câu 1 Nguyễn Trãi là nhà cố vấn, là người phò tá đắc lực của Lê Lợi, góp phần không nhỏ vào chiến thắng của nghĩa quân
- Lê Lợi là người chỉ huy tối cao của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
- Nguyễn Chích có đóng góp quan trọng trong việc đưa ra chủ trương tạm rời Thanh Hóa chuyển vào Nghề An sau đó quay ra Nguyễn Trãi là nhà cố vấn, là người phò tá đắc lực của Lê Lợi, góp phần không nhỏ vào chiến thắng của nghĩa quân
- Lê Lợi là người chỉ huy tối cao của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
- Nguyễn Chích có đóng góp quan trọng trong việc đưa ra chủ trương tạm rời Thanh Hóa chuyển vào Nghề An sau đó quay ra đánh Đông Đô.
câu 2"Bình Ngô đại cáo" của Nguyễn Trãi là một tác phẩm văn chính trị, lịch sử nổi bật của dân tộc Việt Nam, được viết để công bố chiến thắng của nghĩa quân Lam Sơn (do Lê Lợi lãnh đạo) trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh. Trong tác phẩm này, "nhân nghĩa" là một chủ đề trung tâm, thể hiện quan điểm đạo đức và chính trị của quân và dân Đại Việt trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
1. "Nhân nghĩa" của quân và dân Đại Việt trong khởi nghĩa Lam Sơn
Khái niệm "nhân nghĩa" trong "Bình Ngô đại cáo" được Nguyễn Trãi đưa ra như một tôn chỉ đạo đức trong cuộc kháng chiến. "Nhân nghĩa" ở đây không chỉ là một phẩm hạnh đạo đức mà còn là một chính sách chiến lược của nghĩa quân Lam Sơn, thể hiện qua việc quân dân Đại Việt chiến đấu không chỉ để bảo vệ đất nước mà còn bảo vệ chính nghĩa, công lý.
a. Nhân nghĩa trong mục tiêu chiến đấu
Mục tiêu chiến đấu của quân và dân Đại Việt không phải là "mạnh được, yếu thua", mà là bảo vệ sự độc lập, tự do của dân tộc, chống lại sự áp bức, xâm lược của quân Minh. Nguyễn Trãi viết:
"Những kẻ xâm lược đã làm loạn, kẻ thù bất nhân, khiến nhân dân đau khổ, ruộng đất hoang tàn."
Ở đây, quân dân Đại Việt được thể hiện là người bảo vệ lẽ phải, chống lại sự bạo tàn của kẻ xâm lược, và chiến đấu vì hạnh phúc của nhân dân. Quân Lam Sơn không chỉ chiến đấu vì mục tiêu quân sự mà còn mang theo trong đó một lý tưởng lớn lao về công lý và đạo đức, nhằm lập lại hòa bình và trật tự cho dân tộc.
b. Nhân nghĩa trong hành xử với kẻ thù
Nguyễn Trãi không chỉ đề cao nhân nghĩa trong kháng chiến mà còn thể hiện nhân nghĩa trong cách đối xử với kẻ thù sau khi chiến thắng. Tác phẩm nhấn mạnh rằng nghĩa quân Lam Sơn chiến đấu vì "nhân nghĩa", nhưng đồng thời cũng tỏ ra độ lượng và khoan dung đối với những kẻ đầu hàng. Điều này thể hiện qua việc nghĩa quân không trả thù một cách mù quáng, mà khuyến khích sự hòa bình, hòa giải.
Nguyễn Trãi viết:
"Dẹp loạn thù xâm lược, mở mang non sông, mưu đồ nhân nghĩa."
Bản chất "nhân nghĩa" của quân và dân Đại Việt là lòng khoan dung và thiện chí, một khía cạnh đặc trưng của chính nghĩa trong cuộc kháng chiến, làm nổi bật sự khác biệt giữa quân xâm lược bạo tàn và quân Lam Sơn anh hùng, nhân hậu.
c. Nhân nghĩa trong quan hệ giữa quân và dân
Một yếu tố quan trọng trong "nhân nghĩa" của quân và dân Đại Việt là sự gắn bó, yêu thương giữa người dân và nghĩa quân. Từ đầu cuộc khởi nghĩa, dân chúng Đại Việt đã ủng hộ, giúp đỡ nghĩa quân về mọi mặt, từ lương thực, quân trang cho đến sự hỗ trợ tinh thần. Điều này thể hiện một tinh thần đoàn kết giữa quân và dân, đồng lòng chiến đấu vì một lý tưởng chung: bảo vệ độc lập, tự do và phẩm giá của dân tộc.
Nguyễn Trãi trong "Bình Ngô đại cáo" đã tôn vinh sự đóng góp của dân chúng, khẳng định rằng cuộc kháng chiến này không chỉ của quân đội mà còn là của tất cả người dân Đại Việt, từ các tầng lớp nhân dân cho đến những người lãnh đạo. Nhân dân không chỉ là người bị xâm lược mà còn là những chiến sĩ hăng hái, luôn sẵn sàng góp sức vào sự nghiệp chung.
2. Ý nghĩa của "nhân nghĩa" trong khởi nghĩa Lam Sơn
"Nhân nghĩa" trong "Bình Ngô đại cáo" không chỉ là một triết lý đạo đức mà còn là sức mạnh lớn lao giúp quân và dân Đại Việt vượt qua mọi thử thách, gian khổ. Từ việc giữ gìn tinh thần kiên cường, không khuất phục trước quân thù cho đến sự tận tụy, đức hy sinh vì sự nghiệp chung, "nhân nghĩa" là nền tảng để giành lại độc lập và tự do cho dân tộc.
3. Kết luận
Tác phẩm "Bình Ngô đại cáo" của Nguyễn Trãi không chỉ là bản tuyên ngôn chiến thắng của nghĩa quân Lam Sơn, mà còn là sự khẳng định "nhân nghĩa" của quân và dân Đại Việt trong cuộc kháng chiến chống Minh. Đây là một giá trị cốt lõi trong truyền thống dân tộc Việt Nam, vừa thể hiện tinh thần chiến đấu bảo vệ đất nước, vừa là lời răn dạy về đạo đức, về sự đoàn kết và lòng khoan dung.
