Đọc mở rộng theo thể loại: Mẹ SVIP

MẸ

Đỗ Trung Lai

A. TÌM HIỂU VĂN BẢN

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

- Đỗ Trung Lai (1950) tại xã Phùng Xá, huyện Mỹ Đức, tỉnh Hà Tây (hiện nay là Hà Nội).

- Ông tốt nghiệp khoa Vật lí, Đại học Sư phạm Hà Nội.

- Nhập ngũ năm 1972.

- Từng dạy học trong quân đội về làm báo Quân đội Nhân dân.

- Tác phẩm đã xuất bản: Đêm sông Cầu (thơ, 1990), Anh em và những người khác (thơ, 1990), Đắng chát và ngọt ngào (thơ, in chung, 1991), Thơ và tranh (1998), Người chơi đàn nguyệt ở Hàng Châu (truyện và ký, 2000),…

2. Tác phẩm

a. Thể loại: 

b. Xuất xứ: in trong tập thơ Đêm sông Cầu, NXB Quân đội Nhân dân, Hà Nội, 2003).

c. Phương thức biểu đạt: 

II. Tìm hiểu đặc trưng của thơ thể hiện ở văn bản

1. Vần và nhịp

2. Từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ

- Bài thơ bộc lộ nhiều cung bậc cảm xúc:

- Hình ảnh mẹ được đặt trong sự đối sánh với hình ảnh cau:

- Tác dụng của biện pháp tu từ:

+ Đối lập giữa mẹ và cau trong dáng hình, màu sắc, chiều cao.

--> Gợi lên một cách xót xa hình ảnh người mẹ già.

--> Niềm thương cảm của người con đối với mẹ.

+ So sánh “Một miếng cau khô/ Khô gầy như mẹ”: giúp bài thơ tăng tính gợi hình, gợi cảm.

3. Chủ đề

4. Thông điệp

- Hãy trân trọng những giây phút bên cạnh mẹ của mình.

- Thấu hiểu, quan tâm mẹ của mình.

- Biết cách thể hiện tình yêu thương dành cho mẹ.

III. Tổng kết

1. Nội dung

Bài thơ mượn hình ảnh cây cau quen thuộc để khắc họa mẹ. Qua đó, bài thơ thể hiện sự vất vả của cuộc đời mẹ, tình yêu thương chân thành của con dành cho mẹ và sự đau đớn, buồn tủi khi quỹ thời gian của mẹ không còn nhiều, dường như ngày con xa mẹ đang đến gần.

2. Nghệ thuật

- Hình ảnh liên tưởng, so sánh độc đáo.

- Thể thơ bốn chữ tự nhiên.

- Kết hợp nhiều biện pháp tu từ hấp dẫn.

B. TRẢ LỜI NHỮNG CÂU HỎI Ở SÁCH GIÁO KHOA 

Câu 1 (Trang 106, SGK Ngữ văn 7, tập 2) So sánh vần và nhịp trong bài Mẹ với bài Đợi mẹ và Một con mèo nằm ngủ trên ngực tôi. Phân tích tác dụng của những cách gieo vần và ngắt nhịp khác nhau trong ba bài thơ.

Câu 2 (Trang 106, SGK Ngữ văn 7, tập 2) Em có nhận xét gì về cách thể hiện tình cảm, cảm xúc của người con với mẹ trong bài thơ này? Phân tích một số từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ để làm rõ ý kiến của em.

- Tình cảm được thể hiện một cách trực tiếp cụ thể là sự tiếc nuối, thương xót, yêu thương, kính trọng đối với mẹ.

- Biện pháp tu từ so sánh mẹ với cau để thấy được sự vất vả, hi sinh, tần tảo của mẹ. Qua đó, thể hiện sự thương xót, trân trọng mẹ.

+ Hình ảnh “Con nâng trên tay” thể hiện sự yêu thương, nâng niu, gìn giữ, coi trọng.

+ “Không cầm được lệ” nhà thơ xót xa, tiếc nuối về sự già đi nhanh chóng của mẹ.

Câu 3 (Trang 106, SGK Ngữ văn 7, tập 2) Chủ đề bài thơ là gì?

Mượn hình ảnh cau, qua đó bộc lộ tình cảm yêu thương, xót xa, ngậm ngùi của người con khi đối diện với tuổi già của mẹ.

Câu 4 (Trang 106, SGK Ngữ văn 7, tập 2) Theo em, nhà thơ muốn gửi gắm thông điệp gì qua bài thơ? Thông điệp ấy có ý nghĩa như thế nào đối với em?

- Hãy trân trọng những giây phút bên cạnh mẹ của mình.

- Thấu hiểu, quan tâm mẹ của mình.

- Biết cách thể hiện tình yêu thương dành cho mẹ.