Xu hướng chính của thế giới sau Chiến tranh Lạnh:
- Hòa bình và ổn định:

+ Chấm dứt đối đầu căng thẳng giữa hai siêu cường Mỹ và Liên Xô.
+ Giảm nguy cơ chiến tranh hạt nhân.
+ Tăng cường hợp tác quốc tế trên nhiều lĩnh vực.
- Toàn cầu hóa:

+ Mở rộng giao thương, đầu tư và hợp tác quốc tế.
+ Lan tỏa khoa học kỹ thuật, văn hóa và giáo dục.
+ Tăng cường sự kết nối và phụ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia.
- Đa cực:

+ Không còn một quốc gia hay một nhóm quốc gia nào có thể chi phối toàn bộ thế giới.
+ Hình thành các trung tâm quyền lực mới như Mỹ, EU, Nhật Bản, Trung Quốc.
- Phát triển kinh tế:

+ Nền kinh tế thị trường trở nên phổ biến.
+ Mức sống chung của con người trên thế giới được nâng cao.
+ Tuy nhiên, vẫn còn nhiều bất bình đẳng trong phát triển kinh tế giữa các quốc gia và trong nội bộ quốc gia.
Tác động của xu hướng chính thế giới sau Chiến tranh Lạnh đối với Việt Nam:
(*) Cơ hội:

- Hòa bình và ổn định: Môi trường thuận lợi cho Việt Nam phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế.
- Toàn cầu hóa:
+ Mở rộng thị trường xuất khẩu cho hàng hóa Việt Nam.
+ Thu hút đầu tư nước ngoài.
+ Tiếp cận khoa học kỹ thuật tiên tiến.
- Đa cực:
+ Tăng cường quan hệ hợp tác với nhiều quốc gia.
+ Bình thường hóa quan hệ đối ngoại.
+ Học hỏi kinh nghiệm phát triển từ các quốc gia khác.
+ Thu hút đầu tư cho phát triển kinh tế.
+ Nâng cao ý thức về nhân quyền và dân chủ:
+ Cải thiện thể chế chính trị, nâng cao đời sống con người.
(*) Thách thức:

- Cạnh tranh gay gắt trong môi trường toàn cầu: Áp lực cạnh tranh trong thu hút đầu tư, thị trường xuất khẩu.
- Bất bình đẳng trong phát triển kinh tế: Nguy cơ gia tăng khoảng cách giàu nghèo.
- Biến đổi khí hậu, dịch bệnh: Ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế và đời sống con người.
- Xung đột khu vực, chiến tranh:Gây bất ổn cho khu vực và thế giới.

Xu hướng đa cực trong quan hệ quốc tế sau Chiến tranh Lạnh:

- Sự suy giảm ảnh hưởng của Mỹ:
+ Sau Chiến tranh Lạnh, Mỹ không còn là quốc gia duy nhất chi phối thế giới.
+ Ảnh hưởng của Mỹ bị suy giảm do sự trỗi dậy của các cường quốc mới như Trung Quốc, EU và Nhật Bản.
- Sự trỗi dậy của các cường quốc mới:
+ Trung Quốc, EU và Nhật Bản là những cường quốc mới trong thế giới đa cực.
+ Các quốc gia này có nền kinh tế và quân đội mạnh mẽ, và ngày càng có ảnh hưởng lớn trong khu vực và trên thế giới.
- Sự gia tăng vai trò của các tổ chức khu vực:
+ Các tổ chức khu vực như ASEAN, EU và NAFTA đóng vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề khu vực.
+ Các tổ chức này cũng góp phần thúc đẩy hợp tác và liên kết giữa các quốc gia trong khu vực.
- Sự thay đổi trong trật tự thế giới:
+ Trật tự thế giới đang chuyển đổi từ đơn cực sang đa cực.
+ Quá trình chuyển đổi này diễn ra phức tạp và đầy biến động.

Đa cực là một khái niệm trong quan hệ quốc tế, dùng để mô tả trật tự thế giới trong đó không có một quốc gia hay một nhóm quốc gia nào có thể chi phối toàn bộ thế giới, mà thay vào đó là sự xuất hiện của nhiều trung tâm quyền lực mới.

Xu hướng phát triển chính của thế giới sau Chiến tranh Lạnh:
(*) Hòa bình và ổn định:

- Chấm dứt đối đầu căng thẳng giữa hai siêu cường Mỹ và Liên Xô.
- Giảm nguy cơ chiến tranh hạt nhân.
- Tăng cường hợp tác quốc tế trên nhiều lĩnh vực.
- Ví dụ:

+ Thành lập Liên Hợp Quốc: Tổ chức quốc tế đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hòa bình và ổn định thế giới.
+ Hiệp định cấm vũ khí hạt nhân: Các quốc gia cam kết loại bỏ vũ khí hạt nhân để giảm nguy cơ chiến tranh hủy diệt.
+ Hợp tác quốc tế về chống khủng bố: Các quốc gia phối hợp cùng nhau để chống lại các tổ chức khủng bố.
(*) Toàn cầu hóa:

- Mở rộng giao thương, đầu tư và hợp tác quốc tế.
- Lan tỏa khoa học kỹ thuật, văn hóa và giáo dục.
- Tăng cường sự kết nối và phụ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia.
- Ví dụ:

+ Sự phát triển của các tổ chức kinh tế quốc tế: WTO, IMF, WB.
+ Sự gia tăng các tập đoàn đa quốc gia: Hoạt động kinh doanh trên nhiều quốc gia.
+ Sự bùng nổ của Internet: Kết nối mọi người trên toàn thế giới.
(*) Đa cực:

- Không còn một quốc gia hay một nhóm quốc gia nào có thể chi phối toàn bộ thế giới.
- Hình thành các trung tâm quyền lực mới như Mỹ, EU, Nhật Bản, Trung Quốc.
- Ví dụ:

+ Sự trỗi dậy của Trung Quốc: Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
+ Vai trò ngày càng quan trọng của EU: Liên minh kinh tế và chính trị hùng mạnh.
+ Sự ảnh hưởng của các tổ chức khu vực: ASEAN, NAFTA.
(*) Phát triển kinh tế:

- Nền kinh tế thị trường trở nên phổ biến.
- Mức sống chung của con người trên thế giới được nâng cao.
- Tuy nhiên, vẫn còn nhiều bất bình đẳng trong phát triển kinh tế giữa các quốc gia và trong nội bộ quốc gia.
- Ví dụ:

+ Sự tăng trưởng kinh tế của các nước châu Á: Trung Quốc, Hàn Quốc, Việt Nam.
+ Giảm tỷ lệ nghèo đói trên thế giới: Nhờ các chương trình phát triển kinh tế và xã hội.
+ Nâng cao thu nhập bình quân đầu người của nhiều quốc gia.

(*) Xu thế phát triển chính của thế giới sau Chiến tranh Lạnh:
- Hòa bình và ổn định
- Toàn cầu hóa
- Đa cực
- Phát triển kinh tế
(*) Đa cực là xu hướng phát triển của thế giới sau Chiến tranh Lạnh, trong đó không còn một quốc gia hay một nhóm quốc gia nào có thể chi phối toàn bộ thế giới, mà thay vào đó là sự xuất hiện của nhiều trung tâm quyền lực mới. Nó được thể hiện:
- Sự gia tăng ảnh hưởng của các cường quốc mới:
+ Mỹ vẫn là quốc gia hùng mạnh nhất, nhưng ảnh hưởng của Mỹ bị suy giảm so với trước đây.
+ EU, Nhật Bản, Trung Quốc vươn lên thành những cường quốc kinh tế và chính trị.
- Sự hình thành các tổ chức khu vực:
+ EU, ASEAN, NAFTA, v.v.
+ Các tổ chức khu vực đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc giải quyết các vấn đề khu vực và quốc tế.
- Sự thay đổi trong vai trò của Liên hợp quốc:
+ Liên hợp quốc được tăng cường vai trò trong việc duy trì hòa bình và ổn định thế giới.
+ Tuy nhiên, Liên hợp quốc cũng gặp nhiều khó khăn trong việc giải quyết các xung đột quốc tế.

Tác động của Trật tự thế giới hai cực I-an-ta đối với Việt Nam:
(*) Về chính trị:

- Chiến tranh và chia cắt đất nước:
+ Việt Nam trở thành chiến trường của Chiến tranh Lạnh.
+ Đất nước bị chia cắt thành hai miền Nam - Bắc.
+ Hai cuộc chiến tranh chống Pháp và Mỹ diễn ra ác liệt.
- Sự thành lập hai nhà nước:
+ Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Việt Nam (miền Bắc) theo xã hội chủ nghĩa.
+ Việt Nam Cộng hòa (miền Nam) theo tư bản chủ nghĩa.
- Hạn chế giao lưu, hợp tác quốc tế:
+ Mỗi miền chỉ có quan hệ với các nước trong phe của mình.
+ Khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn khoa học kỹ thuật và kinh tế tiên tiến.
(*) Về kinh tế:

- Nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung:
+ Miền Bắc: Công nghiệp quốc phòng và nông nghiệp
+ Miền Nam: kinh tế tư bản chủ nghĩa.
- Khó khăn và bất ổn:
+ Chiến tranh gây thiệt hại nặng nề cho nền kinh tế.
+ Mức sống của người dân thấp.
+ Cấm vận kinh tế của Mỹ đối với miền Bắc.
+ Khó khăn trong việc hội nhập kinh tế quốc tế.
(*) Về văn hóa:

- Mỗi miền sử dụng các phương tiện truyền thông để tuyên truyền cho hệ tư tưởng của mình.
- Gây ra sự nghi ngờ và thù địch giữa hai miền.

Ảnh hưởng của Trật tự thế giới hai cực I-an-ta đối với thế giới (1945 - 1991):
(*) Về chính trị:

- Chiến tranh Lạnh:
+ Căng thẳng và đối đầu giữa hai siêu cường Mỹ và Liên Xô.
+ Chia cắt thế giới thành hai phe: tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa.
+ Nhiều cuộc chiến tranh khu vực xảy ra do ảnh hưởng của hai siêu cường.
- Sự thành lập hai khối quân sự:
+ NATO (do Mỹ đứng đầu) và Vac-sa-va (do Liên Xô đứng đầu).
+ Chạy đua vũ trang, đẩy thế giới đến bờ vực chiến tranh hạt nhân.
- Hạn chế hợp tác quốc tế:
+ Chia rẽ trong các tổ chức quốc tế như Liên hợp quốc.
+ Khó khăn trong việc giải quyết các vấn đề chung của toàn cầu.
(*) Về kinh tế:

- Sự phát triển không đồng đều:
+ Mỹ và Liên Xô tăng cường sức mạnh kinh tế, trở thành hai siêu cường kinh tế.
+ Khoảng cách giàu nghèo giữa các nước gia tăng.
+ Nhiều nước đang phát triển gặp khó khăn trong phát triển kinh tế.
- Hình thành hai mô hình kinh tế khác nhau:
+ Tư bản chủ nghĩa ở Mỹ và các nước phương Tây.
+ Xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và các nước Đông Âu.
- Hạn chế giao thương quốc tế:
+ Cấm vận kinh tế giữa hai phe.
+ Khó khăn trong việc hợp tác kinh tế quốc tế.
(*) Về văn hóa:

- Chiến tranh tuyên truyền:
+ Mỗi phe sử dụng các phương tiện truyền thông để tuyên truyền cho hệ tư tưởng của mình.
+ Gây ra sự nghi ngờ và thù địch giữa hai phe.
- Hạn chế giao lưu văn hóa:
+ Rào cản ngôn ngữ, ý thức hệ và chính trị.
+ Khó khăn trong việc trao đổi và học hỏi các nền văn hóa khác nhau.

Tác động của sự sụp đổ Trật tự thế giới hai cực I-an-ta đối với tình hình thế giới:
(*) Tích cực:

- Chấm dứt Chiến tranh Lạnh:
+ Giảm căng thẳng và nguy cơ chiến tranh hạt nhân.
+ Tăng cường hợp tác quốc tế trên nhiều lĩnh vực.
- Sự trỗi dậy của các cường quốc mới: Nhật Bản, Đức, Trung Quốc vươn lên thành những cường quốc kinh tế, tạo nên một thế giới đa cực.
- Xu hướng toàn cầu hóa:
+ Tăng cường giao thương, đầu tư và hợp tác quốc tế.
+ Lan tỏa khoa học kỹ thuật, văn hóa và giáo dục.
- Mở rộng dân chủ:
+ Nhiều quốc gia chuyển sang thể chế chính trị dân chủ, tự do.
+ Nhân quyền được tôn trọng và bảo vệ tốt hơn.
(*) Tiêu cực:

- Bất ổn tại một số khu vực:
+ Xung đột sắc tộc và tôn giáo tại Đông Âu và Balkan.
+ Khủng hoảng kinh tế tại một số quốc gia.
- Sự gia tăng bất bình đẳng: Khoảng cách giàu nghèo giữa các quốc gia và trong nội bộ quốc gia gia tăng.
- Mâu thuẫn và cạnh tranh giữa các cường quốc mới: Cạnh tranh kinh tế, thương mại và ảnh hưởng giữa Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, EU.
- Nguy cơ khủng bố và các vấn đề phi truyền thống: Khủng bố, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, v.v.

Nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của Trật tự thế giới hai cực I-an-ta:
(*) Nguyên nhân bên trong Liên Xô:

- Khủng hoảng kinh tế:
+ Nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung của Liên Xô ngày càng trì trệ, kém hiệu quả.
+ Chi phí cho chạy đua vũ trang quá cao, gây áp lực lớn lên nền kinh tế.
- Khủng hoảng chính trị:
+ Hệ thống chính trị độc đảng, thiếu dân chủ dẫn đến sự bất mãn trong xã hội.
+ Chính sách cải cách Perestroika và Glasnost của Gorbachev làm suy yếu hệ thống xã hội chủ nghĩa.
- Sự tan rã của khối Vac-sa-va:
+ Các nước Đông Âu muốn thoát khỏi ảnh hưởng của Liên Xô và hướng tới tự do, dân chủ.
+ Liên Xô không thể can thiệp vào nội bộ các nước Đông Âu do chính sách Perestroika và Glasnost.
(*) Nguyên nhân bên ngoài Liên Xô:

- Vai trò của Mỹ:
+ Mỹ tăng cường sức mạnh kinh tế và quân sự, gây áp lực lên Liên Xô.
+ Mỹ hỗ trợ các phong trào dân chủ và tự do ở Đông Âu.
- Sự kết thúc Chiến tranh Lạnh:
+ Căng thẳng giữa Mỹ và Liên Xô giảm bớt.
+ Hai bên đi đến thỏa thuận cắt giảm vũ trang hạt nhân.
- Sự trỗi dậy của các cường quốc mới: Nhật Bản, Đức, Trung Quốc vươn lên thành những cường quốc kinh tế, tạo nên một thế giới đa cực.

Sự tồn tại của Trật tự thế giới hai cực I-an-ta (1945-1991):
(*) Đặc điểm:

- Chiến tranh Lạnh: Căng thẳng và đối đầu giữa hai siêu cường Mỹ và Liên Xô trên nhiều lĩnh vực:
+ Chính trị: Mỹ và Liên Xô ủng hộ các chế độ chính trị đối lập nhau.
+ Kinh tế: Mỹ và Liên Xô theo hai mô hình kinh tế khác nhau (tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa).
+ Quân sự: Mỹ và Liên Xô chạy đua vũ trang, đẩy thế giới đến bờ vực chiến tranh hạt nhân.
- Sự lan rộng của ảnh hưởng hai cực:
+ Mỹ và Liên Xô hỗ trợ các nước đồng minh trong các cuộc chiến tranh khu vực (Chiến tranh Triều Tiên, Chiến tranh Việt Nam, v.v.).
+ Phong trào giải phóng dân tộc diễn ra mạnh mẽ, nhiều quốc gia giành độc lập.
(*) Biểu hiện:

- Sự thành lập hai khối quân sự:
+ 1949: Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) do Mỹ đứng đầu.
+ 1955: Tổ chức Hiệp ước Vac-sa-va do Liên Xô đứng đầu.
- Sự chia cắt thế giới:
+ Bức tường Berlin: biểu tượng của sự chia cắt giữa Đông Âu và Tây Âu.
+ Bán đảo Triều Tiên: chia cắt thành hai quốc gia.
+ Việt Nam: chia cắt thành hai khu vực tập kết quân sự.
- Căng thẳng và đối đầu:
+ Khủng hoảng tên lửa Cuba (1962): thế giới đứng trước nguy cơ chiến tranh hạt nhân.
+ Chiến tranh Triều Tiên, Chiến tranh Việt Nam: những cuộc chiến tranh khu vực do ảnh hưởng của hai siêu cường.