Lý thuyết Bài 8. Khái quát lịch sử Ấn Độ thời phong kiến (P1) SVIP

I. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN

1. Vị trí địa lí

- Ấn Độ nằm trên một bán đảo lớn ở Nam Á.

- Ba mặt giáp biển.

- Phía Bắc có dãy Hi-ma-lay-a ngăn cách với các khu vực khác.

Hình 1. Bản đồ Ấn Độ

2. Địa hình

- Đồng bằng Ấn - Hằng màu mỡ ở phía Bắc.

- Cao nguyên Đê-can với diện tích rộng lớn ở Tây Nam.

Hình 2. Bản đồ cao nguyên Đê-can

3. Khí hậu

- Ấn Độ thuộc khu vực có khí hậu nhiệt đới gió mùa.

- Lãnh thổ Ấn Độ rộng lớn, địa hình đa dạng tạo ra những bức chắn tự nhiên. => Khí hậu ở các vùng có sự khác biệt rõ rệt.

=> Sự phong phú về điều kiện tự nhiên đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến tiến trình lịch sử Ấn Độ thời phong kiến.

II. SỰ RA ĐỜI CỦA CÁC VƯƠNG TRIỀU: GÚP-TA, HỒI GIÁO ĐÊ-LI, MÔ-GÔN

- Ấn Độ lâm vào tình trạng chia cắt kéo dài từ cuối thế kỉ III TCN đến đầu Công nguyên.

- Bắt đầu từ thế kỉ IV, Ấn Độ bước sang gia đoạn phong kiến với nhiều triều đại khác nhau. Nổi bật nhất là các vương triều: Gúp-ta, Hồi giáo Đê-li và Mô-gôn.

1. Vương triều Gúp-ta

- Thành lập năm 319 bởi vua San-đra Gúp-ta I.

- Vai trò của vua San-đra Gúp-ta I đối với quá trình thống nhất lãnh thổ:

+ Tổ chức, củng cố và chống lại các cuộc xâm lấn từ người Trung Á.

+ Thống nhất miền Bắc Ấn Độ.

+ Chiếm thêm khu vực Đê-can và làm chủ toàn bộ miền Trung Ấn Độ.

- Đến năm 467, Gúp-ta sụp đổ, Ấn Độ lại bước vào thời kì phân tán, rối ren.

Hình 3. Tượng mô tả San-đra Gúp-ta I trong trang phục hoàng tộc, được tạo từ đá sa thạch trong thời kỳ Gúp-ta

2. Vương triều Hồi giáo Đê-li

- Hình thành năm 1206.

- Gắn liền với các cuộc chinh phạt của người Tuốc theo Hồi giáo, mở rộng quyền kiểm soát miền Bắc Ấn Độ.

Hình 4. Tháp chiến thắng cao 73 m được xây dựng từ cuối thế kỉ XII thuộc vương triều Hồi giáo Đê-li

3. Vương triều Mô-gôn

- Thành lập năm 1526.

- Do người Hồi giáo tự xưng hậu duệ Mông Cổ, lật đổ triều Đê-li đầu thế kỉ XVI.

- Giữa thế kỉ XIX, Vương triều Mô-gôn sụp đổ do sự xâm lược của đế quốc Anh.

III. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ

1. Khái quát chung

- Quyền lực tối cao tập trung trong tay vua, theo hình thức cha truyền con nối.

- Hỗ trợ cho vua là đội ngũ quan lại, quý tộc và chỉ huy quân sự.

- Mỗi triều đại đều có chính sách riêng để quản lý đất nước.

- Tuy nhiên, sự tồn tại của chế độ đẳng cấp cùng với mâu thuẫn dân tộc khiến tình hình chính trị thường không ổn định.

Hình 5. Bức minh họa toàn cảnh ngai vàng triều đình Mô-gôn

2. Chính sách của các vương triều

a. Vương triều Gúp-ta:

- Tiến hành thống nhất phần lớn lãnh thổ Ấn Độ, củng cố quyền lực.

=> Cơ sở cho phát triển kinh tế, văn hóa, truyền bá tôn giáo.

b. Vương triều Hồi giáo Đê-li:

- Tiến hành xâm chiếm các tiểu quốc ở Nam Ấn.

- Thiết lập quyền lực của Hồi giáo, phân biệt các dân tộc:

+ Quyền lợi chính chị và kinh tế được ưu tiên cho người theo đạo Hồi.

+ Hạn chế Ấn Độ giáo.

c. Vương triều Mô-gôn:

- Xây dựng khối hòa hợp dân tộc: Quý tộc gốc Mông Cổ, Ấn Độ giáo, Hồi giáo.

- Đặc quyền của Hồi giáo bị hạn chế (đặc biệt dưới thời vua A-cơ-ba).