Trăng treo vắt ngang sông (tượng hình)
Sóng gợn lăn tăn rì rào (“rì rào” – tượng thanh)
Tre nghiêng che bến nhỏ (tượng hình)
Cò vỗ cánh kêu quang quác (“quang quác” – tượng thanh)

Làng xóm đêm sâu lửa tắt rồi,
Chị Dậu bồng con mắt lệ rơi.
Thuế sưu đè nặng vai gầy mỏng,
Quan lại hung hăng miệng thét cười.

Bán chó, bán con lòng quặn thắt,
Giữ chồng, giữ nghĩa dạ không vơi.
Đêm tối mịt mùng che kiếp khổ,
Sáng lên nhân phẩm chẳng thể vời.

phân tích tác phẩm gió lạnh đầu mùa đc ko

• Giới thiệu tác giả Ngô Tất Tố: nhà văn hiện thực xuất sắc trước Cách mạng tháng Tám.
• Giới thiệu tác phẩm Tắt đèn (1939): tiểu thuyết hiện thực tiêu biểu phơi bày hiện trạng xã hội phong kiến thực dân.
• Nêu vấn đề: Tắt đèn mang giá trị hiện thực sâu sắc và giá trị nhân đạo lớn lao.

II. Thân bài

1. Giá trị hiện thực

• Phản ánh xã hội Việt Nam nông thôn trước Cách mạng:
• • Chế độ sưu thuế, bóc lột nặng nề, bọn quan lại hào lý tàn nhẫn.
  • Cuộc sống khổ cực của người nông dân: nghèo đói, đói khát, bị áp bức đến đường cùng.
• Tố cáo mạnh mẽ sự bất công, tàn bạo của xã hội thực dân – phong kiến:
• • Hình ảnh Chị Dậu phải bán con, bán chó, rồi bị đẩy đến bước đường liều lĩnh.
  • Lên án bọn tay sai: Nghị Quế, cai lệ, lý trưởng…

2. Giá trị nhân đạo

• Cảm thông sâu sắc với số phận người nông dân:
• • Khắc họa Chị Dậu hiền lành, yêu thương chồng con, chịu thương chịu khó.
  • Thể hiện niềm thương xót trước cảnh đời cùng quẫn.
• Ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của người lao động:
• • Tình yêu thương gia đình, lòng hy sinh của Chị Dậu.
  • Tinh thần phản kháng tiềm tàng (Chị Dậu đánh cai lệ để bảo vệ chồng).
• Ngợi ca sức sống và khát vọng tự do, công bằng.

3. Giá trị nghệ thuật (có thể thêm để bài phong phú)

• Nghệ thuật xây dựng nhân vật sống động, điển hình.
• Ngôn ngữ giản dị, giàu sức gợi, giàu chất hiện thực.
• Tình huống truyện căng thẳng, kịch tính, giàu sức tố cáo.

III. Kết bài

• Khẳng định Tắt đèn là đỉnh cao của văn học hiện thực phê phán Việt Nam trước 1945.
• Nêu ý nghĩa: Tác phẩm không chỉ vạch trần xã hội bất công mà còn khơi dậy tinh thần nhân ái, niềm tin vào sức sống của con người lao động.
• Liên hệ: Giá trị của tác phẩm vẫn còn nguyên ý nghĩa trong việc giáo dục lòng nhân đạo và ý thức đấu tranh cho công bằng xã hội.