Văn bản: Cảm hoài (Nỗi lòng - Đặng Dung) - Phần 2 SVIP

CẢM HOÀI

(NỖI LÒNG)

Đặng Dung

II. KHÁM PHÁ VĂN BẢN

2. Hai câu thực:

Thời lai đồ điếu thành công dị,
Vận khứ anh hùng ẩm hận đa.

(Gặp thời đồ điếu công thành dễ, 
Lỡ vận anh hùng hận xót xa.)

- "Thời lai": Quan niệm của người xưa về yếu tố góp phần giúp một người trở thành anh hùng là gặp thời, được hay không còn phụ thuộc vào thời vận.

- Khi gặp thời, những kẻ đồ điếu cũng dễ dàng thành công, còn khi thất thế, người anh hùng cũng phải nếm trải những đắng cay, uất hận.

- Ba chữ "ẩm hận đa" chính là cảm hoài, là nỗi cay đắng của người anh hùng lỡ vận, sa cơ thất thế, có năng lực, có ý chí mà chẳng thể làm nên nghiệp lớn.

-> Liên quan đến quan điểm trong Nho giáo.

=> Bày tỏ quan điểm: Thời vận có ý nghĩa quan trọng, làm thay đổi thế sự, thay đổi sự nghiệp, nhưng không phải là điều mà con người có thể kiểm soát được. 

3. Hai câu luận:

Trí chúa hữu hoài phù địa trục,
Tẩy binh vô lộ vãn thiên hà.

(Phò chúa dốc lòng nâng trục đất,
Tẩy binh khôn lối kéo Ngân Hà.)

- "Phù địa trục": Nâng đỡ trục đất. 

- "Vãn thiên hà": kéo tuột sông Ngân Hà xuống. 

=> Hai hình ảnh đẹp có khả năng thể hiện khát vọng lớn lao.

=> Hình tượng một con người to lớn, ấp ủ hoài bão kinh người, con người muốn lên cao chiếm lĩnh về không gian trong cái nhìn xa xăm, bao quát, đăng cao để viễn vọng.

- "Tẩy binh": Rửa binh khí.

=> Cho thấy khát khao xoay chuyển trái đất, xoay vần thế sự, mong muốn được đóng góp sức lực, tài năng cho sự nghiệp cứu nước của vua chúa. Không chỉ khát khao cống hiến tài năng mà nhà thơ Đặng Dung còn có mong muốn đầy nhân văn, mong muốn tẩy rửa giáp binh, nhà thơ ước mơ về một tương lai hòa bình thịnh trị không còn đao binh, chết chóc.

4. Hai câu kết:

Quốc thù vị báo đầu tiên bạch,
Kỷ độ Long Tuyền đới nguyệt ma.

(Quốc thù chưa trả đầu sao bạc, 
Bao độ mài gươm ánh nguyệt tà.)