III. Thực hành viết
2.1. Thực hành viết theo các bước
Đề bài: Từ truyện "Chí Phèo" (Nam Cao), em hãy bàn về sức mạnh của tình yêu thương giữa con người với con người.
a. Chuẩn bị
− Đọc kĩ đề bài để xác định vấn đề nghị luận, hình dung các thao tác lập luận sẽ sử dụng và phạm vi dẫn chứng.
− Đọc truyện Chí Phèo và nghiên cứu các nhân vật của truyện trong các mối quan hệ. Tìm ra ý nghĩa của tình yêu thương giữa Chí Phèo và Thị Nở.
− Tìm đọc thêm tài liệu tham khảo, các nguồn tư liệu khác cùng với sự quan sát và trải nghiệm của bản thân để thấy được những biểu hiện và sức mạnh của tình yêu thương giữa con người với con người.
b. Tìm ý và lập dàn ý
− Tìm ý:
+ Biểu hiện của tình yêu thương giữa con người với con người trong Chí Phèo:
+ Sức mạnh của tình yêu thương giữa con người với con người trong Chí Phèo:
++ Ban đầu hắn cảm thấy cô độc, buồn sầu cho cuộc đời của mình nhưng khi thấy Thị Nở mang bát cháo vào, hắn thấy mắt hình như ươn ướt, thấy Thị Nở thế mà có duyên, thấy cái gì nữa giống như là ăn năn.
++ Ăn bát cháo, Chí Phèo thấy lòng thành trẻ con, muốn làm nũng thị như với mẹ, thèm lương thiện.
=> Từ một con quỷ của làng Vũ Đại, chuyên ăn vạ, rạch mặt, Chí Phèo đã trở lại thành con người hiền lành, khao khát làm hòa với mọi người.
+ Biểu hiện của tình yêu thương giữa con người với con người trong đời sống:
+ Sức mạnh của tình yêu thương giữa con người với con người trong đời sống:
+ Bài học nhận thức và bài học hành động
++ Bài học nhận thức: Trả lời cho câu hỏi Em nhận thức được điều gì của vấn đề?
++ Bài học hành động: Trả lời cho câu hỏi Sau khi nhận thức được điều đó, em sẽ làm gì?
− Lập dàn ý:
Phần | Nội dung cần triển khai |
Mở bài | Dẫn dắt và giới thiệu vấn đề. |
Thân bài | Lần lượt nêu các luận điểm làm sáng tỏ cho sức mạnh của tình yêu thương giữa con người với con người theo các ý đã tìm được. |
Kết bài | Khẳng định tình yêu thương là một phẩm chất cần có của con người trong đời sống. |
c. Viết
− Viết bài văn theo dàn ý đã lập ở trên.
− Cần diễn đạt rõ ràng, mạch lạc, logic và có cảm xúc.
− Biết chọn lọc từ ngữ phù hợp, đặc sắc.
− Viết đúng chính tả, ngữ pháp.
d. Kiểm tra và chỉnh sửa
− Đọc lại toàn bộ bài viết để kiểm tra và có hướng điều chỉnh phù hợp.
− Cần kiểm tra bài viết đủ ý chưa, các ý có phù hợp không.
− Xem xét sự logic trong việc triển khai ý tưởng, trong cách phân tích các biểu hiện, ý nghĩa của vấn đề để đảm bảo sự chính xác, chặt chẽ, mạch lạc cho bài viết.
− Chỉnh sửa lỗi diễn đạt, chính tả, ngữ pháp nếu có.
2.2. Rèn luyện kĩ năng viết: Người viết và người đọc giả định, cách xưng hô trong bài viết
− Để viết bất cứ một bài văn nghị luận nào, người viết trước hết cần hình dung mình là ai và viết cho ai để xác định được nội dung, cách triển khai ý và cách sử dụng ngôn ngữ, đặc biệt là ngôn ngữ xưng hô cho phù hợp. Đó gọi là người viết giả định và người đọc giả định.
− Người viết giả định có thể là một luật sư, nhà báo, nhà khoa học,... hướng tới người đọc giả định có thể là quan tòa, độc giả, các bậc phụ huynh, hiệu trường,...
− Cách viết:
+ Các cặp xưng hô thường được sử dụng: tôi − bạn/ các bạn; tôi − ông/ bà; tôi − ngài...
+ Để diễn đạt những suy nghĩ, ấn tượng chủ quan của mình, người viết có thể diễn đạt: tôi cho rằng, tôi nghĩ rằng,...
+ Để khơi gợi sự đồng tình, ủng hộ của độc giả, người viết thường diễn đạt: chúng tôi, chúng ta, như mọi người đều biết,...
+ Khi phân tích một nhân vật, cần xác định các đại từ phong phú, đa dạng khác nhau.
Ví dụ khi gọi Thị Nở, có thể dùng các từ thị, Thị Nở, người đàn bà ấy,...
+ Tương tự, khi muốn nhắc tới một tác giả nào đó, có thể thay đổi các cách gọi khác nhau để tránh sự nhàm chán, đơn điệu.
