Đọc: Ngày xưa SVIP

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả

- Vũ Cao (1922 - 2007), quê ở Nam Định.

- Ông từng tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ.

- Thơ ông thường viết về đề tài kháng chiến và những tình cảm cách mạng, ngôn ngữ và hình ảnh thơ trẻ trung, tươi mới và giàu cảm xúc. 

- Các tác phẩm tiêu biểu: Núi đôi (thơ, 1956), Đèo trúc (thơ, 1973), Từ một trận địa (truyện ngắn, 1973),...

2. Tác phẩm

- Xuất xứ: Thơ với tuổi thơ, NXB Kim Đồng, Hà Nội, 2001.

- Thể thơ: 

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

1. Mục đích bà hát ru cháu bằng những câu Kiều

- Bà ru cháu bằng Truyện Kiều không phải vì nghĩ cháu có thể hiểu được lời ru mà chỉ là để đưa cháu vào giấc ngủ. Cháu không hiểu những câu Kiều nhưng bà vẫn ru, kết quả là:

Con tôi đôi má tròn đầy

Lại ngon giấc ngủ thơ ngây chiều chiều

   Như vậy, Truyện Kiều đã phát huy được giá trị về mặt giai điệu, nhạc tính.

- Ngoài việc ru cháu ngủ, đó còn là cách bà thưởng thức Truyện Kiều, đồng cảm với những điều được nói đến trong tác phẩm, và thậm chí thông qua những câu Kiều để giãi bày tâm trạng nào đó.

=> Có thể thấy, trong cùng một hành động hát ru, người bà vừa có thể cảm nhận được ý nghĩa, thưởng thức cả nhạc tính của Truyện Kiều, vừa có thể ru cháu ngủ, từ đó, em bé cảm nhận được phần nhạc của Truyện Kiều. Tất nhiên, những yếu tố nội dung có thể thấm đẫm vào trong tâm hồn em bé một cách vô thức.

2. Những cách tiếp nhận Truyện Kiều

- Đối với "mẹ tôi": 

- Đối với "tôi": Truyện Kiều vô cùng sâu sắc. Tuy vậy, Truyện Kiều đã có từ xưa, có một khoảng cách rất xa so với em bé, nên trẻ con không thể hiểu được: 

 Tôi rằng: cháu hiểu làm sao

Những câu thơ tự thuở nào, mẹ ơi!

- Đối với em bé: qua lời ru của bà, em bé đã tiếp nhận một cách vô thức giai điệu của Truyện Kiều.

=> Điều thú vị trong bài thơ này là có ba người tiếp nhận, ba thế hệ với những trải nghiệm khác nhau về Truyện Kiều.

3. Sức sống của Truyện Kiều

- Truyện Kiều đã đi vào đời sống của người dân Việt Nam thông qua nhiều hoạt động, trong đó có hát ru. 

- Việc trở thành câu hát ru khiến Truyện Kiều có một đời sống khác so với những tác phẩm văn học thông thường: vừa mang lại cho trẻ những giai điệu êm đềm, vừa giúp trẻ thẩm thấu được ngôn từ một cách tự nhiên. Đặc biệt, người bà ru cháu bằng Truyện Kiều với tất cả nỗi niềm yêu thương, đồng cảm với thân phận của nàng Kiều cho thấy tác phẩm của đại thi hào Nguyễn Du đã trở thành một phần máu thịt trong đời sống tinh thần của bà. 

III. TỔNG KẾT

1. Nội dung:

2. Nghệ thuật:

- Sử dụng thể thơ lục bát, cũng là thể thơ mà Truyện Kiều sử dụng, có yếu tố tự sự nên ít nhiều có sự đồng vọng, bắt nối với Truyện Kiều về mặt âm hưởng.

- Có cách tổ chức đặc biệt: đan xen những câu kể, dẫn dắt của người con và những câu Kiều được trích dẫn nguyên văn.