Lý thuyết Bài 8. Khái quát lịch sử Ấn Độ thời phong kiến (P2) SVIP

IV. TÌNH HÌNH KINH TẾ

1. Khái quát chung

- Các vương triều ở Ấn Độ vừa tiến hành củng cố quyền lực, vừa chú trọng đến các chính sách phục hồi kinh tế.

=> Kinh tế phục hồi và có bước chuyển mới.

- Ngành kinh tế then chốt là nông nghiệp.

+ Ruộng đất có nhiều hình thức sở hữu (nhà nước, làng xã, quý tộc, địa chủ).

+ Người dân trồng lúa là chính, ngoài ra còn nhiều cây khác (dừa, mía, bông, tiêu,...).

+ Hoạt động chăn nuôi gia súc, gia cầm.

Hình 1. Tranh minh họa hoạt động nông nghiệp của nông dân Ấn Độ

2. Nông nghiệp

a. Thời Gúp-ta:

- Phổ biến công cụ sắt.

- Mở rộng diện tích canh tác.

- Chú trọng công tác thủy lợi, xây dựng nhiều công trình lớn.

b. Thời Đê-li:

- Đẩy mạnh trồng giống lúa năng suất cao, diện tích canh tác tăng.

c. Thời Mô-gôn:

- Nông nghiệp phát triển mạnh.

- Vua A-cơ-ba tiến hành đo đạc lại ruộng đất, điều chỉnh thuế phù hợp để khuyến khích nông dân.

Hình 2. Chân dung vua A-cơ-ba

3. Thủ công nghiệp và thương nghiệp

- Một số ngành thủ công: dệt, chế tác đồ trang sức, luyện kim, đóng thuyền,... có sự phát triển, sản phẩm ngày càng đa dạng và tinh xảo hơn.

a. Thời Gúp-ta:

- Thương nhân Ba Tư, Ả Rập, Trung Quốc đến trao đổi hàng hóa (lụa, vàng, bạc, gia vị,...) với Ấn Độ thông qua "con đường Tơ lụa".

Hình 3. Bản đồ thương mại Ấn Độ cổ - thể hiện các tuyến giao thương quan trọng trải dài trên đất nước Gúp-ta, kết nối nội địa với Trung Á, Ả Rập và Đông Nam Á

b. Thời Đê-li:

- Thủ công truyền thống ngày càng phát triển và có sự phân hóa ngành nghề rõ rệt.

- Tiêu biểu có vải in hoa, đồ sứ tráng men, đồ trang sức.

Hình 4. Hoạt động kinh tế thời Đê-li

c. Thời Mô-gôn:

- Thủ công nghiệp phát triển mạnh ở các đô thị, cảng lớn.

- Sông Hằng là tuyến giao thương quan trọng.

- Mặt hàng trao đổi, mua bán chính gồm: Hàng thủ công, nguyên liệu, gia vị,...

Hình 5. Hoạt động giao thương diễn ra sôi nổi

V. TÌNH HÌNH XÃ HỘI

1. Tình hình xã hội dưới các vương triều

- Từ thế kỉ IV - V, tình trạng phân biệt chủng tộc ở Ấn Độ giảm do thay đổi về cư trú, nghề nghiệp, kinh tế,... chế độ Vác-na dần thay bằng chế độ Cax-ta.

- Xã hội vẫn tồn tại mâu thuẫn giai cấp và mâu thuẫn dân tộc (giữa người Ấn Độ giáo và Hồi giáo).

- Thời Gúp-ta, xã hội hình thành hai tầng lớp chính:

+ Địa chủ phong kiến xuất thân từ quý tộc, tăng lữ, võ sĩ.

+ Nông dân có nguồn gốc chủ yếu từ lao động tự do.

Hình 6. Tranh minh họa hai tầng lớp chính dưới xã hội thời Gúp-ta

- Thời Đê-li và Mô-gôn:

+ Quý tộc Hồi giáo trở thành tầng lớp thống trị nhờ hoạt động chiếm đoạt ruộng đất.

+ Lực lượng đông đảo nhất trong xã hội là nông dân, làm thuê cho địa chủ và phải nộp tô, thuế.

2. Sự phân hóa trong xã hội thời phong kiến

- Quý tộc, tăng lữ, quan lại, võ sĩ, địa chủ: Là tầng lớp có địa vị cao, nắm giữ quyền lực chính trị, kinh tế, tinh thần, quản lý xã hội.

Hình 7. Hình ảnh minh họa về tầng lớp Bà-la-môn thời Đê-li

- Nông dân, thợ thủ công, thương nhân: Là lực lượng thực hiện các hoạt động kinh tế như canh tác, sản xuất, buôn bán, đóng góp lợi ích cho đất nước.

- Tiện dân, nô lệ: Bị buộc làm các công việc nặng nhọc, phục vụ cho các tầng lớp trên.

- Những người nằm ngoài đẳng cấp: Bị coi là tầng lớp thấp kém nhất, phải làm các việc ô uế, nặng nhọc (quét dọn, khiêng xác,...), bị coi thường và đối xử tàn tệ như công cụ lao động.

Hình 8. Sự phân hóa trong xã hội Ấn Độ thời phong kiến