Đề thi tham khảo Sở Giáo dục và Đào tạo Cà Mau SVIP

Hướng dẫn giải:

Câu 1.

Những câu thơ thể hiện vẻ đẹp của tuổi trẻ trong bài thơ: Bao bờ vai con gái dịu mềm; Tuổi đôi mươi kết hoa mình trên sắt thép; Vòm ngực trẻ phơi nắng dãi mưa dầu; Nhịp đập tuổi xuân ngạo cười cõi chết; Chân dép lốp cao su;...

Câu 2.

Xác định ít nhất hai biện pháp tu từ được sử dụng trong bài thơ:

– Ẩn dụ: “Tuổi đôi mươi kết hoa mình trên sắt thép”.

– Nhân hóa: “Tất cả những con đường đều hướng về Nam”.

– Tương phản: “đêm Nam” – “ngày Bắc”.

– So sánh: “như dòng máu hồng”, “như sông suối”, “như lứa đôi”, “như những hạt hồng cầu”.

Câu 3.

Lí giải ý nghĩa hai dòng thơ: “Tuổi đôi mươi/Kết hoa mình trên sắt thép”:

– “Tuổi đôi mươi”: Lứa tuổi trẻ trung, nhiệt huyết, giàu ước mơ, khát vọng và sẵn sàng đối diện với mọi thử thách. “Kết hoa mình trên sắt thép”: Là vẻ đẹp cao cả của những người trẻ tuổi sẵn sàng hi sinh vì lí tưởng.

– Hai câu thơ đã ca ngợi vẻ đẹp của tuổi trẻ Việt Nam trong chiến tranh và khẳng định sức sống mãnh liệt của dân tộc.

Câu 4.

Nhận xét tình cảm của nhân vật trữ tình được thể hiện trong đoạn thơ in đậm.

– Đoạn thơ thể hiện tình cảm thiết tha, cháy bỏng của nhân vật trữ tình: Đó là tình cảm gắn bó, thủy chung đối với miền Nam ruột thịt, lòng yêu nước sâu sắc, mãnh liệt và khát vọng thống nhất đất nước.

– Tình cảm của nhân vật trữ tình là sự hòa quyện giữa tình yêu đôi lứa với tình yêu nước, tình yêu con người và khát vọng cao đẹp.

Câu 5.

Rút ra một thông điệp có ý nghĩa nhất đối với anh/chị qua bài thơ (khoảng 5 đến 7 dòng).

Đây là dạng câu hỏi mở, thí sinh có thể rút ra thông điệp theo suy nghĩ của cá nhân dựa trên nội dung, ý nghĩa của bài thơ; không vi phạm chuẩn mực đạo đức dân tộc và pháp luật. Sau đây là một số gợi ý:

– Lòng yêu nước và niềm tự hào về đất nước.

– Giá trị của hòa bình.

– Ý thức trách nhiệm của cá nhân đối với đất nước.

– Tình yêu đôi lứa thủy chung, cao đẹp.

– Niềm tin vào tương lai.

– …

Hướng dẫn giải:

Câu 1.

a. Xác định được yêu cầu về hình thức và dung lượng của đoạn văn:

– Bảo đảm yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ, cộng trừ 100 chữ) của đoạn văn.

– Thí sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, phối hợp, móc xích hoặc song hành.

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Ý nghĩa của hình ảnh “những con đường về Nam” trong đoạn thơ.

c. Viết đoạn văn đảm bảo yêu cầu phân tích ý nghĩa của hình ảnh “những con đường về Nam”:

Thí sinh có thể diễn đạt bằng nhiều cách khác nhau, sao cho hợp lí và thuyết phục; sau đây là một số gợi ý:

c.1. Hình ảnh “những con đường về Nam” là những con đường địa lí nối liền từ Bắc vào Nam, con đường hướng về miền Nam ruột thịt trong nỗi đau chia cắt.

c.2. Hình ảnh “những con đường về Nam” còn mang ý nghĩa biểu trưng cho con đường của ước mơ, khát vọng giải phóng miền Nam, cho lí tưởng hi sinh tất cả cho độc lập dân tộc, thống nhất đất nước của thế hệ trẻ thời kì kháng chiến chống Mỹ.

c.3. Nghệ thuật: Xây dựng hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng; ngôn ngữ gợi nhiều liên tưởng, cảm xúc; các biện pháp tu từ nhân hóa, ẩn dụ, so sánh,...

Câu 2.

a. Bảo đảm bố cục và dung lượng của bài văn nghị luận:

Bảo đảm yêu cầu về bố cục và dung lượng (khoảng 600 chữ) của bài văn.

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Sự băn khoăn của tuổi trẻ về vấn đề lựa chọn cách sống của bản thân: Chọn ngắm nhìn cuộc sống hay phải hành động vì cuộc sống.

c. Viết được bài văn nghị luận đảm bảo các yêu cầu:

Có thể diễn đạt bằng nhiều cách khác nhau miễn là hợp lí và thuyết phục; sau đây là gợi ý về cách triển khai một số nội dung cụ thể:

1. Mở bài: Đặt vấn đề về hai thái độ sống: ngắm nhìn cuộc sống và hành động vì cuộc sống.

2. Thân bài:

2.1. Giải thích:

– Ngắm nhìn cuộc sống: Là thái độ sống chậm, quan sát cuộc sống. Ưu tiên việc cảm nhận, tận hưởng cuộc sống.

– Hành động vì cuộc sống: Là thái độ sống chủ động, tích cực tham gia vào các hoạt động xã hội. Nỗ lực để đạt được mục tiêu, thay đổi hoàn cảnh, đóng góp cho cộng đồng.

=> Đây là hai cách tiếp cận cuộc đời khác nhau, mỗi cách đều có giá trị và ý nghĩa riêng.

2.2. Bàn luận:

– Bàn về ưu điểm và hạn chế của từng thái độ:

+ Ngắm nhìn cuộc sống: Giúp con người có tâm hồn rộng mở, giàu cảm xúc; có những khoảng lặng để suy tư, chiêm nghiệm và tận hưởng những giá trị tốt đẹp mà cuộc đời mang lại. Nhưng dễ trở nên thụ động, xa rời thực tế; có thể bỏ lỡ cơ hội để thay đổi cuộc sống, không đóng góp được nhiều cho xã hội. (Dẫn chứng phù hợp)

+ Hành động vì cuộc sống: Mang lại giá trị tốt đẹp cho mỗi người, cho cộng đồng, đất nước; khiến người trẻ trở nên tự tin, năng động, tích cực, sáng tạo không ngừng. Nhưng dễ bị cuốn vào vòng xoáy của công việc, bỏ quên những giá trị tinh thần; có thể gặp phải thất bại, căng thẳng, mệt mỏi, đôi khi hành động mù quáng, gây ra hậu quả tiêu cực. (Dẫn chứng phù hợp)

– Bàn luận về sự cần thiết của cả hai thái độ:

+ Cuộc sống cần sự cân bằng giữa ngắm nhìn và hành động.

+ Tuyệt đối hóa một thái độ nào cũng dễ gặp phải sai lầm, hậu quả tiêu cực.

2.3. Mở rộng vấn đề:

– Tùy từng giai đoạn của cuộc đời, tính cách, sở thích, hoàn cảnh có thể ưu tiên thái độ này hơn thái độ kia. Quan trọng là phải sống một cuộc đời ý nghĩa, hạnh phúc.

– Rút ra bài học nhận thức và hành động.

3. Kết bài: Khẳng định lại vấn đề.