Chủ đề 4. Lựa chọn nghề nghiệp trong lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ SVIP

1. LÍ THUYẾT CƠ BẢN VỀ LỰA CHỌN NGHỀ NGHIỆP

1.1. Lí thuyết cây nghề nghiệp

* Là một trong những lí thuyết cơ bản nhất dùng cho công tác hướng nghiệp cho học sinh.

* Chỉ ra mối quan hệ chặt chẽ giữa thành công trong nghề nghiệp với:

- Năng lực. 

- Cá tính.

- Khả năng.

- Giá trị nghề nghiệp của cá nhân.

* Nội dung cơ bản:

Gồm 2 bộ phận:

- Phần rễ thể hiện:

+ Cá tính. 

+ Sở thích.

+ Khả năng.

+ Giá trị nghề nghiệp của mỗi cá nhân

- Phần quả thể hiện những mong muốn của con người đối với nghề nghiệp:

+ Cơ hội việc làm.

+ Môi trường làm việc tốt.

+ Lương cao.

+ Công việc ổn định.

+ Được nhiều người tôn trọng.

- Lựa chọn nghề nghiệp phải phù hợp với "gốc rễ" (sở thích, khả năng, giá trị) để đạt:

+ Thành công.

+ Sự hài lòng trong công việc.

- Hiểu rõ bản thân giúp:

+ Chọn nghề phù hợp với "gốc rễ" .

+ Tránh sai lầm khi chọn nghề chỉ dựa vào "quả" một cách cảm tính và thiếu căn cứ.

1.2. Lí thuyết mật mã Holland

* Được xây dựng trên nền tảng lí thuyết đặc tính nghề nghiệp của John Lewis Holland (1919 – 2008).

* Những luận điểm cơ bản:

- Người chọn được nghề phù hợp với tính cách sẽ:

+ Dễ thích ứng.

+ Hoàn thành tốt nhiệm vụ.

+ Đạt thành công và hài lòng với nghề.

- Thiên hướng nghề nghiệp biểu hiện tính cách, phân loại thành sáu kiểu:

+ Nhóm kĩ thuật.

+ Nhóm nghiên cứu.

+ Nhóm nghệ thuật.

+ Nhóm xã hội.

+ Nhóm quản lí.

+ Nhóm nghiệp vụ.

- Ai cũng có thể được xếp vào một trong sáu kiểu người tương ứng với sáu nhóm tính cách:

+ Thực tế.

+ Điều tra.

+ Nghệ sĩ.

+ Xã hội.

+ Doanh nhân.

+ Nguyên tắc.

2. QUY TRÌNH LỰA CHỌN NGHỀ NGHIỆP

1. Bước 1: Đánh giá bản thân

- Tìm hiểu năng lực, sở thích cá nhân, điều kiện và truyền thống gia đình phù hợp với yêu cầu của nghề nghiệp.

2. Bước 2: Tìm hiểu thị trường lao động

- Tìm hiểu thông tin thị trường lao động về nghề nghiệp được đánh giá phù hợp với bản thân.

3. Bước 3: Quyết định nghề nghiệp

- Quyết định lựa chọn nghề nghiệp phù hợp bản thân; thuộc nhóm ngành nghề có nhu cầu tuyển dụng; lương cao.

3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI QUYẾT ĐỊNH LỰA CHỌN NGHỀ NGHIỆP CỦA BẢN THÂN TRONG LĨNH VỰC KĨ THUẬT, CÔNG NGHỆ

3.1. Yếu tố chủ quan

a. Năng lực

- Có trình độ chuyên môn phù hợp và khả năng tiếp cận công nghệ mới.

- Có năng lực sáng tạo, làm việc theo nhóm và tự học.

- Có sức khỏe tốt, thị giác, thính giác tốt, có hệ vận động khỏe mạnh,...

b. Sở thích

- Thích làm việc với các máy móc, thiết bị, công cụ. 

- Thích chăm sóc cây trồng, vật nuôi.

c. Cá tính

- Mạnh mẽ, tự tin; tỉ mỉ, sâu sắc; cẩn thận, cẩn toàn.

3.2. Yếu tố khách quan

a. Gia đình

- Truyền thống nghề nghiệp và điều kiện kinh tế của gia đình.

b. Bạn bè

- Một số chịu sự ảnh hưởng bởi xu hướng, lời khuyên lựa chọn nghề nghiệp của bạn bè.

c. Nhà trường

- Xuất phát từ hoạt động tư vấn hướng nghiệp của thầy cô trong trường.

d. Xã hội

- Nhu cầu tuyển dụng của thị trường lao động.

- Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội đối với các ngành nghề. lĩnh vực sản xuất ở địa phương, trong và ngoài nước.