Lý thuyết Bài 5. Quá trình xâm lược và cai trị của chủ nghĩa thực dân ở Đông Nam Á SVIP

I. QUÁ TRÌNH XÂM LƯỢC VÀ CAI TRỊ CỦA THỰC DÂN PHƯƠNG TÂY Ở ĐÔNG NAM Á

1. Đông Nam Á hải đảo

a. Ma-lai-xi-a:

- Năm 1511, Bồ Đào Nha tiến hành xâm lược Ma-lai-xi-a.

=> Mở đầu quá trình xâm lược của thực dân phương Tây ở Đông Nam Á.

b. Phi-líp-pin:

- Từ thế kỉ XVI, Tây Ban Nha tiến hành xâm lược Phi-líp-pin.

- Thiết lập bộ máy cai trị (trung tâm là Ma-ni-la), truyền bá Công giáo và văn hóa phương Tây.

- Năm 1898, Mĩ thay thế Tây Ban Nha, đàn áp phong trào đấu tranh của người dân Phi-líp-pin.

Hình 1. Lính Mỹ chiến đấu trên đường phố Ma-ni-la

c. In-đô-nê-xi-a:

- Đầu thế kỉ XIX, Hà Lan xâm lược In-đô-nê-xi-a.

- Hà Lan trực tiếp cai trị và khai thác thuộc địa với trung tâm chính trị là Ba-ta-vi-a (nay là Gia-các-ta), áp dụng chế độ thuế và bóc lột nặng nề.

Hình 2. Bản đồ Đông Ấn Hà Lan (In-đô-nê-xi-a thuộc Hà Lan)

d. Ma-lai-xi-a:

- Cuối thế kỉ XVIII, Anh lần lượt chiếm các tiểu quốc Hồi giáo, lập nên Mã Lai thuộc Anh.

- Chính quyền thực dân cai trị gián tiếp thông qua công sứ, khai thác tài nguyên (thiếc, cao su) và đưa lao động từ Trung Quốc, Ấn Độ đến làm việc.

Hình 3. Bản đồ này thể hiện các vùng phụ thuộc của Anh tại bán đảo Mã Lai

e. Xin-ga-po:

- Năm 1819, Anh ký hiệp ước lập cảng Xin-ga-po.

- Năm 1824, toàn bộ Xin-ga-po trở thành thuộc địa của Anh.

=> Trở thành hải cảng giao thương Á - Âu, trung tâm thương mại lớn của khu vực.

Hình 4. Cảng Xin-ga-po đầu thế kỷ XIX

2. Đông Nam Á lục địa

a. Mi-an-ma:

- Thế kỉ XIX, Anh tiến hành 3 cuộc chiến tranh và biến Mi-an-ma thành thuộc địa.

- Tiến hành cai trị trực tiếp, chiếm đoạt tài nguyên (lúa gạo, rừng gỗ, đá quý).

Hình 5. Quân đội Anh trong chiến tranh xâm lược Mi-an-ma (Tranh minh họa)

b. Việt Nam:

- Năm 1858, Pháp - Tây Ban Nha nổ súng xâm lược Việt Nam tại Đà Nẵng.

- Năm 1868, Pháp chiếm ba tỉnh miền Đông Nam Kì.

- Năm 1884, Hiệp ước Pa-tơ-nốt được kí kết. => Pháp hoàn tất việc chiếm toàn bộ Việt Nam.

c. Cam-pu-chia:

- Năm 1863, Pháp lợi dung bất ổn chính trị, buộc triều đình chấp nhận sự bảo hộ.

- Năm 1884, Pháp tiến hành củng cố quyền cai trị bằng một hiệp ước mới.

d. Lào:

- Năm 1893, Lào trở thành xứ bảo hộ của Pháp sau khi Xiêm ký hiệp ước thừa nhận quyền kiểm soát của Pháp, sáp nhập vào Liên bang Đông Dương.

Hình 6. Bản đồ Đông Dương thuộc Pháp năm 1891