Lương Việt Quang
Giới thiệu về bản thân
Nhân vật Thứ trong đoạn trích là hình ảnh tiêu biểu cho những trí thức tiểu tư sản trong xã hội trước Cách mạng tháng Tám. Qua nhân vật này, tác giả Nam Cao thể hiện sự bất lực và tuyệt vọng của con người khi phải đối mặt với một xã hội đầy rẫy khó khăn, cơ hội bị chặn đứng, và ước mơ bị dập tắt. Thứ là một thanh niên có hoài bão, có ước mơ lớn lao khi còn ngồi trên ghế nhà trường, nhưng qua năm tháng, y dần trở nên mờ nhạt, nhạt nhẽo, không thể vượt qua được những thử thách của cuộc sống. Biến cố gia đình, bệnh tật, và thất nghiệp khiến Thứ không thể tìm được một công việc ổn định, dần dần khiến y rơi vào cảnh sống tủi hổ, khổ đau. Sự suy sụp về tinh thần và thể chất của Thứ phản ánh số phận của nhiều trí thức tiểu tư sản trong xã hội đương thời, khi mà xã hội không cho phép họ phát triển và thực hiện những lý tưởng của mình. Thứ sống mòn mỏi, không có khả năng thay đổi cuộc sống, trở thành một người hèn yếu, không thể tự quyết định số phận của mình. Nhân vật Thứ là lời cảnh tỉnh về sự tàn lụi của những ước mơ và khát vọng trong một xã hội không công bằng, không có chỗ cho những người như Thứ.
“Không phải người ta ngừng theo đuổi ước mơ vì họ già đi mà họ già đi vì ngừng theo đuổi ước mơ” – Gabriel Garcia Marquez đã khẳng định như vậy để nói lên tầm quan trọng của ước mơ trong cuộc sống của con người, đặc biệt là tuổi trẻ. Tuổi trẻ là giai đoạn đẹp nhất trong cuộc đời của mỗi người, là thời điểm con người có đủ sức khỏe, nhiệt huyết và lòng kiên trì để theo đuổi những ước mơ, lý tưởng lớn lao. Ước mơ là ngọn lửa sưởi ấm và là động lực thúc đẩy mỗi người vươn lên, vượt qua khó khăn, thử thách để đạt được thành công. Không có ước mơ, con người sẽ dễ dàng trở nên lạc lõng, mất phương hướng và cuộc sống sẽ trở nên tẻ nhạt.
Tuy nhiên, trong thực tế, không phải ai cũng có thể thực hiện được ước mơ của mình. Đôi khi, vì hoàn cảnh, vì điều kiện sống khó khăn, nhiều người phải từ bỏ những ước mơ cao đẹp để đối mặt với cuộc sống thực tại. Nhưng điều đó không có nghĩa là họ phải từ bỏ ước mơ mãi mãi. Tuổi trẻ có thể gặp phải nhiều khó khăn, thử thách, nhưng nếu kiên trì và không từ bỏ, mỗi người đều có thể tìm ra con đường để hiện thực hóa ước mơ của mình. Việc theo đuổi ước mơ không chỉ giúp con người trưởng thành mà còn giúp họ có thể tạo dựng được những giá trị lớn lao cho bản thân và xã hội.
Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, khi mà các cơ hội phát triển ngày càng rộng mở, mỗi người trẻ cần phải tận dụng những cơ hội đó để không ngừng theo đuổi ước mơ của mình. Chỉ khi có ước mơ, con người mới có thể không ngừng phấn đấu, đổi mới và tìm ra những cách thức để phát triển bản thân, góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
Điểm nhìn của người kể chuyện trong văn bản là ngôi thứ ba, toàn tri. Người kể chuyện không chỉ mô tả những sự kiện, hành động của nhân vật Thứ mà còn thể hiện được cảm xúc, suy nghĩ nội tâm của nhân vật một cách chi tiết và sâu sắc. Cách kể chuyện này giúp người đọc hiểu rõ hơn về những khát vọng, thất vọng và bi kịch nội tâm mà Thứ phải trải qua trong cuộc đời.
Khi còn ngồi trên ghế nhà trường, Thứ mang trong mình những ước mơ cao đẹp và hoài bão lớn lao. Thứ muốn trở thành một người vĩ đại, mang lại những thay đổi to lớn cho đất nước. Y mong muốn được học hành đến nơi đến chốn, thi đỗ tú tài, vào đại học, thậm chí có thể ra nước ngoài, đi Pháp và trở thành một người có tầm ảnh hưởng, một người có thể làm thay đổi cuộc sống của chính mình và của đất nước.
Biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn trích là phép lặp đi lặp lại với các từ ngữ như “mốc lên”, “gỉ đi”, “mòn”, “mục ra”. Tác dụng của biện pháp này là nhấn mạnh sự suy sụp, sự tàn lụi của cuộc đời Thứ. Những từ ngữ này thể hiện sự chán chường, thất vọng và cảm giác không có lối thoát trong cuộc sống của nhân vật. Đồng thời, việc lặp lại những trạng thái tiêu cực này làm nổi bật nỗi tuyệt vọng, sự buông xuôi của Thứ, khi y cảm thấy cuộc đời mình đang dần trở nên vô nghĩa và chỉ còn lại sự mục nát, tàn phai.
Cuộc sống của Thứ được thể hiện là một chuỗi thất bại, khổ cực và những ước mơ bị dập tắt. Thứ từ một thanh niên đầy hoài bão, mong muốn làm thay đổi đất nước, nay phải đối diện với thực tại nghiệt ngã của cuộc sống nghèo khổ và bế tắc. Cuộc đời của y là một chuỗi những thất vọng, từ việc không thể tìm được công việc ổn định, cho đến việc trở về quê, rồi lại quay lại Hà Nội và chứng kiến sự đổ vỡ của trường học mà y đang dạy. Thứ không có khả năng thay đổi số phận, và y chỉ có thể đứng nhìn cuộc đời mình trôi đi mà không thể làm gì để cải thiện. Con người Thứ trong đoạn trích là một nhân vật đại diện cho những trí thức tiểu tư sản bị tàn lụi, mất phương hướng trong xã hội đầy biến động.
Một triết lý nhân sinh có thể rút ra từ văn bản này là sự thay đổi là yếu tố quan trọng trong cuộc sống. Nhân vật Thứ, dù có khát vọng, ước mơ lớn lao nhưng cuộc đời y lại trôi dần về một nơi tăm tối, không có hy vọng vì không dám thay đổi, không dám vượt qua sự sợ hãi và thói quen. Cuộc sống của con người sẽ không bao giờ thay đổi nếu họ không dám thay đổi bản thân và đối diện với những khó khăn, thử thách. Chính vì thế, con người cần phải dũng cảm vượt qua những giới hạn của bản thân để tạo ra sự thay đổi và tiến bộ trong cuộc sống. Những ai không dám thay đổi, không dám đối mặt với thực tế, sẽ phải sống một đời “sống mòn”, không có ý nghĩa.