Lý thuyết Bài 13. Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước thời Ngô, Đinh, Tiền Lê (939 - 1009) (P1) SVIP

I. NHỮNG NÉT CHÍNH VỀ THỜI NGÔ

1. Sự thành lập

- Năm 939, Ngô Quyền đánh bại quân Nam Hán trong trận Bạch Đằng, chấm dứt thời kỳ Bắc thuộc của nhân dân ta.

- Ông xưng vương và chọn Cổ Loa (Đông Anh, Hà Nội) làm kinh đô.

Hình 1. Di tích Cổ Loa

"Ngay sau khi thắng trận Bạch Đằng, Ngô Quyền kéo đại quân về đóng đô ở Loa Thành (thành Cổ Loa)… Ông kiên quyết cắt đứt mọi quan hệ lệ thuộc, xây dựng một chính quyền theo mô hình quân chủ tập trung, một vương quốc thật sự độc lập."

Đại Việt sử ký toàn thư

2. Tổ chức bộ máy nhà nước

a. Trung ương:

- Bỏ chức Tiết độ sư, triều đình mới được thiết lập ở trung ương.

- Vua là người đứng đầu, nắm toàn bộ quyền lực.

- Dưới vua có các quan văn - võ phụ trách các công việc triều đình.

b. Địa phương:

- Các tướng lĩnh được giao phó nhiệm vụ trấn giữ những châu quan trọng, giữ gìn an ninh và quản lý nhân dân.

Hình 2. Sơ đồ bộ máy chính quyền nhà Ngô

3. Ý nghĩa

- Đất nước bước vào thời kỳ độc lập tự chủ, xã hội ổn định, văn hóa dân tộc được phục hồi.

=> Đây là nền tảng cho sự phát triển lâu dài của đất nước.

II. SỰ THÀNH LẬP NHÀ ĐINH

1. Hoàn cảnh

- Năm 944, sau khi Ngô Quyền qua đời, Dương Tam Kha cướp quyền, tự xưng Bình Vương.

- Năm 965, chính quyền trung ương suy yếu, các hào trưởng địa phương nổi lên khắp nơi, đất nước rơi vào chia cắt, loạn lạc, còn gọi là thời “12 sứ quân”.

Hình 3. Vị trí quân sự chiếm đóng của 12 sứ quân

2. Sự thành lập nhà Đinh

- Trong bối cảnh đó, được sự ủng hộ củ nhân dân, Đinh Bộ Lĩnh đã liên kết với sứ quân Trần Lãm và thu phục sứ quân Phạm Bạch Hổ, đánh bại các sứ quân khác.

=> Tình trạng cát cứ chính thức chấm dứt vào cuối năm 967.

-Năm 968, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi vua, lập ra triều đại mới - nhà Đinh.

+ Lấy hiệu là Đinh Tiên Hoàng, niên hiệu Thái Bình, đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đóng đô tại Hoa Lư (Ninh Bình).

+ Phong vương cho các con, trao chức vụ quan trọng cho tướng thân tín, cho đúc tiền và xây dựng cung điện.

“Từ sau khi Ngô Quyền mất, quan lại suy yếu, các hào trưởng nổi dậy, chia nhau chiếm cứ các châu, tự xưng là sứ quân. Cả nước chìm trong cảnh hỗn loạn, chiến tranh kéo dài nhiều năm cho đến khi Đinh Bộ Lĩnh dẹp sạch mọi thủ lĩnh nổi loạn, thống nhất đất nước…”

Đại Việt sử ký toàn thư

Hình 4. Tượng đài Đinh Tiên Hoàng Đế