú ý là chính những người cai trị, như ban trưởng, cũng tham gia vào hoạt động đánh bạc này. Cái gì được xây dựng để thực hiện công lý và bảo vệ pháp luật đã bị lạm dụng, biến thành một nơi chơi bài. Điều này không chỉ được mô tả trong bài thơ này, mà còn xuất hiện trong bài "Đánh bạc" của Bác, nơi Người đã tái hiện chân dung chân thực về cảnh chơi bài trong tù.

"Đánh bạc ở ngoài quan bắt tội
Trong tù đánh bạc được công khai
Vào tù con bạc ăn năn mãi:
Sao trước không vô quách chốn này"

Bằng cách châm biếm và lên án một cách hóm hỉnh, tác giả đã làm cho mỗi hình ảnh trở nên sắc nét hơn, đồng thời giúp chúng ta hiểu rõ hơn về vấn đề bài bạc trong nhà tù. Không chỉ có ban trưởng, mà ngay cả cảnh trưởng cũng được mô tả như "tham lam ăn tiền phạm nhân", ánh sáng vào một hiện thực đen tối. Trái với mong đợi của mọi Người, nhà tù không phải là nơi thể hiện sự nghiêm khắc của pháp luật, mà lại trở thành điểm tập trung của sự lợi dụng và trục lợi cá nhân. Nơi mà những người nắm quyền lợi dụng tình trạng để đạt được lợi ích cá nhân, thay vì là nơi để thi hành công lý.

Bức tranh xấu xí và thối nát của xã hội Trung Quốc thời kỳ đó được tác giả vẽ nên một cách rõ ràng và đau đớn. Những người cầm quyền không chỉ không thực thi trách nhiệm của họ, mà còn lạc quan "chong đèn làm việc". Thái độ châm biếm và mỉa mai của tác giả không chỉ làm cho chúng ta thấy rõ sự hủy hoại của những quyết định sai lầm, mà còn làm đặt ra câu hỏi về tại sao cấp dưới có thể hành động một cách tùy tiện như vậy. Có lẽ đó là do sự im lặng, sự chấp nhận của cấp trên, họ chỉ quan tâm đến công việc cá nhân mà bỏ qua trách nhiệm với cộng đồng. Tác giả thông qua sự châm biếm nhẹ nhàng nhưng sâu sắc đã làm nổi bật được sự thối nát và xấu xí của quan lại cũng như xã hội thời bấy giờ.

"Trời đất Lai Tân vẫn thái bình"

Câu thơ kết thúc bài thơ đặt ra nhiều câu hỏi cho người đọc. Trong một xã hội rối ren và thối nát, làm thế nào có thể có "thái bình"? Tuy nhiên, đó chỉ là cách diễn đạt đối nghịch từ Bác. Từ "vẫn" không chỉ thể hiện một cái nhìn sâu xa về quá khứ mà còn phản ánh sự châm biếm của tác giả. Có vẻ như những tật xấu, thói hư của xã hội và nhà tù được coi là điều bình thường. "Thái bình" chính là sự che đậy, che giấu những vấn đề tiêu cực đang diễn ra. Qua sự mô tả của mình, Hồ Chí Minh đã phơi bày sự thật về những bất công và bức xúc với chế độ tại Tưởng Giới Thạch cũng như xã hội Trung Quốc lúc bấy giờ.

Bài thơ "Lai Tân" đã tổng kết một cách súc tích những khía cạnh tiêu cực, bỉ ổi trong bộ máy quan lại của nhà tù Tưởng Giới Thạch. Bằng phong cách châm biếm nhưng sâu lắng, "Lai Tân" đã trở thành một tác phẩm đặc biệt. Dù chỉ với bốn dòng thơ, nhưng những dòng văn này đã thể hiện tiếng gọi của một người anh hùng, thay mặt cho cảm xúc của hàng triệu người dân, những người muốn thể hiện sự phẫn nộ trước những hành vi ích kỷ, chuyên quyền, và mong muốn chống lại sự bất công.

Tôi hoàn toàn đồng ý với ý kiến cho rằng tiếng cười có sức mạnh của một thứ vũ khí chống lại cái chưa hay, chưa đẹp. Tiếng cười không chỉ là biểu hiện của niềm vui mà còn là một công cụ mạnh mẽ để phê phán, châm biếm những điều tiêu cực trong xã hội.
Nó có thể làm bùng nổ sự bất công, vạch trần những thói hư tật xấu, và thúc đẩy sự thay đổi tích cực. Tiếng cười không chỉ là một vũ khí tinh tế mà còn là một cách thức hiệu quả để lan tỏa thông điệp và tạo ra sự thay đổi.
Trong nhiều trường hợp, tiếng cười có thể đạt được những gì mà lời nói nghiêm khắc không thể làm được. Nó có thể làm cho người ta nhận ra sai lầm của mình một cách nhẹ nhàng và dễ chịu hơn.
Vì vậy, tiếng cười không chỉ là một món quà quý giá mà còn là một công cụ hữu ích để xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.

Người phụ nữ trẻ đã có chồng