Oxide SVIP

I. KHÁI NIỆM

Oxide là hợp chất giữa oxygen và một nguyên tố khác.

- Theo thành phần nguyên tố, oxide được chia thành 2 loại:

+ Oxide kim loại hình thành khi kim loại tác dụng với oxygen.

Ví dụ:

\(4Na+O_2\rarr2Na_2O\)

+ Oxide phi kim hình thành khi phi kim tác dụng với oxygen.

Ví dụ:

\(C+O_2\rarr CO_2\)

- Theo tính chất hóa học, oxide được chia thành 4 loại là oxide acid, oxide base, oxide lưỡng tính và oxide trung tính.

- Quy tắc gọi tên:

+ Đối với nguyên tố chỉ có một hoá trị:

Tên nguyên tố + oxide

Ví dụ: MgO → Magnesium oxide

+ Đối với nguyên tố nhiều hoá trị:

Tên nguyên tố (hoá trị của nguyên tố) + oxide

Ví dụ: FeO → Iron(II) oxide, Fe₂O₃ → Iron(III) oxide

+ Đối với oxide của phi kim có nhiều hoá trị:

(Tiền tố chỉ số nguyên tử của nguyên tố) Tên nguyên tố + (tiền tố chỉ số nguyên tử oxygen) oxide

Một số tiền tố thường gặp như mono (một), di (hai), tri (ba), tetra (bốn), penta (năm),...

Ví dụ: NO₂ có 1 nguyên tử nitrogen và 2 nguyên tử oxygen nên ta dùng tiền tố mono cho nitrogen và di cho oxygen.

→ Tên gọi của NO₂ là nitrogen dioxide (tiền tố mono đứng đầu thường bỏ qua để tên gọi ngắn gọn hơn).

II. TÍNH CHẤT HÓA HỌC

1. Oxide acid

- Oxide acid phản ứng với dung dịch base tạo thành muối và nước.

- Một số oxide acid thường gặp là SO₂, SO₃, P₂O₅,...

⚡THÍ NGHIỆM 1

- Chuẩn bị ống nghiệm (1) chứa 1 gam đá vôi đập nhỏ và ống nghiệm (2) chứa dung dịch nước vôi trong.

- Cho khoảng 3 mL dung dịch HCl 0,1 M vào ống nghiệm (1).

- Đậy ống nghiệm (1) bằng nút cao su có gắn ống thủy tinh hình chữ L, đầu ống dẫn nối sang ống nghiệm (2).

Phương trình phản ứng xảy ra:

\(Ca\left(OH\right)_2+CO_2\rarr CaCO_3+H_2O\)

2. Oxide base

- Oxide base phản ứng với dung dịch acid tạo thành muối và nước.

- Một số oxide base thường gặp là Na₂O, CaO, Fe₂O₃,...

⚡THÍ NGHIỆM 2

Thêm khoảng 3 mL dung dịch H₂SO₄ loãng vào ống nghiệm chứa 1 thìa nhỏ bột CuO.

Phương trình phản ứng xảy ra:

\(CuO+H_2SO_4\rarr CuSO_4+H_2O\)

 3. Oxide lưỡng tính

- Oxide lưỡng tính có khả năng phản ứng với cả dung dịch acid và dung dịch base, tạo ra muối và nước.

- Một số oxide lưỡng tính thường gặp là Al₂O₃, ZnO,...

Ví dụ:

\(Al_2O_3+6HCl\rightarrow2AlCl_3+3H_2O\)

\(Al_2O_3+2NaOH\rightarrow2NaAlO_2+H_2\)

4. Oxide trung tính

- Oxide trung tính là những oxide không phản ứng với acid hoặc base.

- Một số oxide trung tính thường gặp là NO, CO,...