I. Tìm hiểu chung
– Phương thức biểu đạt:
– Xuất xứ: Trích từ Tạp chí Kiến trúc năm 2019.
– Hoàn cảnh sáng tác: Hà Nội trong giai đoạn hiện đại hoá nhanh, nhiều giá trị cũ bị thay thế. Tác giả viết bài với mong muốn gợi lại kí ức tàu điện Hà Nội và đề xuất một định hướng phát triển bền vững cho tàu điện.
II. Tìm hiểu chi tiết
1. Bố cục văn bản
2. Hình ảnh tàu điện
a. Tàu điện – hình ảnh gắn với kí ức đô thị
– Xuất hiện trên 5 tuyến đường lớn, hướng về Hồ Gươm – trung tâm Thủ đô.
– Hình ảnh quen thuộc của tàu điện gắn với những "toa tàu cũ" và "tiếng leng keng tàu sớm khuya".
– Hiện diện trong đời sống, phim tư liệu, nghệ thuật.
=> Tàu điện là biểu tượng gợi nhớ sâu sắc với nhiều thế hệ người Hà Nội.
b. Giá trị của hệ thống tàu điện
– Về lịch sử – đô thị:
+ Gắn với quá trình chuyển đổi từ đô thị phương Đông sang đô thị kiểu phương Tây.
+ Là kết quả của giai đoạn đô thị hoá mang tính bản lề.
– Về quy hoạch:
+ Thiết kế theo mô hình hướng tâm – trung tâm là Hồ Gươm.
+ Kết nối hợp lý các khu dân cư, chợ, ga, bệnh viện, công trình công cộng.
+ Các điểm dừng gần nhau, phù hợp với lối sống tiểu thương.
– Về văn hoá – kiến trúc:
+ Không làm lu mờ di tích truyền thống (Tháp Rùa, Cầu Thê Húc, Đền Ngọc Sơn,…).
+ Tạo nên sự hài hoà giữa phố Pháp và di sản Việt.
– Về bản sắc – thích nghi:
+ Không sao chép nguyên mẫu phương Tây.
+ Được điều chỉnh phù hợp với không gian và nếp sống người Việt.
c. Mất mát và tiếc nuối
– Năm 1989 – 1990, hệ thống tàu điện bị dỡ bỏ hoàn toàn.
– Di sản đô thị quý giá bị thay thế đã khiến nhiều người tiếc nuối.
d. Dẫn chứng và đề xuất của tác giả
– Nhiều nước châu Âu vẫn bảo tồn hoặc phục dựng tàu điện cổ.
– Một số đô thị giữ lại toa tàu, đường ray như một phần cảnh quan văn hoá.
– Tác giả đề xuất:
+ Khôi phục một phần hệ thống tàu điện Hà Nội.
+ Đưa ra tuyến đường gợi ý của tàu điện là Thụy Khuê – Ba Đình – phố cổ – Hồ Gươm – phố Pháp.
– Phát triển theo mô hình "lưỡng dụng":
+ Giao thông công cộng.
+ Du lịch – văn hoá.
3. Hình thức trình bày
– Văn bản kết hợp các yếu tố:
+ Ngôn ngữ thông tin (khách quan).
+ Ngôn ngữ biểu cảm (gợi cảm xúc).
+ Dẫn chứng thực tế (trong nước – thế giới).
+ Phương tiện phi ngôn ngữ (hình ảnh liên quan về tàu điện ở Hà Nội).
III. Tổng kết
1. Nội dung
2. Nghệ thuật
– Trình bày mạch lạc, rõ bố cục, theo dòng thời gian.
– Dẫn chứng cụ thể, phong phú, có tính đối chiếu.
– Sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ cụ thể, sinh động.
