III. THỰC HÀNH VIẾT
Đề bài: Viết bài văn nghị luận về việc phát ngôn có trách nhiệm trong giao tiếp xã hội.
1. Chuẩn bị viết
− Chủ động lựa chọn vấn đề mình đã trải nghiệm và có nhiều suy ngẫm.
− Học sinh có thể lựa chọn vấn đề:
+ Diễn ra trong nhà trường, gia đình và môi trường xung quanh.
+ Liên quan đến độ tuổi thanh thiếu niên.
+ ...
2. Tìm ý, lập dàn ý
a. Tìm ý
− Trong khâu tìm ý cho bài viết kiểu này, người viết cần tìm hiểu những khía cạnh dưới dây của vấn đề:
+ Vấn đề cần bàn luận là gì?
+ Bài viết khai thác những khía cạnh nào của vấn đề? Những khía cạnh đó ảnh hưởng tích cực hay tiêu cực đến đời sống con người?
+ Những lí lẽ, bằng chứng nào cần được sử dụng để làm sáng tỏ vấn đề?
+ Có những ý kiến trái chiều nào có thể có về vấn đề được bàn luận? Có thể phản bác ý kiến đó như thế nào?
+ Việc thảo luận và suy ngẫm về vấn đề này mang lại ý nghĩa như thế nào trong nhận thức và hành động của con người?
− Tìm ý cho bài văn nghị luận về ý nghĩa của việc phát ngôn có trách nhiệm trong cuộc sống hiện nay:
b. Lập dàn ý
− Dàn ý chung cho kiểu bài nghị luận về một vấn đề xã hội (Con người với cuộc sống xung quanh):
| Nội dung cần triển khai |
Mở bài | − Nêu một vấn đề có ý nghĩa trong cuộc sống để bàn luận. − Vấn đề ấy có thể được nêu lên thông qua một câu chuyện, một tình huống thực tế hoặc một câu hỏi gợi mở. |
Thân bài | Sử dụng hệ thống lí lẽ và bằng chứng để: − Làm rõ bản chất của vấn đề được đưa ra bàn luận. − Phân tích, đánh giá ở nhiều phương diện khác nhau nhằm khai thác chiều sâu của vấn đề. − Xem xét ý kiến trái chiều liên quan đến vấn đề cần bàn luận và đưa ra phản biện hợp lí, xác đáng. − Làm sáng tỏ ý nghĩa của việc nhìn nhận đúng đắn vấn đề, từ đó chỉ ra những ảnh hưởng tích cực đối với cá nhân và cộng đồng. |
Kết bài | − Chỉ ra giá trị và ý nghĩa của việc bàn luận vấn đề: giúp mở rộng tư duy, khơi gợi nhận thức đúng đắn và định hướng hành động tích cực trong cuộc sống. |
− Dàn ý cho bài văn nghị luận về việc phát ngôn có trách nhiệm trong giao tiếp xã hội:
3. Viết bài
− Phần mở bài và kết bài cần viết thành các đoạn văn hoàn chỉnh, mở bài giới thiệu một vấn đề hấp dẫn của cuộc sống để đánh giá, bàn luận; kết bài khép lại bài viết một cách ấn tượng.
− Mỗi luận điểm trong phần thân bài cần rõ ràng, thể hiện được nhận thức về mối quan hệ giữa con người với cuộc sống xung quanh. Bằng chứng được sử dụng cần lấy từ những trải nghiệm thực tế của bản thân người viết hoặc các thông tin thu thập được từ sách báo, các phương tiện truyền thông.
− Có thể nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ; nêu ý kiến phản biện đối với những quan điểm chưa thoả đáng; mở rộng, đối chiếu, liên hệ với những vấn đề có liên quan.
− Văn phong sáng rõ, phù hợp với đối tượng tiếp nhận và nội dung vấn đề.
4. Chỉnh sửa và hoàn thiện
− Chỉnh sửa phần mở bài nếu vấn đề bàn luận chưa được trình bày rõ ràng.
− Bổ sung hoặc chỉnh sửa các lí lẽ, bằng chứng còn thiếu thuyết phục hoặc chưa đầy đủ.
− Rà soát phần kết bài để đảm bảo đã khái quát được ý nghĩa của vấn đề; nếu chưa đạt, cần bổ sung hoặc điều chỉnh.
− Hoàn thiện những ý còn sơ sài, kiểm tra tính liên kết giữa các đoạn và trong toàn bài để thêm các từ ngữ nối phù hợp.
− Kiểm tra và chỉnh sửa các lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu nếu có.
