Lý thuyết Bài 2. Toàn cầu hóa và khu vực hóa kinh tế (phần 1) SVIP

I. TOÀN CẦU HÓA KINH TẾ

1. Khái niệm

Toàn cầu hóa kinh tế là quá trình liên kết các quốc gia trên thế giới về kinh tế, tạo nên một nền kinh tế toàn cầu có sự phụ thuộc và tác động lẫn nhau.

2. Biểu hiện của toàn cầu hóa kinh tế

* Tự do lưu chuyển hàng hóa, dịch vụ, vốn, lao động, tri thức

- Hàng hóa – dịch vụ, vốn, lao động và tri thức được tự do dịch chuyển giữa các quốc gia.

- Nhiều quốc gia kí kết hiệp định thương mại song phương và đa phương.

Lễ ký kết sửa đổi Hiệp định thương mại tự do Hoa Kỳ - Hàn Quốc

* Gia tăng giao dịch thương mại, đầu tư, tài chính quốc tế

- Giao dịch thương mại, đầu tư, tài chính quốc tế tăng nhanh.

- Xuất hiện các hình thức mới:

+ Thương mại điện tử.

Một số sàn thương mại điện tử lớn trên thế giới

+ Đầu tư bền vững,...

* Hình thành các tổ chức kinh tế toàn cầu

- Các tổ chức kinh tế ra đời:

+ Tổ chức Thương mại Thế giới - WTO (World Trade Organization).

Logo Tổ chức Thương mại Thế giới

+ Quỹ Tiền tệ Quốc tế - IMF (International Monetary Fund).

Logo Quỹ Tiền tệ Quốc tế

+ Ngân hàng Thế giới - WB (World Bank),...

Logo Ngân hàng Thế giới

⇒ Đóng vai trò thúc đẩy kinh tế toàn cầu và đời sống xã hội.

* Phát triển các công ty đa quốc gia

- Các công ty đa quốc gia mở rộng quy mô hoạt động, tạo mạng lưới sản xuất – kinh doanh toàn cầu, chi phối chuỗi giá trị.

* Áp dụng rộng rãi các tiêu chuẩn toàn cầu

- Các chuẩn mực sản xuất – quản lý được áp dụng rộng trên toàn cầu như:

+ ISO 22000: Tiêu chuẩn về Hệ thống quản lí an toàn thực phẩm.

Tiêu chuẩn ISO 22000 được áp dụng trong lĩnh vực thực phẩm

+ ISO 14001: Tiêu chuẩn Quản lí môi trường.

+ ISO 13485: TIêu chuẩn Quản lí chất lượng thiết bị y tế.

+ Global GAP: Tiêu chuẩn Toàn cầu về Thực hành sản xuất nông nghiệp tốt.

3. Hệ quả của toàn cầu hóa kinh tế

a. Tích cực

- Tăng cường chuyên môn hóa và hợp tác hóa trong sản xuất → thúc đẩy phân công lao động quốc tế và phát triển lực lượng sản xuất.

- Dẫn đến sự dịch chuyển các yếu tố sản xuất (lao động, vốn, công nghệ, tri thức) → hình thành mạng lưới, chuỗi liên kết toàn cầu.

Dịch chuyển lao động, vốn, công nghệ, tri thức tạo nên mạng lưới liên kết kinh tế toàn cầu

- Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp chế biến, chế tạo và dịch vụ có hàm lượng công nghệ, tri thức cao → hướng tới phát triển xanh và bền vững.

b. Tiêu cực

- Gia tăng phân hóa trình độ phát triển kinh tế giữa các quốc gia và khoảng cách giàu – nghèo trong từng nước.

4. Ảnh hưởng đến các nước trên thế giới