Hướng dẫn giải:
* Vai trò của các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) trong quá trình Đổi mới kinh tế từ năm 1986 đến nay
- Động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế
+ Trong giai đoạn đầu của Đổi mới, Doanh nghiệp nhà nước đóng vai trò chủ đạo trong nền kinh tế, đặc biệt trong các lĩnh vực quan trọng như năng lượng, tài chính, giao thông, viễn thông và hạ tầng.
+ Nhiều tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước lớn như Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT)… đã góp phần tạo nền tảng cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
- Ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo an sinh xã hội
+ Doanh nghiệp nhà nước đóng vai trò điều tiết thị trường, đặc biệt trong các lĩnh vực chiến lược như xăng dầu, điện, than, thép, lương thực…, giúp ổn định giá cả, tránh tình trạng độc quyền tư nhân và bảo vệ người tiêu dùng.
+ Ngoài ra, Doanh nghiệp nhà nước có trách nhiệm thực hiện các nhiệm vụ xã hội như tạo việc làm, duy trì các ngành sản xuất thiết yếu dù lợi nhuận không cao.
- Đóng góp vào ngân sách nhà nước
+ Nhiều Doanh nghiệp nhà nước có tỷ lệ đóng góp lớn vào ngân sách nhà nước, ví dụ như Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), Viettel…
+ Giai đoạn 2011-2020, các Doanh nghiệp nhà nước đóng góp khoảng 29% GDP cả nước, cho thấy vai trò quan trọng trong việc tạo nguồn thu cho Chính phủ.
- Chuyển đổi và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước
+ Kể từ những năm 2000, Việt Nam đã tiến hành cổ phần hóa hàng loạt Doanh nghiệp nhà nước để nâng cao hiệu quả hoạt động, tăng cường cạnh tranh.
+ Nhiều Doanh nghiệp nhà nước sau cổ phần hóa đã hoạt động hiệu quả hơn, như Vietcombank, Vinamilk, Sabeco…, nhưng vẫn có nhiều doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả, gây thất thoát tài sản nhà nước.
*
Đề xuất chính sách:
+ Cần tiếp tục cổ phần hóa và giảm sự phụ thuộc vào Doanh nghiệp nhà nước, chuyển dịch vai trò của nhà nước từ quản lý trực tiếp sang giám sát và điều tiết.
+ Áp dụng cơ chế quản trị hiện đại và minh bạch hơn cho các Doanh nghiệp nhà nước để đảm bảo sự cạnh tranh lành mạnh và hiệu quả kinh doanh.
+ Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, Doanh nghiệp nhà nước cần tái cấu trúc để nâng cao khả năng cạnh tranh quốc tế, đặc biệt là trong các ngành then chốt mà Việt Nam có thế mạnh.
