1. Văn bản 1: NGƯỜI BỐ CÂM ĐIẾC
Trong phố chợ công nhân ở Thiết Lĩnh, hầu như mỗi ngày vào sáng tinh mơ hay chiều tối, bạn đều có thể nhìn thấy một ông lão đẩy xe đậu hũ bước đi chậm rãi, cái loa sạc điện trên xe phát ra một giọng nữ lảnh lót: “Bán đậu hũ đây, đậu hũ chính tông đây! Đậu hũ đây”. Giọng nói đó là của tôi. Ông lão ấy là bố tôi. Bố là một người câm điếc. Cho đến hôm nay khi đã hai mươi mấy tuổi đầu, tôi mới có đủ dũng khí đem giọng nói của mình đặt vào chiếc xe đậu hũ của bố, thay cho cái chuông đồng mà bố đã lắc suốt mấy chục năm.
Khi mới hai, ba tuổi, tôi đã hiểu được có một người bố câm điếc là một sự tủi nhục biết bao, vì vậy, từ nhỏ tôi đã ghét ông ấy. Có lúc tôi thấy thằng nhỏ bị mẹ nó sai đi mua đậu hũ nhưng khi cầm đậu hũ rồi lại không trả tiền mà chạy đi mất, bố cứ rướn cổ về trước mà không phát ra được tiếng nào. Lúc đó tôi không đuổi bắt thằng nhỏ để đấm cho nó vài cú, tôi đau lòng nhìn cảnh tượng ấy, không nói tiếng nào, tôi không ghét thằng nhỏ, chỉ ghét bố là một người câm điếc. Cho dù hai người anh của tôi mỗi lần chải đầu cho tôi đều khiến tôi đau đến méo miệng, nhưng tôi vẫn kiên quyết không cho bố tết bím tóc cho tôi. Lúc mẹ qua đời không để lại một bức chân dung lớn nào, chỉ có một bức ảnh chụp chung với người cô hàng xóm trước khi xuất giá. Khi bố bị tôi lạnh nhạt, ông xem hình của mẹ, cho đến khi thấy cần phải làm việc mới lặng lẽ rời khỏi.
Điều đáng giận nhất là những đứa trẻ khác gọi tôi là “nhỏ ba câm” (trong nhà tôi xếp thứ ba), lúc chửi không lại chúng, tôi chạy về nhà, đứng trước bố tôi đang mài đậu hũ vẽ lên đất một vòng tròn, bên trong nhổ một bãi nước bọt. Mặc dù tôi không rõ điều này rốt cục có ý gì, nhưng khi những đứa trẻ khác chửi tôi thường làm như thế. Tôi nghĩ đây có lẽ là cách thể hiện độc ác nhất để mắng kẻ câm.
Khi lần đầu tiên tôi mắng bố như vậy, bố đang làm bèn ngưng tay, đứng lặng nhìn tôi rất lâu, nước mắt rơi xuống thành dòng. Tôi rất ít khi nhìn thấy bố khóc, nhưng ngày hôm đó ông đã trốn trong xóm làm đậu hũ khóc suốt một đêm. Đó là một thứ nước mắt đau đớn không thốt thành lời. Tôi phải chăm chỉ học hành, lên đại học để rời khỏi cái làng mà mọi người đều biết bố tôi là một người câm! Đây là nguyện vọng lớn nhất lúc ấy của tôi.
Tôi không biết các anh mình đã tiếp tục trưởng thành như thế nào, không biết xóm đậu hũ của bố đã thay mấy cái cán mài mới, không biết đông đi hạ đến cái chuông đồng lắc đến mòn ấy đang vang khắp bao nhiêu thôn làng… Chỉ biết đối với bản thân tôi như thù như hận, lao vào học điên cuồng.
Cuối cùng tôi đã thi vào đại học. Lần đầu tiên bố tôi mặc chiếc áo dài màu xanh lam mà cô tôi đã may cho ông từ lâu, ông ngồi dưới ánh đèn đầu thu bày tỏ niềm vui sướng và lấy một đống bạc giấy còn vương mùi đậu hũ nhét vào tay tôi, miệng ê a ê a “nói” không ngừng. Tôi đứng thất thần lắng nghe niềm tự hào và cháy bỏng của ông, đứng thất thần nhìn ông với gương mặt tràn đầy nụ cười đi thông báo cho bà con hàng xóm. Khi tôi nhìn thấy ông dẫn hai người chú và các anh tôi lôi con lợn béo tốt mà ông đã chăm chút nuôi hai năm nay ra giết làm thịt, đãi bà con thân thuộc ăn mừng tôi thi đậu đại học, không biết cái gì đã đập vỡ trái tim sắt đá của tôi, tôi đã khóc.
Lúc ăn cơm, tôi gắp cho bố mấy miếng thịt lợn trước mặt mọi người, tôi rơi nước mắt gọi: “Bố, bố ơi, bố ăn thịt đi”. Bố không nghe thấy nhưng ông hiểu được ý của tôi, ánh mắt ông lóe lên tia sáng chưa từng có, uống cạn một hơi rượu nếp hòa cùng nước mắt, ăn thêm những miếng thịt do con gái gắp cho mình. Bố của tôi, ông đã thật sự say, mặt ông đỏ bừng, sống lưng thẳng đơ, nói bằng thứ ngôn ngữ khua chân múa tay! Phải biết rằng, 18 năm rồi, đã 18 năm, ông không hề nhìn thấy khẩu hình miệng tôi gọi ông một tiếng “bố”!
Bố tiếp tục vất vả làm đậu hũ, dùng những tờ giấy bạc thấm mùi đậu hũ nuôi tôi học xong đại học. Năm 1996, tôi tốt nghiệp được phân công về Thiết Lĩnh cách quê tôi 20km.
Sau khi ổn định, tôi đón người bố sống đơn chiếc một mình vào thành phố để con gái bù đắp lại những thân tình muộn màng. Thế nhưng trên đường tôi ngồi taxi về quê, xe đã gặp tai nạn.
Tôi được biết mọi chuyện sau tai nạn từ chị dâu tôi - trong số những người qua đường có người nhận ra tôi là con ông bán đậu hũ, họ đi báo tin. Thế là hai anh trai và hai chị dâu của tôi nhanh chân chạy đến, trông thấy tôi cả người đầy máu bất tỉnh nhân sự họ đều khóc, cuống cuồng chạy ngược chạy xuôi. Bố đến sau cùng đẩy đám đông ra, ôm lấy đứa con mà mọi người đều chắc rằng sẽ chết là tôi. Chặn một chiếc xe hơi lớn bên đường, ông dùng chân đỡ lấy thân tôi, thò tay vào túi áo móc ra một mớ tiền lẻ bán đậu hũ nhét vào tay tài xế, sau đó không ngừng vẽ hình chữ thập, khẩn cầu người tài xế đưa tôi đến bệnh viện cấp cứu. Chị dâu nói, người bố cả đời đau yếu, lúc ấy lại toát lên một sức mạnh và sự kiên cường vô hạn!
Sau khi đã xử lý vết thương cẩn thận, bác sĩ cho tôi chuyển viện và ám chỉ với các anh tôi rằng tôi không còn cách nào để cứu được. Bởi vì tôi lúc đó gần như không đo được huyết áp, não bị va đập móp lại như cái hồ lô.
Bố xé nát chiếc áo tang mà anh cả mua chuẩn bị cho đám tang của tôi. Ông chỉ vào mắt mình, đưa ngón tay cái ra, diễn tả huyệt thái dương của mình, rồi lại đưa hai ngón tay ra chỉ tôi, lại đưa ngón tay cái ra, lắc tay một cái, nhắm mắt một cái, những điều này ý nói: “Các con không được khóc, cả bố cũng không khóc. Em gái con sẽ không chết đâu, nó mới hơn 20 tuổi, nó nhất định sẽ sống, chúng ta nhất định sẽ cứu sống nó!”.
Bác sĩ vẫn thể hiện sự bất lực, ông ta bảo anh cả “nói” với bố rằng: “Cô gái này hết cách cứu chữa rồi, cho dù muốn cứu cũng phải tốn rất nhiều rất nhiều tiền, cứ cho là tốn nhiều tiền đi cũng chưa hẳn là cứu được”.
Bỗng nhiên bố quỳ xuống đất, rồi lập tức đứng dậy, chỉ vào tôi một cái, giơ tay cao lên, lại làm tư thế trồng trọt, cho lợn ăn, cắt cỏ, đẩy cán mài đậu, sau đó móc ra túi áo trống không, lại đưa hai tay ra úp úp ngửa ngửa ra điệu diễn tả, ý nói: “Xin các ông hãy cứu con gái tôi, con gái tôi còn có hi vọng, đừng xem nhẹ, các ông nhất định phải cứu nó. Tôi sẽ kiếm tiền nộp tiền thuốc cho bệnh viện, tôi sẽ cho lợn ăn, trồng trọt, làm đậu hũ, tôi có tiền, bây giờ tôi có 4.000 đồng”. Bác sĩ nắm tay ông ấy, lắc lắc đầu, thể hiện rằng 4.000 này quá ít ỏi. Bố sốt ruột, ông chỉ anh và chị dâu tôi, nắm chặt nắm tay lại, biểu thị: “Tôi còn có chúng nó, chúng tôi cùng nhau cố gắng, chúng tôi có thể làm được”. Thấy bác sĩ không nói gì, ông lại chỉ chỉ lên trần nhà, cúi đầu giậm giậm chân, chắp hai tay đặt ở bên phải đầu, nhắm mắt lại, biểu thị: “Tôi có nhà, có thể bán, tôi có thể ngủ trên đất, cứ xem như khuynh gia bại sản, tôi cũng phải cứu con gái tôi sống lại”. Bố lại chỉ chỉ vào trái tim bác sĩ, hai tay đặt vuông góc, biểu thị: “Bác sĩ, xin ông yên tâm, chúng tôi sẽ không giựt nợ. Tiền, chúng tôi sẽ nghĩ cách”.
Anh cả vừa khóc vừa dịch ngôn ngữ tay của bố cho bác sĩ nghe, chưa đợi dịch hết lời, vị bác sĩ đã quen nhìn sự sống và cái chết đã nước mắt đầm đìa.
Bác sĩ lại nói: “Cho dù làm phẫu thuật cũng chưa chắc có thể cứu được, lỡ như ca mổ thất bại…”. Bố vỗ túi áo khẳng định, rồi đưa tay ngang đầu, ý nói: “Các ông cứu hết sức, cho dù không được, tiền có tốn bao nhiêu đi nữa, tôi cũng không một lời oán trách”.
Tình yêu vĩ đại của người bố không chỉ đang chống đỡ cho sinh mệnh của tôi mà còn đang chống đỡ cho lòng tin và quyết tâm để bác sĩ cứu tôi. Tôi được đưa vào phòng mổ. Bố ngồi giữ bên ngoài phòng mổ, ông đi tới đi lui bất an ngoài hành lang, đi đến mòn cả đế giày! Ông không hề rơi một giọt nước mắt nào, cứ ngồi chờ suốt mười mấy tiếng đồng hồ đến nỗi miệng phồng rộp cả lên! Ông không ngừng cầu Phật trong hỗn loạn, cầu xin sự ban ơn của Chúa, khẩn cầu ban cho con gái ông sinh mệnh!
Trời cũng động lòng người! Tôi đã sống lại. Nhưng trong thời gian nửa tháng tôi vẫn hôn mê, không hề có cảm ứng gì đối với tình yêu của bố. Đối diện với “người thực vật” như tôi, mọi người đều mất đi lòng tin. Chỉ có bố, ông túc trực bên giường tôi, kiên định chờ tôi tỉnh lại! Bàn tay thô ráp của ông cẩn thận mátxa cho tôi, cổ họng không thể phát ra âm thanh của ông liên tục a…a… gọi tôi, ông đang gọi: “Con gái yêu, con tỉnh lại đi, con gái yêu, bố đang chờ con ăn đậu tương mới làm ra đây!”.
Trong thời gian ấy, để kiếm cho đủ viện phí, bố đi khắp các ngôi làng mà ông từng bán đậu hũ, bằng sự trung hậu và lương thiện của nửa cuộc đời, ông đã nhận được sự ủng hộ đủ để con gái ông bước qua sợi dây sinh tử. Bà con cùng nhau góp tiền và bố cũng không hề làm lơ với điều đó, ông dùng bút bi ghi vào sổ bán đậu hũ với nét chữ xiêu vẹo, chân thật: anh Trương Tam 20 đồng, Lý Cương 100 đồng, thím Vương 65 đồng…
Vào một buổi sáng sau nửa tháng ấy, cuối cùng tôi cũng mở mắt ra. Tôi nhìn thấy một ông già gầy đến rút dạng, ông mở to miệng, vì nhìn thấy tôi tỉnh lại mà vui mừng đến a…a… gọi to lên, mái tóc bạc phút chốc bị những giọt mồ hôi xúc động thấm đẫm. Bố, người bố mà trước đây nửa tháng tóc vẫn còn đen, vậy mà chỉ trong nửa tháng đã già đi như 20 năm!
Cái đầu bị cạo trọc của tôi dần dần mọc tóc, bố vuốt ve đầu tôi, cười dịu dàng. Đợi đến nửa năm sau, khi tóc của tôi có thể tết thành lọn, tôi nắm tay bố, bảo ông chải đầu cho tôi. Bố trở nên vụng về vô cùng, ông chải từng lọn tóc, suốt cả buổi cũng không tết tóc được hình dáng mà ông hài lòng. Tôi với đầu tóc được tết rối bời, ngồi trên chiếc xe đẩy nhỏ được làm từ chiếc xe đậu hũ của bố. Có một lần bố dừng xe lại, đến trước mặt tôi, làm tư thế ôm tôi, rồi làm một động tác ném đi, sau đó vân vê ngón tay diễn tả đếm tiền, thì ra ông muốn lấy tôi làm đậu hũ rao bán! Tôi cố tình che mặt khóc, bố không nói gì bật cười lên, tôi nhìn qua khe hở ngón tay, ông cười đến ngồi xổm trên đất. Trò chơi ấy, cứ chơi cho đến khi tôi đứng dậy đi lại được mới thôi.
Chúng tôi cùng nhau cố gắng trả hết nợ, bố cũng chuyển vào thành phố sống với tôi, có điều ông chăm chỉ cả đời rồi, thực sự không thể ngồi không được, tôi thuê cho ông một gian nhà nhỏ làm đậu hũ ở gần đó. Đậu hũ mà bố làm rất thơm rất mềm, miếng lại to nên mọi người đều rất thích ăn. Tôi lắp trên xe đậu hũ của ông một cái loa bằng điện, mặc dù bố không nghe thấy âm thanh rao bán lanh lảnh của tôi, nhưng ông hiểu được rằng, mỗi khi ông ấn vào cái nút phát trên loa ông sẽ ngẩng đầu lên, niềm hạnh phúc và mãn nguyện tràn ngập trên gương mặt ông.
(Nguồn:http://www.chinavegan.com/2010/welcome_to_china_vegan@20100814113953.htm)
Câu hỏi 1: Truyện ngắn trên kể về ai? Người kể đã sử dụng ngôi kể nào? Ngôi kể ấy có tác dụng gì trong truyện?
Câu hỏi 2: Nhân vật nào là chính trong truyện? Nhân vật ấy có đặc điểm gì?
Câu hỏi 3: Nêu bài học mà em nhận được từ truyện?
Câu hỏi 4: Nếu được nói một điều gì đó với bố của mình, em sẽ nói gì? Diễn đạt nội dung đó bằng một đoạn văn khoảng 5 câu.
