Các nước Đông Nam Á tiếp nhận nhiều chữ viết từ bên ngoài và sáng tạo thành chữ viết của mình:

+ Việt Nam tiếp nhận chữ Hán (Trung Quốc) từ đầu Công nguyên để tạo thành chữ Nôm.

+ Chữ Phạn - Xan-xkrít, chữ Pali (Ấn Độ) du nhập vào nước Đông Nam Á từ thế kỉ III - IV để hình thành chữ Chăm-pa cổ, chữ Thái cổ, chữ Khmer cổ.

+ Chữ viết A-rập du nhập vào các quốc gia Nam Đảo, Ma-lai-xi-a, In-đô-nê-xi-a,…

+ Từ thế kỉ XVI, chữ viết của nhiều quốc gia Đông Nam Á được La-tinh hoá và được sử dụng đến ngày nay.

- Tín ngưỡng bản địa Đông Nam Á là tín ngưỡng của cư dân nông nghiệp lúa nước, vừa lệ thuộc, vừa gắn bó với thiên nhiên.

- Thờ các con vật và các vị thần gần gũi với xã hội nông nghiệp.

- Tín ngưỡng phồn thực – tục cầu sinh sôi nảy nở rất phổ biến ở Đông Nam Á.

- Tín ngưỡng thờ, phong tục thờ cúng tổ tiên có vị trí linh thiêng của cư dân Đông Nam Á.

- Tín ngưỡng:

+ Tín ngưỡng sùng bái tự nhiên: cư dân Đông Nam Á thờ các con vật gần gũi với cuộc sống của xã hội nông nghiệp (trâu, cóc, chim, rắn, cả sấu,...), thờ thần Lúa, Hồn Lúa, Mẹ Lúa,...

+ Tín ngưỡng phồn thực: tục cầu sinh sôi nảy nở tồn tại phổ biến ở khu vực Đông Nam Á dưới hình thức thờ sinh thực khí Lin-ga và I-ô-ni, quan niệm về âm dương,…

+ Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên có vị trí linh thiêng của cư dân Đông Nam Á.

- Tôn giáo:

+ Đông Nam Á phổ biến các loại hình tôn giáo bản địa dựa trên tín ngưỡng vạn vật hữu linh có từ thời nguyên thuỷ.

+ Bà La Môn giáo, Ấn Độ giáo: được truyền bá vào Đông Nam Á từ đầu Công nguyên, đóng vai trò quan trọng trong việc tổ chức xã hội, khẳng định vương quyền ở một số nhà nước đầu tiên.

+ Phật giáo: du nhập vào Đông Nam Á từ Trung Quốc và Ấn Độ, có vai trò quan trọng trong đời sống chính trị, xã hội và văn hoá ở nhiều quốc gia Đông Nam Á.

+ Hồi giáo: du nhập vào Đông Nam Á khoảng thế kỉ VII - VIII qua con đường thương mại biển, đến thế kỉ XIII trở thành tôn giáo có ảnh hưởng lớn ở nhiều nước Đông Nam Á.

+ Công giáo: xuất hiện ở khu vực Đông Nam Á gắn liền với sự hiện diện của người phương Tây.

- Từ thế kỉ VII đến thế kỉ X:

+ Ở nhiều nước Đông Nam Á đã hình thành các quốc gia “dân tộc”.

+ Đây là giai đoạn khu vực Đông Nam Á chịu ảnh hưởng sâu sắc từ văn hóa Ấn Độ và Trung Quốc. Đặc biệt, Phật giáo được truyền bá mạnh vào Đông Nam Á và ảnh hưởng lớn mọi mặt đời sống văn hoá – xã hội ở nhiều nước.

- Từ thế kỉ X đến thế kỉ XV:

+ Đây là giai đoạn phát triển mạnh mẽ của nhiều nước ở khu vực Đông Nam Á, nền kinh tế thịnh vượng và xã hội ổn định.

+ Sự tiếp biến có chọn lọc những ảnh hưởng văn hoá từ bên ngoài thúc đẩy văn minh Đông Nam Á phát triển mạnh mẽ với nhiều thành tựu rực rỡ.

+ Ngoài ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ, Trung Quốc, sự du nhập và ảnh hưởng của Hồi giáo đã bổ sung thêm những giá trị mới cho văn hoá khu vực.

- Từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX

+ Nhiều nước Đông Nam Á bước vào thời kì khủng hoảng, suy thoái và phải đối diện với sự xâm nhập của các nước phương Tây.

+ Đây là giai đoạn văn minh Đông Nam Á có những chuyển biến quan trọng cho sự phát triển của khu vực ở thời cận và hiện đại.

Từ đầu Công nguyên:

+ Nhiều quốc gia sơ kì hình thành và phát triển ở Đông Nam Á.

+ Đây là thời kì dung hợp giữa nền văn hoá bản địa với văn hoả Ấn Độ tạo nên bước phát triển mới của nền văn minh Đông Nam Á.

Ví dụ về ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ ở Việt Nam:

+ Các công trình kiến trúc ở Việt Nam như Thánh địa Mỹ Sơn, Tháp Chăm, Tháp Bà Po Nagar,… chịu ảnh hưởng của Hin-đu giáo.

+ Trong y học: Việt Nam sử dụng thuốc mê, thuốc tê khi phẫu thuật.

- Ví dụ về ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc ở Việt Nam:

+ Nho giáo du nhập vào Việt Nam từ thời Bắc thuộc. Nhà Lý cho xây dựng Văn Miếu để thờ Khổng Tử và tổ chức khoa thi Nho học đầu tiên để tuyển chọn quan lại. Từ thời Lê sơ, Nho giáo trở thành hệ tư tưởng chính thống của nhà nước phong kiến Đại Việt.

+ Thơ Đường ở Trung Quốc ảnh hưởng đến Việt Nam. Nhiều nhà thơ của Việt Nam làm thơ theo thể Đường luật rất hay như Bà Huyện Thanh Quan, Nguyễn Khuyến, Nguyễn Trãi,…

+ Trong y học, Việt Nam sử dụng thuật châm cứu của Trung Quốc, các loại thuốc Bắc,…

* Ví dụ về ảnh hưởng của văn hóa Ấn Độ:

- Tôn giáo:

+ Hin-đu giáo, Phật giáo được đông đảo cư dân Đông Nam Á sùng mộ.

+ Hin-đu giáo, Phật giáo từ Ấn Độ để lại dấu ấn sâu đậm trong cách thức tổ chức bộ máy nhà nước và đời sống tinh thần của nhiều quốc gia Đông Nam Á như Chăm-pa, Cam-pu-chia,…

- Chữ viết, văn học Ấn Độ có mặt ở hầu hết các quốc gia Đông Nam Á, đặc biệt là chữ Phạn và tác phẩm Ra-ma-y-a-na.

+ Trên cơ sở hệ thống chữ viết của Ấn Độ, nhiều tộc người ở Đông Nam Á đã sáng tạo ra chữ viết riêng của dân tộc mình.

+ Trên cơ sở tác phẩm Ra-ma-y-a-na, nhiều quốc gia ở Đông Nam Á đã sáng tạo ra các tác phẩm của riêng mình như Riêm Kê (Cam-pu-chia), Ra-ma Khiên (Thái Lan), Phạ Lắc Phạ Lam (Lào), Ma-na-rao (Phi-lip-pin),…

- Kiến trúc và điêu khắc Ấn Độ cũng ảnh hưởng sâu sắc đến các nước Đông Nam Á

* Ví dụ về ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa:

- Tư tưởng, tôn giáo:

+ Nho giáo, Đạo giáo và nhiều học thuyết tư tưởng khác của Trung Quốc được truyền bá vào Đông Nam Á

+ Nho giáo có tác động tới tư tưởng trị nước của một số nhà nước quân chủ, tiêu biểu là Việt Nam.

- Ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc còn được thể hiện trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội của cư dân Đông Nam Á như ngôn ngữ, văn học, ẩm thực, trang phục, kiến trúc,…

- Văn hoá Ấn Độ theo chân các thương gia và tu sĩ được truyền đến Đông Nam Á.

- Tôn giáo, chữ viết, nghệ thuật và các thành tựu khác của văn hoá Ấn Độ được tiếp nhận ở nhiều quốc gia Đông Nam Á thời cổ:

+ Ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ thúc đẩy quá trình phân hoá xã hội, hình thành những nhà nước cổ đại và góp phần không nhỏ vào việc hình thành bản sắc văn hoá Đông Nam Á.

+ Chữ viết của Ấn Độ được một số quốc gia cố ở Đông Nam Á lấy làm cơ sở để sáng tạo chữ viết riêng.

+ Kiến trúc và điêu khắc Ấn Độ cũng ảnh hưởng sâu sắc đến các nước Mi-an-ma, Thái Lan, Lào, Cam-pu-chia, In-đô-nê-xi-a, Việt Nam.

Từ khoảng thế kỉ III TCN - thế kỉ II TCN, Trung Quốc thiết lập những tuyến đường buôn bán và bành trướng xuống Đông Nam Á, tạo ra sự tiếp xúc văn hoá cưỡng bức và sau đó là giao thoa văn hoá.

+ Nho giáo, Đạo giáo được du nhập, trở thành một bộ phận trong tư tưởng, văn hoá của cư dân Đông Nam Á.

+ Quá trình di dân của người Trung Quốc xuống khu vực Đông Nam Á cũng góp phần lan toả các giá trị văn hoá và thành tựu văn minh Trung Hoa vào khu vực này.

+ Văn hoá Trung Quốc được cư dân Đông Nam Á tiếp nhận có chọn lọc và sáng tạo với những mức độ khác nhau.