Trời đất chứng giám, ta, Trương Sinh, nay xin kể lại nỗi oan khuất, bi kịch kinh hoàng đã giáng xuống đầu ta và gia đình, để cho thiên hạ được biết, để cho lòng ta được phần nào thanh thản.

Chuyện bắt đầu từ khi ta lên đường đi lính. Vợ ta, Vũ Nương, một người con gái hiền thục, đảm đang, xinh đẹp, đã ở nhà chăm sóc mẹ già và con thơ. Ta ra đi với lòng nặng trĩu, nhưng tin tưởng vào đức hạnh của nàng. Bao nhiêu lời hứa hẹn, bao nhiêu lời dặn dò, ta đều đã nói hết, chỉ mong nàng giữ gìn phẩm hạnh, chờ đợi ta trở về.

Thế nhưng, số phận trớ trêu! Khi trở về, ta thấy trong nhà có nhiều thay đổi. Cậu bé, con ta, khi được hỏi về người đàn ông lạ thường xuyên lui tới nhà, đã hồn nhiên chỉ tay vào bóng mình phản chiếu trên vách tường và nói đó là cha. Tức giận, ghen tuông dâng trào, ta không thèm nghe lời giải thích của Vũ Nương, không hề đặt mình vào hoàn cảnh của nàng, trong suốt thời gian ta vắng nhà, nàng phải gồng mình chống chọi với bao khó khăn, với nỗi nhớ nhung da diết. Ta, trong cơn ghen mù quáng, đã kết tội nàng một cách oan uổng, tàn nhẫn. Những lời nói cay nghiệt, những hành động thiếu suy nghĩ của ta đã khiến nàng tuyệt vọng.

Nàng đã kể cho ta nghe sự thật, rằng "người đàn ông" kia chỉ là bóng của ta phản chiếu trên gương, rằng nàng vẫn chung thủy, vẫn một lòng một dạ đợi chờ. Nhưng lúc ấy, tâm can ta đã bị lửa ghen thiêu đốt mù mịt, ta không thể nghe, không thể hiểu.

Giờ đây, khi mọi sự đã quá muộn màng, ta mới nhận ra mình đã sai lầm tày trời. Vũ Nương, người vợ hiền thục, đảm đang, đã tự vẫn vì oan ức. Lời giải thích của nàng, sự thật phũ phàng, giờ đây chỉ còn là tiếng thở dài xót xa trong lòng ta. Nước mắt, hối hận, ăn năn… tất cả đều vô ích. Ta đã giết chết người vợ yêu thương của mình, đã đẩy đứa con thơ vào cảnh mồ côi.

Ta sống trong cõi đời này, mang theo nỗi đau đớn, dày vò, day dứt không nguôi. Đây là lời thú tội của ta, một lời sám hối muộn màng, một bài học đắt giá về sự ghen tuông mù quáng và sự thiếu hiểu biết, thiếu tin tưởng. Ta nguyện cầu cho linh hồn Vũ Nương được siêu thoát, và xin tha thứ cho tội lỗi của ta.

Ngày xưa, ở một làng chài ven sông, có một cô gái xinh đẹp tên là Vân. Cô sống cùng mẹ già trong một ngôi nhà nhỏ, đơn giản, nhưng luôn ấm áp tình thương. Vân được biết đến không chỉ vì vẻ đẹp của mình mà còn vì tấm lòng nhân hậu. Mỗi ngày, cô ra bến sông bắt cá, mang về cho mẹ và cho dân làng.

Một hôm, trong lúc thả lưới, Vân gặp một chàng trai lạ. Anh tên là Minh, một thư sinh từ nơi khác đến. Cả hai nhanh chóng trở thành bạn bè, cùng trò chuyện về cuộc sống, về ước mơ và tương lai. Tình bạn dần nảy nở thành tình yêu. Minh say mê Vân và ngỏ lời cầu hôn. Vân không ngần ngại chấp nhận, với hy vọng một tương lai hạnh phúc bên người mình yêu.

Tuy nhiên, số phận không dễ dàng. Khi Minh đi thi, Vân ở nhà chờ đợi, mong mỏi tin vui từ chàng. Thời gian trôi qua, nhưng không có hồi âm. Một ngày nọ, mẹ Vân đổ bệnh, cô phải chăm sóc mẹ và lo lắng cho cuộc sống gia đình. Trong lúc khó khăn ấy, tin dữ ập đến: Minh đã thi đỗ, nhưng vì chạy theo dục vọng cá nhân, anh đã quên đi lời hứa với Vân.

Tổn thương và chán nản, Vân quyết định rời bỏ quê hương, tìm một nơi mới để bắt đầu lại. Cô đến một làng khác, đổi tên thành Lan và làm việc chăm chỉ để kiếm sống. Lan không chỉ sống cho bản thân mà còn giúp đỡ những người xung quanh, trở thành biểu tượng của lòng nhân ái và sự kiên cường.

Năm tháng trôi qua, Minh cuối cùng cũng nhận ra giá trị của tình yêu và trách nhiệm. Anh trở về quê hương, tìm kiếm Vân nhưng chỉ nhận được thông tin về một cô gái tên Lan luôn giúp đỡ bà con trong làng mới. Minh quyết định đến thăm.

Khi Minh thấy Lan, trái tim anh thổn thức. Lan vẫn xinh đẹp, nhưng ánh mắt cô mang nỗi buồn sâu thẳm. Minh thổ lộ lòng hối hận và khao khát được quay về bên cô. Nhưng Lan đã quyết định sống một cuộc đời mới, không còn chờ đợi một tình yêu đã mất.

Cuộc hội ngộ đầy nước mắt, nhưng Lan không còn là cô gái yếu đuối của trước kia. Cô gật đầu, chấp nhận quá khứ nhưng từ chối chấp nhận Minh như trước. Ở cuối con đường, họ chia tay, mỗi người một hướng. Minh trở về quê, mang theo bài học ý nghĩa: tình yêu phải đi đôi với sự trách nhiệm và lòng chung thủy.

Còn Lan, cô tiếp tục sống với lòng nhân ái, giúp đỡ những người xung quanh và không bao giờ quên những kỷ niệm đẹp bên Minh. Cô khẳng định rằng dù cuộc đời có nhiều sóng gió, thì sự kiên cường và lòng nhân ái vẫn là nền tảng vững chắc cho cuộc sống của mình.

Từ đó, câu chuyện của Vân - Lan trở thành bài học quý giá cho nhiều thế hệ về tình yêu, trách nhiệm và sự trân trọng cuộc sống.