Thực hành đọc hiểu: Tiếng Việt lớp trẻ bây giờ SVIP

Thực hành đọc hiểu:

TIẾNG VIỆT LỚP TRẺ BÂY GIỜ

Phạm Văn Tình

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả: Phạm Văn Tình

– Sinh năm 1954, tại Nam Định.

– Ông là Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Việt Nam học tại Thành phố Hồ Chí Minh, kiêm Giám đốc Trung tâm Việt Nam học tại Hà Nội, nguyên Tổng Thư ký Hội Ngôn ngữ học Việt Nam; có nhiều đóng góp cho sự nghiệp văn học của đất nước.

2. Tác phẩm

– Được đăng trên báo Phụ nữ ngày 28/7/2020.

– Nguyên văn tên đầy đủ của văn bản là Tiếng Việt lớp trẻ bây giờ – "Ghét như con bọ chét".

– Thể loại

– Bố cục

II. Khám phá văn bản

1. Nhan đề, sapo

– Nhan đề: Tiếng Việt lớp trẻ bây giờ.

+ Từ Tiếng Việt cho ta biết nội dung văn bản có liên quan đến cách sử dụng tiếng Việt.

+ Từ Lớp trẻ cho ta biết người sử dụng Tiếng Việt được đề câp đến trong văn bản là thế hệ trẻ.

+ Từ Bây giờ cho ta biết thời gian được đề cập trong văn bản là thời điểm văn bản được viết (thời hiện đại).

=> Như vậy nhan đề tuy ngắn gọn nhưng đã thể hiện được bao quát nội dung của toàn văn bản.

– Sapo: Trích dẫn lại một số những lời nói thể hiện thái độ bất bình, không chấp nhận lối nói, lối viết của giới trẻ.

=> Gợi lên vấn đề đáng suy ngẫm về việc sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt sẽ được giải quyết ở phần sau.

=> Vấn đề được đề cập ở văn bản trong đời sống hiện nay có ý nghĩa vô cùng quan trọng, cấp thiết.

2. Thông tin và cách trình bày thông tin

* Mục đích của văn bản:

– Mục đích văn bản là làm sáng tỏ vấn đề lớp trẻ ngày nay sử dụng tiếng Việt như thế nào, điểm nào được và chưa được, cần phải điều chỉnh. Từ đó, nhằm bảo vệ và phát triển sự trong sáng của tiếng Việt – của cải quý giá mà ông cha ta để lại.

=> Mục đích đó được làm rõ thông qua cách trình bày văn bản: Nêu lên các biểu hiện của việc lệch chuẩn trong sử dụng tiếng Việt, sau đó phân tích và nhìn nhận dưới góc độ ngôn ngữ học để nhận định cái được, cái chưa được, cần điều chỉnh.

* Cách trình bày thông tin:

– Kênh chữ: Bài viết bao gồm nhan đề được in đậm ở giữa, trên cùng; sapo in đậm và nội dung văn bản. Nội dung văn bản bao gồm 3 phần, mỗi phần được trình bày bao gồm tiểu mục được in đậm và các thông tin phía sau.

(1) Việc phá vỡ các chuẩn mực chính tả của giới trẻ (viết tắt, viết sai chính tả)

+ Tác giả trích dẫn bài viết của Joe (Giâu) để chứng minh cho việc phá vỡ các chuẩn mực chính tả của giới trẻ hiện nay. Một số cách viết phá vỡ chuẩn mực chính tả theo Giâu:

++ Thay "ô" bằng "u" hoặc bỏ hẳn chữ "ô" ra.

++ Bỏ chữ "n", "h".

++ Bỏ chữ "k" ở đầu.

++ Thay chữ "qu" bằng "w".

=> Đoạn 1 nêu lên thực trạng của việc viết tắt, phá cách, viết sai chính tả trong giới trẻ hiện nay.

(2) Việc thay đổi và lệch chuẩn ngôn ngữ

+ Sáng tạo: Dựa trên hiện tượng đồng âm nối từ: a kay – chim cú = cay cú; cá kiếm = kiếm tìm;...

+ Mở rộng: Theo tổ hợp vần điệu đã có: ghét như con bọ chét.

+ Tiếng lóng, teencode: gọi bị đứng kiểm điểm cuối lớp là chào cờ, gọi bạn gái là gà bông, gấu,...

=> Đoạn 2 nêu lên thực trạng của việc sáng tạo ngôn ngữ mới, lệch chuẩn trong giới trẻ hiện nay.

(3) Nhìn nhận vấn đề từ góc độ ngôn ngữ học

+ Quan niệm về sự sáng tạo ngôn ngữ: Chuyện sáng tạo ra một số từ ngữ mới, cách nói riêng cũng là bình thường vì "ngôn ngữ không tự nhiên sinh ra".

+ Ảnh hưởng của sự sáng tạo ngôn ngữ: Sự sáng tạo đó được xem như một trò chơi giải trí, tạo không khí mới lạ, tạo cảm hứng cho giới trẻ; ảnh hưởng trở lại ngôn ngữ toàn dân.

Dẫn chứng: Nhận xét của giáo sư Nguyễn Đức Dân, từ điển từ mới tiếng Việt đưa từ ngữ mới lạ từ nguồn ngôn ngữ của lớp trẻ.

+ Nêu vấn đề:

++ Tiếng Việt của giới trẻ đang là một tiếng Việt rất phức tạp, nếu không nói là hỗn tạp => Người nói cần phải có sự chọn lọc

++ Nhiều bạn trẻ mải mê sáng tạo ngôn ngữ mới mà quên việc học tập và trau dồi tiếng mẹ đẻ.

– Kênh hình: Sử dụng tranh minh ​họa:

+ Nội dung bức tranh: Hình ảnh các bạn trẻ nêu cao khẩu hiệu giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt nhưng chính những chữ đó viết chưa đúng chuẩn mực.

+ Tác dụng của việc sử dụng tranh minh họa:

3. Thái độ của người viết

– Một số từ ngữ thể hiện thái độ của người viết:

+ Thái độ châm biếm: Anh chàng Giâu đã "thâu tóm".

+ Thái độ chế giễu: "Cậu ấm cô chiêu" => Dùng để gọi những bạn trẻ sáng tạo ra những ngôn ngữ lệch chuẩn tự cho mình là giỏi.

+ Thái độ lo ngại:

++ "Tiếng Việt của giới trẻ đang là một tiếng Việt rất đa dạng, nếu không nói là hỗn tạp".

++ "Một trò chơi nhất thời" => Coi ngôn ngữ của giới trẻ là ngắn hạn, không có giá trị.

++ "Quên mất việc học tập và trau dồi tiếng mẹ đẻ".

III. Tổng kết

1. Nội dung

Văn bản khắc hoạ thực trạng đáng báo động trong việc sử dụng ngôn ngữ tiếng Việt của thế hệ trong thời hiện đại. Từ đó nhắc nhở, cảnh tỉnh giới trẻ cần phải bảo vệ, trau dồi và phát triển sự trong sáng của tiếng Việt – tiếng mẹ đẻ.

2. Nghệ thuật

– Cấu trúc bài viết rõ ràng, mạch lạc.

– Cung cấp các ví dụ tiêu biểu, phong phú, sinh động.

– Minh hoạ bằng tranh ảnh có liên quan đến nội dung.