Lý thuyết: Kiểm soát cảm xúc của bản thân SVIP

1. Khái niệm và biểu hiện của việc kiểm soát cảm xúc tốt

a. Khái niệm

Kiểm soát cảm xúc là khả năng nhận biết, hiểu và điều chỉnh cảm xúc của bản thân một cách phù hợp với hoàn cảnh, nhằm giữ thái độ bình tĩnh, ứng xử đúng mực và đạt được mục tiêu cá nhân trong giao tiếp cũng như cuộc sống.

b. Biểu hiện

- Bình tĩnh trước tình huống căng thẳng.

- Biết kiềm chế cơn giận.

- Thể hiện cảm xúc đúng lúc, đúng chỗ.

- Tự điều chỉnh tâm trạng tiêu cực.

- Lắng nghe và thấu hiểu cảm xúc của người khác.

+ Thể hiện cảm xúc lịch sự, tôn trọng người khác.

+ Có thể đối mặt với cảm xúc tiêu cực và tìm cách giải quyết, không tìm cách đổ lỗi cho người khác hay trốn tránh.

+ Nhanh chóng phục hồi sau khi trải qua những cảm xúc tiêu cực.

+ Biết lắng nghe và tự đặt mình vào vị trí của người khác để cảm nhận.

2. Những cách giải tỏa cảm xúc tiêu cực.

- Tâm sự với người thân, bạn bè, hoặc thầy cô mà em tin tưởng.

- Tham gia hoạt động tập thể, hoạt động thể dục thể thao.

- Làm những việc yêu thích (ví dụ nghe nhạc, xem phim,...)

- Thư giãn, hít thở sâu hoặc vận động nhẹ nhàng để bình tĩnh hơn.

- Ghi lại tình huống để nhìn lại và tìm cách giải quyết nếu gặp phải.

- Tránh xa những người hoặc tình huống tiêu cực.

3. Rèn luyện kỹ năng giải tỏa cảm xúc tiêu cực.

- Điều chỉnh suy nghĩ:

+ Tự hỏi bản thân xem những suy nghĩ đang xuất hiện có đúng và khách quan không. Đôi khi, trong lúc cảm xúc dâng trào, chúng ta dễ phóng đại hoặc nghĩ tiêu cực.

+ Cố gắng nghĩ về tình huống từ nhiều phía, kể cả góc độ của người khác để hiểu rõ hơn về nguyên nhân và giảm bớt bực bội.

- Cách đối phó với tình huống gây căng thẳng:

+ Tránh phản ứng bốc đồng, nên suy nghĩ kỹ trước khi nói hoặc làm bất cứ điều gì.

+ Nói năng lịch sự, bình tĩnh ngay cả khi đang cảm thấy khó chịu.

+ Nếu cảm thấy quá khó để kiểm soát cảm xúc ngay lúc đó thì lịch sự xin phép tạm dừng cuộc trò chuyện hoặc giải quyết vấn đề vào một thời điểm khác khi cả hai bên đều bình tĩnh hơn.

- Nhận diện cảm xúc tiêu cực thường gặp: Thử nghĩ xem những cảm xúc tiêu cực nào (ví dụ: buồn bã, tức giận, lo lắng, thất vọng,...) thường xuất hiện ở bản thân và trong những tình huống nào. Ghi lại những điều này để có cái nhìn rõ ràng hơn.

- Lựa chọn cách giải tỏa phù hợp: Dựa trên những cách giải tỏa cảm xúc tiêu cực đã được giới thiệu ở phần trên, hãy chọn ra 2-3 cách bản thân cảm thấy phù hợp và có khả năng thực hiện nhất.

(Ví dụ: Khi buồn, em sẽ nghe nhạc và viết nhật ký; khi tức giận, em sẽ đi bộ hoặc tập hít thở sâu.)

- Đặt mục tiêu cụ thể: Đặt ra những mục tiêu nhỏ và cụ thể để rèn luyện kỹ năng giải tỏa cảm xúc.

(Ví dụ: "Trong tuần này, khi cảm thấy lo lắng, em sẽ thực hành bài tập hít thở sâu 5 phút.")

- Lập kế hoạch hành động: Vạch ra những bước cụ thể để thực hiện mục tiêu đã đề ra.

(Ví dụ: "Mỗi khi cảm thấy lo lắng trước bài kiểm tra, em sẽ tìm một chỗ yên tĩnh và thực hành hít thở sâu theo hướng dẫn trên mạng.")

- Thực hành thường xuyên: Áp dụng những cách giải tỏa ở bước 2 mỗi khi cảm xúc tiêu cực xuất hiện.

- Theo dõi và đánh giá: Thường xuyên xem xét lại quá trình thực hiện kế hoạch của mình. Điều gì đang hiệu quả? Điều gì cần điều chỉnh? Ghi lại những tiến bộ và những khó khăn để rút kinh nghiệm và tiếp tục cải thiện.

- Tìm kiếm sự hỗ trợ (khi cần): Khi cảm thấy khó khăn trong việc kiểm soát hoặc giải tỏa cảm xúc tiêu cực, nên chia sẻ với người lớn tin cậy hoặc tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia tâm lý ở trường hoặc các trung tâm tư vấn.