I. Định hướng
1. Khái niệm
@204347428909@
2. Yêu cầu đối với kiểu văn bản:
- Về nội dung: đề tài gần gũi; nội dung câu chuyện gắn với một/một vài nhân vật trong một bối cảnh thời gian, không gian nhất định; truyền tải thông điệp nào đó tới người đọc.
- Về hình thức: xây dựng cốt truyện gồm các sự việc chính, chi tiết tiêu biểu; kết hợp tự sự với miêu tả, biểu cảm.
- Bố cục truyện kể cần đảm bảo:
+ Mở đầu truyện:
@204347425223@
+ Diễn biến truyện: chọn ngôi kể phù hợp (ngôi thứ nhất hoặc ngôi thứ ba); lần lượt kể lại các sự kiện từ mở đầu đến kết thúc xoay quanh nhân vật chính; sử dụng các chi tiết tiêu biểu; xây dựng đối thoại giữa các nhân vật; kết hợp miêu tả và biểu cảm;…
+ Kết thúc truyện: có thể nêu cách giải quyết vấn đề được đề cập trong truyện phù hợp với diễn biến câu chuyện, gợi mở hoặc thể hiện những suy ngẫm từ/về câu chuyện.
II. Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản
@204346345525@
@204346346620@
@204346347846@
@204346350368@
@204346351716@
@204346536710@
III. Hướng dẫn quy trình viết
* Đề bài: Kể một câu chuyện mà em tưởng tượng trong đó có sử dụng yếu tố miêu tả, biểu cảm.
Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết
- Em có thể tìm kiếm đề tài cho truyện từ:
+ Mối quan hệ giữa học sinh với học sinh, giữa giáo viên với học sinh, giữa các thành viên trong gia đình, những người hàng xóm,…
+ Mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên.
+ …
- Với kiểu bài này, em có thể viết trong nhiều tình huống khác nhau: viết tham gia một cuộc thi, để chia sẻ trong Câu lạc bộ đọc - viết của trường, để thỏa sức sáng tạo,… Với mỗi tình huống, em cần xác định:
+ Mục đích kể chuyện là gì?
+ Người đọc truyện này có thể là những ai? Họ có thể nhận được thông điệp, bài học nào từ câu chuyện?
+ Với mục đích và người đọc đó, nội dung truyện (sự kiện, chi tiết, nhân vật, đề tài, chủ đề) và cách kể chuyện (ngôi kể, sử dụng yếu tố miêu tả, biểu cảm) sẽ như thế nào?
- Tìm đọc các câu chuyện, bộ phim hay, những bài chia sẻ kinh nghiệm viết truyện của các nhà văn, học cách xây dựng cốt truyện, nhân vật, cách kể chuyện,…
- Ghi chép thông tin trong quá trình đọc bằng sơ đồ, hồ sơ nhật kí đọc,…
Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý
- Đọc lại các ghi chép và điền thông tin vào phiếu học tập sau (làm vào vở):
|
PHIẾU TÌM Ý
TRUYỆN KỂ SÁNG TẠO CÓ SỬ DỤNG YẾU TỐ MIÊU TẢ, BIỂU CẢM
|
| Đề tài: |
| Ngôi kể: |
| Lí do chọn ngôi kể này: |
| Câu chuyện diễn ra ở đâu, trong khoảng thời gian nào? |
| Nhân vật chính trong câu chuyện là ai? Những nhân vật phụ có mối quan hệ thế nào với nhân vật chính? |
| Tình huống, hoàn cảnh nảy sinh câu chuyện là gì? |
| Những sự kiện nào đã diễn ra, diễn tả theo mạch kể nào, nhân vật được khắc họa ra sao qua ngoại hình, trang phục, lời nói, hành động, suy nghĩ, cảm xúc,…? |
| Chi tiết nào đóng vai trò tiêu biểu? |
| Các yếu tố miêu tả, biểu cảm nên được kết hợp như thế nào trong quá trình kể? |
| Cách giải quyết vấn đề đã đặt ra? |
| Người kể chuyện và/hoặc các nhân vật có thái độ, cảm xúc thế nào với nhân vật chính, sự kiện, câu chuyện được kể? |
| Thái độ, cảm xúc đó nên được thể hiện trực tiếp hay gián tiếp thông qua chi tiết hoặc kết hợp cả hai? |
| Tên truyện: |
- Từ các ý đã tìm, em hãy chọn những ý tiêu biểu và sắp xếp thành dàn ý theo một trình tự hợp lí.
Bước 3: Viết bài
- Triển khai bài viết dựa trên dàn ý. Khi viết, em cần chú ý:
+ Dùng ngôi kể thứ nhất hoặc ngôi thứ ba tùy thuộc vào mục đích kể chuyện.
+ Đảm bảo cấu trúc của một truyện kể: có mở đầu truyện, diễn biến truyện, kết thúc truyện.
+ Kết hợp giữa miêu tả (không gian, đồ vật, ngoại hình, trang phục, hành động, cử chỉ, cảm xúc, thái độ của nhân vật,...) và biểu cảm (thể hiện cảm xúc của người kể đối với nhân vật, sự kiện một cách trực tiếp hoặc gián tiếp).
+ Kết hợp lời người kể chuyện và lời nhân vật, lời đối thoại và lời độc thoại của nhân vật.
+ Sử dụng các từ ngữ giàu hình ảnh, các biện pháp tu từ, đa dạng hóa các kiểu câu văn (câu rút gọn, câu đặc biệt).
Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm
- Sau khi viết xong, đọc lại bài viết của mình và tự kiểm tra dựa vào Bảng kiểm kĩ năng viết một truyện kể sáng tạo dưới đây:
Bảng kiểm kĩ năng viết một truyện kể sáng tạo
| Tiêu chí |
Đạt |
Chưa đạt |
| Mở đầu truyện |
Sử dụng ngôi kể phù hợp. |
|
|
| Giới thiệu nhân vật, bối cảnh, tình huống nảy sinh câu chuyện. |
|
|
| Lôi cuốn, thu hút sự chú ý của người đọc. |
|
|
| Diễn biến truyện |
Có nhân vật chính. |
|
|
| Có một vài nhân vật phụ. |
|
|
| Các nhân vật được khắc họa sống động qua ngoại hình, lời nói, ngôn ngữ, hành động. |
|
|
| Có cốt truyện. |
|
|
| Câu chuyện được thuật lại với sự kiện, diễn biến hợp lí. |
|
|
| Có các chi tiết cụ thể, sinh động. |
|
|
| Kết hợp kể với miêu tả, biểu cảm. |
|
|
| Làm nổi bật sự kiện, nhân vật chính/tạo được một số điểm nhấn trong câu chuyện. |
|
|
| Nội dung truyện kể có ý nghĩa, có tính giáo dục. |
|
|
| Kết thúc truyện |
Phù hợp với diễn biến câu chuyện. |
|
|
| Gây ấn tượng hoặc gợi suy nghĩ đối với người đọc. |
|
|
| Kĩ năng sử dụng lời văn kể chuyện |
Câu văn giàu hình ảnh. |
|
|
| Lời kể linh hoạt, tự nhiên. |
|
|
| Đảm bảo dung lượng khoảng 1 000 chữ. |
|
|
- Đọc lại truyện từ vai trò người đọc và trả lời hai câu hỏi sau:
+ Điều làm em thích nhất ở truyện này là gì?
+ Cần chỉnh sửa, bổ sung những gì để câu chuyện sinh động, hấp dẫn hơn?
