Câu nói của Nam Cao trong tác phẩm "Tư cách mõ": "lòng khinh, trọng của chúng ta có ảnh hưởng đến cái nhân cách của người khác nhiều lắm; nhiều người không biết gì là tự trọng, chỉ vì không được ai trọng cả; làm nhục người là một cách rất diệu để khiến người sinh đê tiện" đã để lại trong tôi nhiều suy ngẫm. Tôi hoàn toàn đồng tình với quan điểm của ông. Vậy tại sao thái độ của xã hội lại có sức mạnh khủng khiếp đến vậy, đến nỗi có thể thay đổi hoàn toàn một con người?"

    Lòng khinh trọng là một thái độ xem thường, coi nhẹ giá trị của người khác, là con dao hai lưỡi, gây tổn thương sâu sắc cả người cho lẫn người nhận. Khi một cá nhân khinh thường người khác, họ đang tự đặt mình lên một vị trí cao hơn, tạo ra một khoảng cách xã hội vô hình. Điều này không chỉ làm tổn thương lòng tự trọng của người bị khinh thường mà còn phản ánh một sự thiếu hiểu biết về giá trị của mỗi con người. Trái lại, lòng tự trọng là nền tảng vững chắc cho mỗi cá nhân. Nó giúp chúng ta tin vào bản thân, vượt qua khó khăn và xây dựng các mối quan hệ lành mạnh. Khi một người có lòng tự trọng cao, họ sẽ không dễ bị ảnh hưởng bởi những lời nói hoặc hành động tiêu cực của người khác. Tuy nhiên, lòng tự trọng có thể bị tổn thương nghiêm trọng khi một người bị làm nhục. Việc làm nhục người khác là một hành vi gây tổn thương sâu sắc, không chỉ về mặt thể chất mà còn về mặt tinh thần. Nhân vật Lộ trong "Tư cách mõ" của Nam Cao là một ví dụ điển hình cho thấy việc bị xã hội khinh thường có thể dẫn đến những thay đổi sâu sắc trong tính cách của một con người. Ban đầu, Lộ là một người nông dân hiền lành, chăm chỉ, luôn cố gắng làm việc để cải thiện cuộc sống gia đình. Tuy nhiên, khi hoàn cảnh khó khăn đẩy đưa, Lộ buộc phải nhận công việc làm mõ - một nghề bị xã hội khinh thường.Lòng khinh trọng, một căn bệnh xã hội, gây ra những tác sâu sắc cho con người. Khi bị khinh thường, chúng ta dễ dàng rơi vào trạng thái tự ti, mặc cảm, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến các mối quan hệ và hạn chế khả năng phát triển bản thân. Việc nhiều người không biết trân trọng bản thân có thể bắt nguồn từ gia đình, môi trường xã hội, thậm chí là ảnh hưởng từ truyền thông. Làm nhục người khác là một hành vi đáng lên án, không chỉ gây ra những tổn thương về tinh thần mà còn có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng hơn. Thay vì làm nhục, chúng ta nên tôn trọng sự khác biệt, khuyến khích và tạo điều kiện để mỗi cá nhân phát triển. Chỉ khi đó, xã hội mới thực sự văn minh và tiến bộ.

   Hãy cùng nhau xây dựng một xã hội mà ở đó, sự tôn trọng và lòng nhân ái được đặt lên hàng đầu. Mỗi cá nhân đều có giá trị riêng, và việc chúng ta đối xử với nhau như thế nào sẽ quyết định tương lai của xã hội." một xã hội văn minh là một xã hội mà ở đó, mọi người đều được đối xử công bằng và có cơ hội phát triển bản thân."

Triết lí nhân sinh được gửi gắm trong tác phẩm " Tư cách mõ" không chỉ là câu chuyện về một cá nhân mà còn là bức tranh phản ánh xã hội đương thời, nơi mà con người dễ bị tha hoá và dần mất đi nhân tính. Qua đó, tác giả muốn gửi gắm thông điệp về sự quan trọng của lòng tự trọng, sự cần thiết phải đấu tranh chống lại những bất công trong xã hội.

Tác dụng:

-làm nổi bật tính cách của nhân vật: giúp người đọc hình dung rõ nét về nhân vật"thằng mõ" và nguyên nhân dẫn đến hành động của hắn

-Tăng tính hài hước, dí dỏm cho  người đọc

- châm biếm những người có lối sống ích kỷ,tham lam