Truyện ngắn Hương ổi của nhà văn Nam Cao không chỉ tái hiện những ký ức tuổi thơ đầy màu sắc mà còn gửi gắm những suy ngẫm sâu xa về tình yêu, nỗi nhớ và mối liên hệ giữa con người với nhau qua thời gian. Tác phẩm toát lên vẻ đẹp mộc mạc nhưng thấm đượm cảm xúc, khiến người đọc liên tưởng đến sự ngọt ngào xen lẫn đắng cay của cuộc sống.

Câu chuyện mở đầu với khung cảnh thanh bình, khi người cha nhâm nhi chén trà thơm trong không gian yên ả của gia đình. Nhưng sự tĩnh lặng ấy nhanh chóng bị phá vỡ bởi sự xuất hiện của cô Ngân – người hàng xóm – mang theo một đĩa ổi chín. Mùi hương của trái ổi, dù cây đã bị chặt từ lâu, vẫn còn đọng lại trong ký ức của các nhân vật. Qua đó, tác phẩm làm nổi bật sự bền bỉ của ký ức và cảm xúc, minh chứng rằng những điều đẹp đẽ của quá khứ luôn sống mãi trong tâm hồn mỗi con người.

Hương ổi không chỉ đơn thuần là một mùi hương; nó trở thành biểu tượng cho tình yêu và những kỷ niệm đầy nuối tiếc. Nhân vật chính hồi tưởng về tuổi thơ, về những ngày chưa từng được thưởng thức trái ổi từ cây vườn nhà bên cạnh – nơi cô bé Ngân từng ríu rít hái quả. Khoảng cách giữa hai gia đình, được ví như bức tường ngăn cách vô hình, ám chỉ những rào cản trong tình cảm và quan hệ xã hội, từ sự phân chia giai cấp đến định kiến gia đình.

Truyện cũng khắc họa mối tình đầu dang dở của người cha với mẹ của cô Ngân, một tình yêu tuy không trọn vẹn nhưng vẫn khắc sâu trong ký ức. Hình ảnh người mẹ Ngân với vẻ đẹp khác lạ cùng tình cảm chân thành của người cha từ thuở thiếu thời làm nổi bật sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại. Dù tình yêu ấy không thành, hương ổi – biểu tượng của những cảm xúc trong sáng và đẹp đẽ – vẫn gắn bó với ông suốt đời.

Khoảnh khắc nhân vật chính cắn trái ổi chín và mời cha mình thưởng thức mang nhiều ý nghĩa sâu sắc. Đó không chỉ là hành động đơn thuần mà còn là sự tiếp nối ký ức, sự hòa quyện giữa thế hệ cũ và thế hệ mới, giữa hồi ức và hiện thực. Hương vị của trái ổi như một cầu nối, khơi dậy những cảm xúc đã xa vời, đồng thời tạo động lực để nhân vật trân trọng và xây dựng những mối quan hệ mới trong hiện tại.

Tóm lại, Hương ổi không chỉ kể về một mối tình đầu hay những ký ức tuổi thơ, mà còn là một bức tranh nghệ thuật tinh tế khơi gợi nhiều suy nghĩ về cuộc đời, tình yêu và con người. Với hình ảnh hương ổi, Nam Cao đã khéo léo truyền tải những cảm xúc chân thành, mang lại cho người đọc sự chiêm nghiệm về giá trị của tình cảm và ký ức trong cuộc sống. Chính sự giản dị mà sâu sắc ấy đã giúp tác phẩm để lại dấu ấn khó phai trong lòng độc giả.

Đọc qua một số tác phẩm nói về người phụ nữ xưa, ta nhận thấy ở họ có những phẩm chất tốt đẹp. Họ không chỉ là những người có ngoại hình xinh đẹp mà còn là những con người tài giỏi, có nhiều tài lẻ không thua kém bất cứ ai. Họ là những người có đầy đủ công - dung - ngôn - hạnh. Tuy nhiên, họ lại bị phụ thuộc vào số phận và chịu nhiều bất hạnh, tổn thương. Họ là nguồn cảm hứng bất tận cho những tác phẩm thơ văn.

- Khi bị bạn chồng dụ dỗ và đuổi đi, Thoại Khanh đã cùng mẹ vượt qua bao khó khăn, sóng gió đi tìm Châu Tuấn. Nàng đã cắt thịt mình cho mẹ chồng ăn, lấy mắt mình nộp cho dâm thần để hắn khỏi giết mẹ. Qua bao khổ cuối cùng họ cũng được đoàn tụ.

- Qua đó cho ta thấy, Thoại Khanh là một người có tấm lòng hi sinh cao cả cho hạnh phúc gia đình.