Thấu kính. Kính lúp SVIP

1. THẤU KÍNH

➤ Nhận biết thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì

Một số loại thấu kính

Trong không khí:

• Khi chiếu chùm sáng song song qua thấu kính rìa mỏng ta thu được chùm tia ló hội tụ. Do đó, thấu kính rìa mỏng là thấu kính hội tụ.
• Khi chiếu chùm sáng song song qua thấu kính rìa dày ta thu được chùm tia ló phân kì. Do đó, thấu kính rìa dày là thấu kính phân kì.

Đường truyền của ba chùm sáng hẹp, song song qua thấu kính hội tụ

Đường truyền của ba chùm sáng hẹp, song song qua thấu kính phân kì

Kí hiệu thấu kính

Hình tiết diện thẳng và kí hiệu của thấu kính hội tụ

Hình tiết diện thẳng và kí hiệu của thấu kính phân kì

➤ Tìm hiểu trục chính, quang tâm, tiêu điểm chính và tiêu cự của thấu kính

Sơ đồ đường đi của các tia sáng qua thấu kính hội tụ (a) và thấu kính phân kì (b)

➤ Khảo sát đường đi của một số tia sáng qua thấu kính

- Tia sáng tới quang tâm cho tia ló tiếp tục truyền thẳng.

- Tia sáng song song với trục chính cho tia ló (hoặc đường kéo dài tia ló) đi qua tiêu điểm chính.

➤ Giải thích nguyên lí hoạt động của thấu kính

Hình dung thấu kính là tập hợp các lăng kính nhỏ được ghép sát nhau như hình.

Minh họa đường đi của chùm tia sáng song song qua các "lăng kính nhỏ" tạo nên thấu kính hội tụ

Minh họa đường đi của chùm tia sáng song song qua các "lăng kính nhỏ" tạo nên thấu kính phân kì

Tia sáng đi qua các lăng kính bị lệch về phía đáy, còn tia sáng qua phần giữa thì truyền thẳng. Tập hợp các tia sáng đi qua các lăng kính nhỏ tạo nên chùm tia ló là chùm tia hội tụ hoặc phân kì.

2. ẢNH CỦA VẬT QUA THẤU KÍNH - CÁCH VẼ ẢNH

➤ Quan sát ảnh của vật qua thấu kính hội tụ, thấu kính phân kì

Ảnh của vật qua thấu kính hội tụ

Ảnh của vật qua thấu kính phân kì

➤ Sơ đồ tỉ lệ tạo ảnh của vật qua thấu kính hội tụ, thấu kính phân kì

Sơ đồ tạo ảnh của vật qua thấu kính hội tụ

Sơ đồ tạo ảnh của vật qua thấu kính phân kì

Ảnh được biểu diễn bằng mũi tên nét liền nếu là ảnh thật, mũi tên nét đứt nếu là ảnh ảo.

Đặc điểm ảnh của vật qua thấu kính hội tụ, thấu kính phân kì được mô tả như sau:

3. KÍNH LÚP

➤ Mô tả kính lúp

Kính lúp

➤ Cách sử dụng kính lúp

Vật cần quan sát phải đặt trong khoảng tiêu cự của kính lúp để cho ảnh ảo lớn hơn vật.

Để sử dụng kính lúp, ta thực hiện các thao tác như sau:

- Đặt kính lúp gần sát vật cần quan sát, mắt nhìn vào mặt kính.

- Từ từ dịch chuyển kính ra xa vật (nhưng vật vẫn nằm trong khoảng tiêu cự) cho đến khi nhìn thấy rõ các chi tiết của vật qua kính lúp.

- Khi cần quan sát trong một khoảng thời gian dài, người ta thường chọn cách đặt mắt ở tiêu điểm của kính lúp để mắt không bị mỏi.

4. TIÊU CỰ CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ

Tiêu cự của thấu kính được xác định bằng công thức:

\(f=\dfrac{d+d'}{4}\)

Trong đó:

• $f$ là tiêu cự của thấu kính.
• $d$ là khoảng cách từ vật đến thấu kính.
• $d'$ là khoảng cách từ ảnh đến thấu kính.

Ảnh của vật qua thấu kính hội tụ