I. Bi kịch
1. Khái niệm bi kịch
– Bi kịch là một thể loại kịch phản ánh những xung đột sâu sắc giữa lí tưởng, khát vọng cao đẹp của con người với hiện thực nghiệt ngã, éo le. Trong bi kịch, nhân vật chính thường rơi vào hoàn cảnh bế tắc, dẫn đến thất bại đau đớn hoặc cái chết đầy ám ảnh, để lại những day dứt và suy ngẫm cho người đọc.
2. Hành động trong bi kịch
– Hành động trong bi kịch là chuỗi hành động của các nhân vật, được xây dựng và kết nối chặt chẽ nhằm thúc đẩy sự phát triển của cốt truyện. Tương tự như trong kịch nói chung, hành động của nhân vật bi kịch thường gồm hành động bên ngoài và hành động bên trong.
3. Cốt truyện bi kịch
– Cốt truyện bi kịch là chuỗi diễn biến các sự việc, biến cố trong tác phẩm, được sắp xếp theo trình tự nhằm làm nổi bật xung đột, đồng thời thể hiện quá trình phát triển hành động và tính cách của nhân vật.
– Cốt truyện bi kịch đưa nhân vật chính đi từ vị trí cao quý với danh vọng, quyền lực, tình yêu đến chỗ sụp đổ hoàn toàn với những mất mát đau đớn, thậm chí là cái chết, tạo nên kết thúc đầy ám ảnh và cảm xúc.
4. Xung đột bi kịch
– Xung đột bi kịch là yếu tố cốt lõi cấu trúc nên tác phẩm kịch, thể hiện sự va chạm, đấu tranh gay gắt giữa các lực lượng đối lập.
– Xung đột trong bi kịch thường nảy sinh giữa lí tưởng cao đẹp này với lí tưởng cao đẹp khác, giữa điều cao cả với cái thấp hèn hoặc giữa khát vọng sống tốt đẹp của con người với số phận khắc nghiệt.
5. Nhân vật bi kịch
– Nhân vật chính của bi kịch là người có phẩm chất tốt đẹp, mang trong mình khát vọng sống mạnh mẽ và dám đối mặt với số phận. Tuy nhiên, họ cũng có những điểm yếu hoặc mắc phải sai lầm trong hành động và suy nghĩ. Chính những nhược điểm đó khiến họ phải gánh chịu hậu quả nghiệt ngã, có khi là đánh mất tất cả những gì mình trân quý, thậm chí là chính mạng sống.
6. Hiệu ứng thanh lọc
– Ban đầu, người xem cảm thấy xót xa cho số phận bất hạnh của nhân vật, sau đó là lo sợ trước những mất mát, cái chết đau thương xảy đến. Nhưng sâu xa hơn, bi kịch khiến khán giả thấm thía giá trị của cái thiện, cái đẹp; cảm nhận nỗi đau khi những điều cao quý ấy bị huỷ diệt. Từ đó, khán giả được giải toả cảm xúc, vượt qua nỗi sợ hãi và thương xót thường tình, để hướng tâm hồn tới cái cao cả, đẹp đẽ.
II. Chủ đề chính và chủ đề phụ
– Các tác phẩm văn học có dung lượng lớn như truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch bản,... thường có nhiều tầng nội dung. Vì vậy, tác phẩm có thể chứa một chủ đề chính, là tư tưởng trung tâm mà tác giả muốn thể hiện, cùng với đó là một số chủ đề phụ, là những vấn đề liên quan, làm sáng rõ thêm chủ đề chính.
– Người đọc có thể xác định chủ đề chính của tác phẩm dựa vào nhan đề, nhân vật trung tâm, các chi tiết cốt lõi và thông điệp được thể hiện nổi bật qua toàn bộ văn bản.
III. Đặc điểm cơ bản của ngôn ngữ viết
– Ngôn ngữ viết là hình thức ngôn ngữ được biểu đạt qua hệ thống chữ viết và được tiếp nhận bằng thị giác. Khi người viết sử dụng ngôn ngữ này, họ có điều kiện suy nghĩ, chọn lọc từ ngữ, cách diễn đạt; người đọc cũng có thời gian để ngẫm nghĩ, phân tích một cách sâu sắc. Vì thế, ngôn ngữ viết mang những đặc điểm riêng biệt sau:
+ Được trình bày thông qua chữ viết, kèm theo dấu câu và các kí hiệu ngữ pháp.
+ Từ ngữ được chọn lựa cẩn thận, phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp, phong cách diễn đạt; hạn chế tối đa việc dùng khẩu ngữ hoặc tiếng địa phương.
+ Câu văn có thể dài, nhiều thành phần nhưng phải được tổ chức chặt chẽ, rõ ràng.
+ Có thể sử dụng thêm các yếu tố hỗ trợ không dùng lời như hình ảnh, sơ đồ, biểu đồ để tăng hiệu quả truyền đạt.
