Đề tham khảo của Sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Kon Tum SVIP

Hướng dẫn giải:

Câu 1. Số chữ trong các dòng không bằng nhau là cơ sở để xác định thể thơ tự do của văn bản.

Câu 2. Hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng xuất hiện xuyên suốt trong văn bản: những con đường.

Câu 3.

Tác dụng của điệp ngữ “Tôi yêu” được sử dụng trong văn bản:

– Nhấn mạnh tình yêu sâu sắc, mãnh liệt và nỗi nhớ nhung da diết của nhân vật trữ tình đối với con người, không gian, cảnh vật thân thuộc của quê hương.

– Tạo giọng điệu thiết tha, sâu lắng; tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt; tạo sự liên kết cho mạch thơ.

Câu 4.

– Sự vận động mạch cảm xúc của nhân vật trữ tình tôi:

+ Bồi hồi, yêu thương khi nhớ về khung cảnh Hà Nội thơ mộng, trữ tình.

+ Hồi tưởng kí ức đau thương trong những năm chiến tranh.

+ Trân trọng hiện tại, gửi gắm niềm tin vào tương lai.

– Sự vận động mạch cảm xúc gắn với sự chuyển động của thời gian và không gian; chuyển từ hoài niệm, xúc động sang hi vọng.

Câu 5.

Từ tâm trạng của nhân vật trữ tình tôi trong văn bản, anh/chị hãy bày tỏ suy nghĩ về sự cần thiết phải trân trọng quá khứ. Có thể theo hướng:

– Những kỉ niệm thời quá khứ, những kí ức không thể nào quên là bài học kinh nghiệm quý giá, là nền tảng của hiện tại và tương lai.

– Trân trọng quá khứ giúp con người có thêm niềm tin và động lực để vượt qua khó khăn trong cuộc sống; biết kế thừa và phát huy những giá trị tốt đẹp; sống có ý nghĩa, biết ơn những gì đã qua và lạc quan hướng về tương lai.

Hướng dẫn giải:

Câu 1.

a. Xác định được yêu cầu về hình thức, dung lượng của đoạn văn:

– Đảm bảo yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 200 chữ) của đoạn văn.

– Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo lối diễn dịch, quy nạp, phối hợp hoặc song song.

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Hình ảnh những con đường qua cảm nhận của nhân vật trữ tình tôi.

c. Viết đoạn văn đảm bảo các yêu cầu:

Học sinh có thể trình bày bằng nhiều cách khác nhau, miễn là hợp lí và thuyết phục; cần xem xét trừ điểm các lỗi về hình thức và diễn đạt. Tham khảo cách triển khai và một số nội dung cụ thể sau:

c.1. Nhận ra ý nghĩa của hình ảnh những con đường.

– Là hình ảnh gần gũi, thân thuộc gắn với không gian, cảnh vật thơ mộng, bình dị của Hà Nội trong đời sống thường nhật.

– Là biểu tượng cho lịch sử, kí ức, hành trình dân tộc; con đường đời, con đường lịch sử, con đường kháng chiến gian khổ; con đường dẫn đến hoà bình, hạnh phúc; hành trình trưởng thành, khát vọng xây dựng cuộc sống mới của nhân vật trữ tình và cả dân tộc.

c.2. Lí giải/ đánh giá hình ảnh những con đường qua cảm nhận của nhân vật trữ tình tôi.

– Hình ảnh “những con đường” gợi xúc cảm yêu quê hương, nâng niu quá khứ, bởi không chỉ là không gian mà còn là biểu tượng của thời gian, kí ức, của sự trở về.

– Nghệ thuật thể hiện: thể thơ tự do; giọng thơ tha thiết, tâm tình; hình ảnh ẩn dụ giàu sức biểu cảm; ngôn ngữ thơ gợi nhiều liên tưởng,…

d. Diễn đạt: Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết trong đoạn văn.

e. Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ.

Câu 2.

a. Xác định được yêu cầu của kiểu bài:

– Bảo đảm yêu cầu về hình thức và dung lượng (khoảng 600 chữ).

– Xác định được yêu cầu của kiểu bài: nghị luận về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: tuổi trẻ và lòng yêu nước.

c. Đề xuất được hệ thống ý phù hợp để làm rõ vấn đề của bài viết:

Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

– Mở bài: giới thiệu vấn đề nghị luận.

– Thân bài: triển khai vấn đề nghị luận:

c.1. Giải thích vấn đề nghị luận:

+ Yêu nước là tình cảm yêu quý với nơi mình sinh ra, trưởng thành; là tình cảm gắn bó, sẵn sàng cống hiến vì đất nước.

+ Tuổi trẻ là lứa tuổi tràn đầy lí tưởng và khát vọng sống, là nguồn lực chính tạo nên sức mạnh dân tộc.

+ Trong bối cảnh hiện nay, yêu nước không chỉ là chiến đấu, mà còn là hành động thiết thực để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong hoà bình.

c.2. Nêu được biểu hiện của vấn đề:

+ Lòng yêu nước là tình cảm tự nhiên, lớn dần theo thời gian, tồn tại trong ý thức và tình cảm của mỗi người.

+ Lòng yêu nước được thể hiện qua từng thời kì lịch sử của dân tộc: tinh thần kháng chiến chống giặc ngoại xâm; ý thức xây dựng đất nước tiến lên con đường xã hội chủ nghĩa; trách nhiệm phát triển đất nước trong thời kì hội nhập.

+ Lòng yêu nước không chỉ thể hiện ở những việc lớn lao mà còn thể hiện ngay trong những hành vi, lời nói, hành động bình thường như bảo vệ lẽ phải, chống lại cái ác, phản đối phê phán cái xấu,… giúp cho xã hội ngày một tốt đẹp hơn.

c.3. Xác định được ý nghĩa của vấn đề:

+ Tuổi trẻ có những nhận thức đúng đắn, sống theo chuẩn mực xã hội và pháp luật; đồng thời không ngừng học hỏi, tiếp cận những tri thức mới, những công nghệ tiên tiến để trở thành công dân ưu tú.

+ Lòng yêu nước giúp người trẻ gắn kết, hội nhập quốc tế: giữ gìn và quảng bá bản sắc văn hoá dân tộc ra thế giới, tiếp thu những tinh hoa văn hoá, khoa học từ các nước khác,… từ đó thúc đẩy đất nước vững mạnh, phát triển nâng tầm giá trị trên trường quốc tế.

c.4. Liên hệ, mở rộng:

+ Đối thoại với quan điểm trái chiều:

Gợi ý: Trong xã hội vẫn còn một số người trẻ có nhận thức và hành động không đúng đắn, thiếu trách nhiệm; thái độ thờ ơ, bàng quan trước những vấn đề trọng đại của đất nước; sống thụ động, thích hưởng thụ; thực trạng chảy máu chất xám,…

+ Mở rộng vấn đề:

Gợi ý: Tuổi trẻ ngày nay kế thừa, phát huy quan niệm yêu nước truyền thống (yêu thiên nhiên, tự hào về truyền thống văn hoá, văn hiến của dân tộc, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ tổ quốc,…), đồng thời phát triển tư duy mở, tránh định kiến, ủng hộ cái mới tiến bộ, lan toả những giá trị nhân văn, tích cực trong cuộc đồng; bảo vệ hình ảnh đất nước, hội nhập nhưng không hoà tan, giữ vững bản sắc trong phát triển.

– Kết bài: Khái quát vấn đề nghị luận.

d. Diễn đạt: Đảm bảo chuẩn chính tả, dùng từ, ngữ pháp tiếng Việt, liên kết văn bản.

e. Sáng tạo: Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ.