Lý thuyết Bài 7. Văn hóa Trung Quốc SVIP

I. NHO GIÁO, PHẬT GIÁO, ĐẠO GIÁO

1. Nho giáo

- Duy trì địa vị là hệ tư tưởng chính thống suốt thời kì phong kiến.

- Từ thời Tuỳ, Đường, khoa cử phát triển mạnh, đào tạo nhiều nho sĩ trở thành lực lượng quan trọng trong bộ máy hành chính.

=> Nho giáo góp phần thúc đẩy phát triển tri thức và văn hoá Trung Hoa.

Hình 1. Chân dung Khổng Tử

Nho giáo là hệ tư tưởng chính thống của chế độ phong kiến Trung Quốc. Nó đề cao trật tự xã hội, lễ nghĩa, quan hệ vua - tôi, cha - con. Tư tưởng Nho giáo ảnh hưởng sâu rộng đến chính trị, giáo dục, đạo đức Trung Hoa cổ đại.

2. Phật giáo, Đạo giáo

- Phật giáo và Đạo giáo cũng có ảnh hưởng sâu rộng tới chính trị, xã hội và đời sống tinh thần.

- Dưới triều Đường, Phật giáo phát triển rực rỡ, được nhiều tầng lớp xã hội tin theo.

- Các hoàng đế thời này cũng ra sức bảo trợ và xây dựng chùa chiền.

Hình 2. Tượng Tỳ Lô Giá Na Phật tại Hang đá Long Môn

II. VĂN HỌC, SỬ HỌC

1. Sử học

- Trung Quốc có truyền thống biên soạn sử sách, do nhà nước và tư nhân thực hiện.

- Cơ quan ghi chép sử được thành lập từ thời nhà Đường.

- Biên soạn nhiều bộ sử đồ sộ: Minh sử, Thanh thực lục, Tứ khố toàn thư.

Hình 3. Bìa cuốn Thanh thực lục

b. Văn học:

- Thời Đường, thơ ca Trung Quốc đạt đến đỉnh cao với khoảng 2.000 nhà thơ, để lại hơn 50.000 bài thơ.

- Thời Đường nổi bật với các nhà thơ như: Lý Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị.

Hình 4. Chân dung nhà thơ Đỗ Phủ

- Nhiều tiểu thuyết cổ điển nổi tiếng ra đời dưới thời Minh - Thanh: Thủy Hử, Tam quốc diễn nghĩa, Tây du kí, Hồng lâu mộng.

III. NGHỆ THUẬT

1. Kiến trúc

- Xây dựng nhiều công trình kiến trúc lớn với kiến trúc đặc sắc: Tử Cấm Thành, Cố Cung, Viên Minh Viên.

Hình 5. Tử Cấm Thành

Tử Cấm Thành là quần thể cung điện hoàng gia nằm ở trung tâm Bắc Kinh, được xây dựng từ đầu thế kỉ XV dưới triều Minh. Đây là nơi ở và làm việc của các hoàng đế nhà Minh và Thanh, biểu tượng quyền lực tối cao của chế độ phong kiến Trung Quốc. Với kiến trúc đồ sộ, quy mô hơn 800 cung điện, Tử Cấm Thành hiện là Di sản Văn hóa Thế giới nổi tiếng.

2. Điêu khắc

- Điêu khắc tượng Phật tinh xảo. => Phản ánh tay nghề, óc sáng tạo của nghệ nhân.

Hình 6. Tượng Phật được điêu khắc tinh xảo tại chùa Zhihua (Trung tâm Giao lưu Bảo tàng và Văn hóa Bắc Kinh)

IV. KHOA HỌC VÀ KĨ THUẬT

- Kế thừa các thành tựu từ thời cổ đại.

- Ngành dệt lụa, làm giấy, làm đồ gốm tiếp tục phát triển và có nhiều tiến bộ mới.

- Một số lĩnh vực khác như chế tạo thuốc súng, khai khoáng, đóng tàu, đúc tiền cũng đạt nhiều tiến bộ đáng kể.

- Các phát minh tiêu biểu là la bàn đi biển, bánh lái tàu được hoàn thiện và phổ biến hơn.

- Kĩ thuật in khắc gỗ từ thế kỉ XI đã được cải tiến sang in bằng chữ rời.

- Từ thế kỉ XI, thuốc súng được sử dụng để chế tạo vũ khí (nhất là dưới thời Tống), la bàn được sử dụng rộng rãi trong hàng hải, mở ra bước ngoặt cho kĩ thuật biển.

Hình 7. Bố cục la bàn biển thời nhà Minh

=> Nền văn hoá Trung Quốc ngày càng đa dạng, đạt nhiều thành tựu quan trọng. Những phát minh này không chỉ làm giàu cho văn minh Trung Hoa mà còn lan toả, tác động lớn tới châu Á và thế giới.