Đặc điểm thực vật học và yêu cầu ngoại cảnh của cây ăn quả có múi:

- Đặc điểm thực vật học:

+ Rễ: rễ cọc gồm rễ chính và rễ bên. Rễ chính giúp cây đứng vững, rễ bên hút nước và chất dinh dưỡng nuôi cây.

+ Thân, cành: Thân gỗ nhỏ hoặc cây bụi lớn, có nhiều cành và phân cành thấp.

+ Lá: mọc sole, màu xanh, phiến lá hình trái xoan hoặc thuôn dài.

+ Hoa: thường hoa lưỡng tĩnh, đơn hoặc chùm, thường có màu trắng hoặc ngả vàng. Chủ yếu tự thụ phấn.

+ Qủa: thường hình cầu, vỏ dày, thường có màu xanh, khi chín chuyển sang màu vàng, có túi tinh dầu, nhiều múi mọng nước, hạt trắng ngà.

- Yêu cầu ngoại cảnh:

+ Nhiệt độ: có thể trồng ở khu vực có nhiệt độ từ 12 – 39 độ C. Tuy nhiên, thích hợp nhất là từ 23 – 29 độ C.

+ Lượng mưa và độ ẩm: Lượng mưa từ 900 – 1200ml/năm và độ ẩm không khí từ 70 – 80% => Ưa ẩm nhưng không chịu được úng.

+ Ánh sáng: ưa ánh sáng mạnh (ánh sáng từ 8h sáng, hoặc 16 - 17h chiều mùa hè).

+ Đất trồng: đất phù sa, đất cát, đất pha cát, đất thịt nhẹ, đất bazan…tầng đất dày trên 1m, thoát nước tốt, độ Ph từ 5,5 đến 6,4.

+ Gió: tốc độ vừa phải để lưu thông không khí, điều hòa độ ẩm, giảm sâu, bệnh hại…

Một số biện pháp đảm bảo an toàn lao động và vệ sinh môi trường trong quá trình trồng và chăm sóc cây ăn quả có múi:

- Hạn chế sử dụng các chất hóa học.

- Khi bón phân, vun xới, tỉa, dặm diệt cỏ dại và phòng trừ sâu cần đeo bao tay và xử lý rác thải đúng nơi quy định, đảm bảo vệ sinh môi trường.

- Tận dụng các chất thải hữu cơ để ủ phân hữu cơ.

Việc ưu tiên sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc sinh học trong phòng, trị bệnh cho cây ăn quả có múi đem lại rất nhiều lợi ích:

+ Bảo vệ môi trường và hệ sinh thái.

+ An toàn cho người trồng, chăm sóc và người sử dụng (không để lại tồn dư thuốc trong nông sản).

+ Đảm bảo chất lượng và đáp ứng các yêu cầu khắt khe khi xuất khẩu sang các thị trường bên ngoài, đặc biệt là các thị trường khó tính.

Khi bón phân cần thường xuyên tưới nước, giữ ẩm cho cây vì rễ cây chỉ hút các muối khoáng hoà tan. Do đó, chúng ta cần phải tưới nước thường xuyên để hoà tan các chất dinh dưỡng có trong phân bón vào đất, giúp cây dễ dàng hấp thu.

Kĩ thuật trồng cây ăn quả có múi phổ biến ở địa phương em:

Ví dụ cây bưởi:

- Thời vụ trồng bưởi: Tốt nhất là vụ xuân (từ tháng 2 đến tháng 4) và vụ thu (từ tháng 8 đến tháng 10).

- Khoảng cách trồng cây bưởi: thường là 5m x 5m hoặc 5m x 6m

- Hố trồng cây bưởi: Kích thước hố 60cm x 60cm x 60cm. Bón phân lót cho hố từ 20 – 30kg phân hữu cơ + 1kg phân kali + 1kg supe lân. Trộn phân lót với đất vừa đào từ hố lên rồi lập lại xuống hố.

- Trồng cây: Tạo một hố nhỏ chính giữa hố trồng, xé bỏ túi bầu và đặt cây bưởi xuống, lấp đất cao hơn mặt bầu từ 2 – 3 cm, nén chặt gốc cây. Vun đất mặt vào quanh gốc cây bưởi, cắm cọc vào quanh gốc và buộc cố định cho cây. Phủ gốc bằng xác thực vật khô và tưới đẫm nước xung quanh.

Nguyên nhân làm cho quả của cây ăn quả có múi có nhiều hạt là sự thụ phấn chéo. Theo đó, hạt phấn của cây ăn quả có múi khác rơi trên nướm nhụy cái, ống phấn kéo dài đến bầu noãn, xảy ra thụ tinh tạo trái có nhiều hạt. Ngược lại, hạt phấn của chính nó (tự thụ phấn) nảy mầm trên nướm nhưng nó không kéo dài đến bầu ngoãn, không xảy ra thụ tinh tạo trái không hạt.

Một số loại cây ăn quả có múi khác: cam, quất, quýt, bòn bon, phật thủ, mít, sầu riêng, măng cụt, bình bát…

Gợi ý phương pháp nhân giống một số loại cây ăn quả:

+ Phương pháp giâm cành: cây táo, cây sung, cây nho, cây vả, cây chanh, cây quýt…

+ Phương pháp chiết cành: cây cam, cây chanh, cây bưởi, cây vú sữa,...

+ Phương pháp ghép cành: cây cam, cây quýt, cây bưởi, cây nhãn, cây vải, cây mận, cây đào, cây xoài, cây lê, cây táo...

Theo em, thời vụ ghép thích hợp:

+ Từ tháng 1 đến tháng 4 vì thời gian đó dịch cây bắt đầu lưu thông và mầm non chưa đủ.

+ Từ tháng 8 đến tháng 9 vì thời gian này cho phép đủ thời gian để gốc ghép lành lại và chuyển sang trạng thái không hoạt động trước khi phát triển.